Infomacje ze świata archeologii
Co badają archeolodzy współczesności? Co będzie analizować archeologia przyszłości? W jaki sposób dziedzictwo wykracza poza materialność? Jak radzić sobie z dziedzictwem trudnym lub wręcz negatywnym? Rozmowa z dr. Moniką Stobiecką, historyczką sztuki i archeolożką z Wydziału Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego w najnowszym odcinku podcastu Projektu Pulsar.
Czytaj dalej „Wielka plama śmieci to nasze dziedzictwo. Rozmowa z dr Moniką Stobiecką”
Historia jest jak lustro – możemy dojrzeć w niej nie tylko odbicie minionych czasów, ale również spojrzeć krytycznie na dzieje, które ukształtowały nasze dzisiaj. Film „Gród nad jeziorem” (2023) w reżyserii M. Gniadka-Zielińskiego wydaje się być kolejnym historycznym zwierciadłem o takim właśnie refleksyjnym potencjale. Dlaczego? Poprzez dzieje pradziejowego grodu kultury łużyckiej, wprowadza nas w burzliwe początki XX wieku, które pełne były sporów dotyczących przynależności, tożsamości i dziedzictwa. Ukazuje realia, w jakich przyszło funkcjonować młodej dyscyplinie akademickiej jaką była wówczas archeologia. Z jakim przesłaniem?
Czytaj dalej „Biskupin – poprzez pradzieje w kierunku tożsamości”
W drugiej połowie kwietnia 2024 roku grupa studentów Uniwersytetu Warszawskiego wzięła udział w objeździe naukowym po Egipcie, zorganizowanym przez dr hab. Dobrochnę Zielińską i dr hab. Grzegorza Ochałę w ramach przedmiotu ogólnouniwersyteckiego Między Egiptem a Afryką. Nubijskie zabytki w Egipcie. Przedmiot rozpoczął się kilkoma miesiącami zajęć przygotowawczych na Wydziale Archeologii UW, po których nastąpił sam objazd naukowy po egipskiej części Dolnej Nubii: od Asuanu, przez Jezioro Nassera, razem ze świątyniami na jego brzegach, aż po Abu Simbel. Była to wyjątkowa okazja do dokładniejszego poznania lokalnych kultur i obserwacji wielu ich ciekawych elementów. Jednym z nich, na którym skupimy się w poniższym tekście, jest zjawisko graffiti.
Czytaj dalej „Graffiti kiedyś i dziś. Co pisano na ścianach Dolnej Nubii?”
Wczesnośredniowieczny kompleks w Ciepłem należy do najważniejszych ośrodków na Pomorzu Wschodnim. Dotychczas był znany głównie z niezwykłego odkrycia, jakiego dokonano przypadkowo w 1900 r. na cmentarzysku oraz z nadzwyczajnego skumulowania w niewielkiej odległości trzech grodzisk. Badania cmentarzyska (2004-2014), podczas których natrafiono na kolejne groby komorowe, potwierdziły duże znaczenie tego miejsca. Nowe badania kompleksu prowadzone przez dr Sławomira Wadyla są prowadzone w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki na podstawie umowy UMO-2021/42/E/HS3/0014. Celem projektu „Wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy w Ciepłem. Piastowski klucz do Pomorza Wschodniego” jest zbadanie ważnego ośrodka kulturowego w Ciepłem na Pomorzu Wschodnim i poznanie jego roli w procesie włączania tego regionu do pierwszego państwa polskiego.
Czytaj dalej „Archeologia w ruchu taśmy filmowej: Badania archeologiczne w Ciepłem”
W dniu 15 listopada Narodowe Centrum Nauki (NCN) ogłosiło kolejne – piąte – listy rankingowe wniosków zakwalifikowanych do finansowania w ramach konkursu OPUS 26+LAP/Weave. W gronie tegorocznych laureatów znalazło się dwóch naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego. Prof. Arkadiusz Sołtysiak oraz prof. Adam Izdebski.
Niewielkie zdobione motywami geometrycznymi płytki z kamienia znajdowane w setkach egzemplarzy na Półwyspie Iberyjskim przynajmniej od początków XIX wieku, wciąż stanowią prawdziwą zagwozdkę badawczą. Pierwsze teorie na temat ich przeznaczenia zaproponowano już w 1878 roku, widząc w nich amulety, insygnia i obiekty kultowe. Czym faktycznie były niewielkie przedmioty odnajdywane tak licznie przede wszystkim w kontekstach grobowych? Odpowiedzi na to pytanie udzielili niedawno badacze z University of Iowa. Artykuł naukowy opublikowano na łamach prestiżowego czasopisma European Journal of Archaeology.
Czytaj dalej „Genealogia rodów pradziejowych zapisana na kamiennych płytkach”
6-8 marca 2025 roku, po raz czwarty na Wydziale Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbędzie się Poznań Young Researchers’ Archaeology Conference (PYRAC). W poprzednich edycjach konferencja zgromadziła liczne grono młodych badaczy z całego świata, stając się znakomitą platformą do wymiany idei, prezentacji wyników badań i nawiązywania kontaktów naukowych.
Czytaj dalej „4. Poznań Young Researchers’ Archaeology Conference (PYRAC)”
Gdy obudziłam się 6 grudnia 2022 roku, nawet nie przypuszczałam, że tego dnia Narodowe Centrum Nauki sprawi mi wyjątkowy mikołajkowy prezent. Otrzymałam grant Preludium, który pozwolił mi realizować moje badania. Od tego wydarzenia minęły już dwa lata, a ponieważ koniec roku sprzyja podsumowaniom, to doskonały moment, aby podzielić się naukowymi osiągnięciami, które udało się zrealizować w ramach projektu. Jednym z ciekawszych zagadnień badanych przez archeologów jest życie codzienne ludzi w przeszłości. Przydatnym źródłem wiedzy na ten temat są źródła pisane. Jednak nie każde z polskich miast dysponuje zachowanym zasobem dokumentów czy wzmianek na swój temat. Ale co najważniejsze, teksty źródłowe często nie opisują życia wszystkich grup społecznych, które tam mieszkały. Badania archeologiczne mogą pomóc uzupełnić lukę w wiedzy o przeszłości. W celu odpowiedzenia na coraz bardziej szczegółowe pytania archeolodzy sięgają po metody z pogranicza wielu dyscyplin i dziedzin. Celem mojego projektu jest zbadanie diety i higieny ludzi żyjących w Nowożytnej Polsce i pochowanych na cmentarzu przy ulicy Lubelskiej 72a w mieście Chełm. Oprócz analizy tekstów historycznych i ludzkich szczątków, ważnym źródłem informacji dla projektu są pasożyty, a konkretnie ich jajeczka. Ale zacznijmy od początku!
Czytaj dalej „Chełm, pasożyty, dieta i higiena, czyli przez żołądek w przeszłość”
W dniu 3 grudnia Europejska Rada ds. Badań Naukowych (European Research Council, ERC) ogłosiła wyniki konkursu na granty Consolidator, którego laureatką została prof. Małgorzata Kot z Wydziału Archeologii UW. Jest to jedyny grant Consolidator przyznany w tym roku polskiej instytucji. Co więcej, pierwszy w historii grant ERC Synergy dla Uniwerystetu Warszawskiego otrzymał prof. Adam Izdebski z Wydziału Artes Libreales.
Czytaj dalej „Granty ERC dla archeologów i historyków z Uniwersytetu Warszawskiego!”
Kuwejcko-Polska Misja Archeologiczna zakończyła właśnie tegoroczny sezon badań na stanowisku Bahra 1 na pustyni Al-Subiyah w północnym Kuwejcie. Datowane na połowę VI tysiąclecia p.n.e. stanowisko jest jedną z najstarszych i największych znanych osad na Półwyspie Arabskim.
Czytaj dalej „Nowe badania w Kuwejcie: figurka sprzed 7 tys. lat i lokalna produkcja ceramiki”