Infomacje ze świata archeologii
W piątkowy poranek 8 września 2023 roku wystartował statek kosmiczny V.S.S. Unity firmy Virgin Galactic. Jego celem — suborbita. Na jego pokładzie — dwóch niezwykłych pasażerów — kości wymarłych przedstawicieli homininów, Homo naledi oraz Australopithecusa sediby. Odkrywca homininów pękał z dumy, publikując informacje o swoim projekcie w mediach społecznościowych, ale zamiast oklasków spłynęła na niego fala krytyki. W środowisku naukowym zawrzało.
Podczas Pikniku organizowanego przez Muzeum Ziemi w Warszawie dowiemy się o życiu plejstoceńskich drapieżników: wielkich kotowatych (takich jak lwy jaskiniowe czy pantery) i wielkich niedźwiedziach stepowych, które niegdyś występowały na ternach naszego kraju. Ważnymi drapieżcami plejstocenu byli także przedstawiciele rodzaju Homo. Opowiemy zatem także o tym, jak polowali neandertalczycy i kromaniończycy – nasi bezpośredni przodkowie!
Czytaj dalej „Wielcy łowcy plejstocenu. Piknik rodzinny w Muzeum Ziemi w Warszawie”
Dolina Nilu jest rozpatrywana jako jedna z tras wyjścia człowiekowatych z Afryki. Ta potencjalna droga przecinała sudańską Nubię, region, który ma znaczenie w toczących się debatach dotyczących migracji ludzi z Afryki.
Zapraszamy na film prezentujący badania Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego w Sudanie, gdzie prof. Masjoć odkrył ślady obecności homo erectus sprzed 500 tysięcy lat. Oprócz prezentacji wyników archeolodzy dzielą się również ciekawostkami z zaplecza badań.
Czytaj dalej „W górę Nilu, w głąb czasów. Badania w Sudanie”
W XIX wieku, kiedy nauka na ziemiach polskich była uzależniona od rozwoju państw zaborczych, rodzimi badacze usiłowali przebić się przez narzucane koncepcje. Ogromną pomoc w tych staraniach stanowiły dla nich doniesienia ze świata autorstwa Polaków na emigracji, a wśród nich relacje Zofii Węgierskiej. Choć znana głównie ze swoich literackich dokonań oraz przyjaźni z mistrzami poezji polskiej, jej felietonistyczna działalność stanowiła ważny wkład w rozwój nauk humanistycznych w Polsce, zaś jej życie materiał na książkę lub film.
Czytaj dalej „Zofia Węgierska, czyli nauka i najświeższe wiadomości ze świata w dobie zaborów”
Badania archiwaliów i powrót na znane już wcześniej stanowiska motywują do poszukiwania nowych metod oraz poszerzania sieci naukowej współpracy. Materiałem, obficie występującym na (prawie) każdym stanowisku archeologicznym, którego analiza potrafi przynieść zaskakująco dużo informacji, jest… ziemia. Zapraszamy na wywiad z profesor Małgorzatą Suską-Malawską, biolog z Uniwersytetu Warszawskiego, o tajemniczych n-alkanach, wyzwaniach w rekonstruowaniu przeszłości na podstawie analiz biogeochemicznych oraz o trudnościach we współpracy z archeologami.
Wykopaliska w jaskini Koziarnia to było małe trzęsienie ziemi. Serio. Na końcu jaskini pracujący nieprzerwanie sejsmograf notował każde uderzenie młotka geologicznego. Geofizycy płacili cenę za to, abyśmy my, archeolodzy, w końcu odkryli tajemnice Koziarni.
Czytaj dalej „Tajemnice jaskini Koziarni. Część druga – rozwiązanie zagadki”
Kiedyś liczyły się zabytki, ich kształty i rozmiary. Dziś najważniejszy jest kontekst ich znalezienia. Bez niego archeolog jest jak analfabeta, który dostał w prezencie książkę.
W tej jaskini byli neandertalczycy, sala taneczna i kręgielnia. Kiedyś na zmianę żyli w niej ludzie i niedźwiedzie jaskiniowe. Innym razem znajdowała się tam zagroda dla zwierząt. Stąd nazwa – Koziarnia…
Czytaj dalej „Tajemnice jaskini Koziarnia. Część pierwsza – burzliwe losy jaskini”
Do jaskiń ciągnęło mnie od zawsze. Ale ten projekt zaczął się zupełnie w inny sposób. Wczesna wiosna 2015 roku – byłam świeżo po doktoracie. Likwidowaliśmy stare magazyny Instytutu Archeologii i przenosiliśmy je w nowe miejsce. Pierwsza od lat sposobność, aby zrobić porządki w kolekcjach zabytków. Któregoś dnia do Zakładu Paleolitu koledzy zaczęli przynosić pudła i pytać, czy to czasem nie nasze, bo są podpisane „jaskinia”, a w środku znajdują się krzemienie. Zaczęliśmy przeglądać kartony.
Czytaj dalej „Jaskinie Doliny Sąspowskiej, czyli tajemnice magazynów UW”
Jebel Sahaba jest jednym z najstarszych obecnie znanych cmentarzysk w dolinie Nilu. Datowanie radiowęglowe wskazuje, że pochowani na nim zmarli zamieszkiwali dzisiejsze pogranicze Egiptu i Sudanu w okresie schyłkowego plejstocenu. Już w latach sześćdziesiątych XX wieku brytyjscy archeolodzy zwrócili uwagę na bardzo wysoką frekwencję urazów związanych z przemocą międzyosobniczą pochowanych na cmentarzysku. Uznano, że są one wynikiem najstarszej wojny w dolinie Nilu toczonej przez łowców-zbieraczy o terytorium i zasoby. W jednym z ostatnich numerów czasopisma Scientific Reports ukazały się wyniki badań francuskich naukowców, prezentujących nową interpretację śladów przemocy z cmentarzyska Jebel Sahaba.
Czytaj dalej „Najwcześniejsze znaleziska wskazujące na przemoc w dolinie Nilu”