Nowe odkrycia w Castillo de Huarmey potwierdzają poprzednie teorie polskich badaczy. Nekropola badana przez archeologów z Uniwersytetu Warszawskiego służyła jako miejsce pochówku elit i kultu przodków społeczności kultury Wari. Do wąskiego grona osób, które mogły dostąpić zaszczytu pochówku w grobowcach królewskich w Castillo de Huarmey zaliczano także wybitnych artystów i rzemieślników służących na dworze władców Wari.
© M. Giersz, na licencji CC BY-SA 4.0
10 lat od odkrycia grobowca królewskiego Castillo de Huarmey
Stanowisko Castillo de Huarmey położone jest w regionie Ancash na północnym wybrzeżu Peru, 1 km od współczesnej miejscowości Huarmey. Stanowisko archeologiczne ma powierzchnię co najmniej 45 ha. Ten ogromny i niezwykle ważny kompleks funkcjonował ponad 1300 lat temu. Nekropola w Castillo de Huarmey związana jest z kulturą Wari, jednym z najważniejszych imperiów przedinkaskiego Peru. Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego prowadzą badania na tym stanowisku od 2010 roku.
© M. Giersz, na licencji CC BY-SA 4.0
10 lat temu zespół badawczy pod kierownictwem dr. hab. Miłosza Giersza , prof. ucz. oraz dr hab. Patrycji Prządki-Giersz z Uniwersytetu Warszawskiego dokonał odkrycia pierwszego w historii zbiorowego pochówku kobiet najwyższych elit imperium Wari. Wraz z królową w obrębie grobowca złożono szczątki pięćdziesięciu siedmiu arystokratek, sześciu ofiar ludzkich oraz dwóch wiecznych strażników. Tym ostatnim amputowano stopy, aby nigdy nie przestali pełnić swojej warty. Oprócz szczątków w grobowcu złożono ponad 1300 artefaktów wykonanych z złota, srebra, brązu, drogocennych kamieni, drewna, kości oraz muszli. Jednak historia Imperium Wari wciąż jest pisana na nowo w Castillo de Huarmey.
© M. Giersz, na licencji CC BY-SA 4.0
Nowe odkrycia w nekropolii królewskiej Wari
W lutym 2022 roku Miłosz Giersz i Patrycja Prządka-Giersz dokonali odkrycia kolejnej ważnej części nekropolii nazwanej “Galerią Elitarnych Rzemieślników”. W obrębie tej części stanowiska znajdowało się siedem pochówków elitarnych rzemieślników pracujących na dworze władców Wari. Zdeponowano tam szczątki czterech dorosłych, w tym dwóch kobiet i dwóch mężczyzn, oraz trojga nastolatków. Analizę bioarcheologiczna przeprowadził dr hab. Wiesław Więckowski, członek zespołu badawczego z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Wraz z rzemieślnikami pochowano setki narzędzi i surowców, które służyły im za życia. Są to między innymi siekiera, noże, piła oraz materiały do wyplatania koszy. W otoczeniu zmarłych złożono także piękne wytwory z drewna, tkaniny oraz fragmenty przedmiotów z przepięknymi przedstawieniami ikonograficznymi na skórze czy w trzcinie, w różnych etapach produkcji. Potwierdza to, że Castillo de Huarmey nie funkcjonowało jedynie jako grobowiec królewski, ale jako miejsce kultu przodków, ważny ośrodek administracyjny królestwa Wari, a także miejsce produkcji elitarnego rękodzieła.
© M. Giersz, na licencji CC BY-SA 4.0
Możemy nazywać tą część grobowca “Galerią Elitarnych Rzemieślników”. Po raz pierwszy odkryliśmy pochówki męskich członków elit królestwa Wari, którzy byli także wybitnymi artystami i rzemieślnikami. Potwierdzają to bogate dary grobowe i przedmioty, w tym ozdoby wykonane ze złota i srebra. To rewelacyjne odkrycie potwierdza to czego spodziewaliśmy się w poprzednich latach: zarówno mężczyźni jak i kobiety pochowane w Castillo de Huarmey oddani byli rzemiosłu najwyższej klasy i produkowali najdoskonalsze wytwory swojej epoki – wyjaśnia Giersz.
© P. Prządka-Giersz, na licencji CC BY-SA 4.0
Te wszystkie nowe odkrycia potwierdzają niezwykle ważną rolę Castillo de Huarmey jako najważniejszego ośrodka władzy, administracji i produkcji rzemieślniczej Wari na wybrzeżu Peru oraz miejsca pochówku najwyższych elit królestwa Wari. Ponadto Giersz komentuje, że to imponujące znalezisko miało miejsce w trakcie dość niespodziewane, gdyż przez wiele lat Castillo de Huarmey było uważane za całkowicie splądrowane przez poszukiwaczy skarbów.
Ma nadzieję, że nasze prace zmienią podejście wielu archeologów na świecie, którzy rezygnują z rozpoczynania swoich projektów na stanowiskach archeologicznych, które na pierwszy rzut oka wydają się być całkowicie splądrowane. Przy powolnej, cierpliwie i systematycznej pracy archeologicznej: kto szuka ten znajdzie – mówi Giersz
Film prosto z prac wykopaliskowych.
Badania archeologiczne na stanowisku Castillo de Huarmey realizowane są ze środków grantu Narodowego Centrum Nauki OPUS [2018/31/B/HS3/01655] „Płeć, przestrzeń i czas w prekolumbijskiej świątyni zmarłych” oraz dotacji prywatnych sponsorów.
Artykuł ten można bezpłatnie przedrukować, ze zdjęciami z podaniem źródła.
Sylwetki naukowców:
Miłosz Giersz – archeolog, kierownik Katedry Archeologii Ameryk Wydziału Archeologii UW. Od 2002 roku współkieruje dwoma polsko-peruwiańskimi projektami archeologicznymi w północno-zachodnim Peru: Projektem Archeologicznym Valle de Culebras oraz Projektem Archeologicznym Castillo de Huarmey. W ramach tego drugiego kierował zespołem, który odnalazł prekolumbijskie mauzoleum królewskie w Castillo de Huarmey, z pierwszym niewyrabowanym grobowcem należącym do władczyń kultury Wari. Jest laureatem szeregu nagród i odznaczeń, w tym VIII edycji stypendium “Zostańcie z nami!”, ufundowanego przez tygodnik Polityka (2007), nagrody Traveler 2013 National Geographic Polska za najważniejsze polskie odkrycie naukowe (2013), oraz Kawalerem Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej (2015) i Komandorem Orderu Zasługi Republiki Peru (2018) za wybitne osiągnięcia na rzecz nauki oraz wkład we współpracę pomiędzy Rzeczpospolitą Polską i Republiką Peru. Pełni także rolę prezesa Polskiego Towarzystwa Studiów Latynoamerykanistycznych. Kurator wielu ważnych wystaw muzealnych, w tym wystawy Castillo de Huarmey. El Mausoleo Imperial Wari zorganizowanej w Museo de Arte (Museum of Art) w Limie w 2014 r. i wystawy Skarby Peru. Królewski grobowiec w Castillo de Huarmey w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie.
Patrycja Przadka-Giersz – Absolwentka Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, obecnie adiunkt na Wydziale “Artes Liberales”. Specjalizuje się w archeologii, etnohistorii, gender studies i antropologii kulturowej obszaru Andów Środkowych ze szczególnym uwzględnieniem problematyki związanej z europejskim podbojem, zderzeniem kultur i przetrwaniem tradycji indiańskich w okresie kolonialnym. Od 2000 roku prowadziła jako kierownik i współkierownik serię badań archeologicznych, ikonograficznych, antropologicznych i etnohistorycznych (kwerendy w najważniejszych archiwach kolonialnych w Peru) na terenie Ameryki Południowej (projekty finansowane przez KBN, MNiSW, NCN, Global Exploration Fund of the National Geographic Society & Waitt Grants Program oraz prywatnych sponsorów). W 2012 roku była członkiem polsko-peruwiańskiego zespołu badawczego, który dokonał przełomowego odkrycia pierwszego niewyrabowanego grobowca przedstawicielek najwyższej arystokracji prekolumbijskiego imperium Wari (VIII-X w n.e.). Od 2011 roku konsultant naukowy z zakresu kultur prekolumbijskich i sztuki ludowej z obszaru Ameryki Południowej w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie.
Wiesław Wieckowski – adiunkt w Katedrze Archeologii Ameryk Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracuje przede wszystkim z projektem badań na st. Castillo de Huarmey na wybrzeżu Peru. Prowadzi także badania na terenie Izraela, ostatnio na cmentarzysku legionowymi rzymskiego obozu Legio.
Tłumaczenie: A.B
Redakcja: A.B, J.C
8 odpowiedzi na “Nowe odkrycia w nekropolii królewskiej w Castillo de Huarmey”