Ponad dwieście lat temu, kiedy geologia stawała się samodzielną nauką, pojawiło się pytanie, dlaczego w różnych skałach znajdują się szczątki różnych organizmów żywych i co doprowadziło do tego, że część z nich wyginęła. Na to pytanie odpowiedział Georges Cuvier (1769–1832), który — ewidentnie zainspirowany biblijną opowieścią o potopie — uznał, że w historii Ziemi następowały cyklicznie katastrofy prowadzące do zagłady jednych i pojawiania się innych gatunków. Teoria Cuviera została później nazwana katastrofizmem.
Opowieści z egipskiej krypty

wyk. F. Monnier
na licencji CC BY-SA 3.0, via Wikimedia
- Dlaczego archeolodzy badają dawne groby? Jakich informacji w nich poszukują?
- Dlaczego akurat egipskie grobowce budzą takie zainteresowanie i pobudzają od dawna wyobraźnię ludzi?
- Co wiemy o najstarszych egipskich grobach?
- Jak narodziły się egipskie wierzenia i zwyczaje pogrzebowe?
- Skąd wzięły się mastaby i jak powstała idea piramidy jako grobowca faraona? Co wiemy o przedmiotach składanych w egipskich grobach, jak wyglądało to w różnych epokach?
- Czego nie wiemy o grobach i pochówkach w Egipcie?
- Co dziś badają archeolodzy i na jakie pytania szukają odpowiedzi?
- Czego dotyczą badania krakowskich archeologów nad najstarszymi, egipskimi grobami?
- Jakie obserwacje dotyczące egipskich zwyczajów pogrzebowych czynią dziś naukowcy?
Zapraszamy na wywiad z dr Joanną Dębowską-Ludwin!
Tell el-Farcha. 20 lat polskich wykopalisk
Jest to wystawa jubileuszowa z okazji 20 – lecia badań prowadzonych przez Polaków na stanowisku Tell el-Farcha położonym w północno-wschodniej delcie Nilu, około 120 km od Kairu. Stanowisko zostało odkryte w 1987 r. przez włoskich archeologów, a od 1998 r. jest obiektem badań polskiej ekspedycji kierowanej przez prof. dr hab. Krzysztofa M. Ciałowicza z Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i dr Marek Chłodnicki z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu.
Najwcześniejsze znaleziska wskazujące na przemoc w dolinie Nilu
Jebel Sahaba jest jednym z najstarszych obecnie znanych cmentarzysk w dolinie Nilu. Datowanie radiowęglowe wskazuje, że pochowani na nim zmarli zamieszkiwali dzisiejsze pogranicze Egiptu i Sudanu w okresie schyłkowego plejstocenu. Już w latach sześćdziesiątych XX wieku brytyjscy archeolodzy zwrócili uwagę na bardzo wysoką frekwencję urazów związanych z przemocą międzyosobniczą pochowanych na cmentarzysku. Uznano, że są one wynikiem najstarszej wojny w dolinie Nilu toczonej przez łowców-zbieraczy o terytorium i zasoby. W jednym z ostatnich numerów czasopisma Scientific Reports ukazały się wyniki badań francuskich naukowców, prezentujących nową interpretację śladów przemocy z cmentarzyska Jebel Sahaba.

Dzięki uprzejmości Medical Heritage Library, Inc.
opublikowano na licencji CC BY-NC-SA 2.0, via Wikimedia Commons
Czytaj dalej „Najwcześniejsze znaleziska wskazujące na przemoc w dolinie Nilu”
Seria starożytna: Hieroglify egipskie, Starożytny Rzym, Jak przeżyć w starożytnym Egipcie
Świat starożytny nieustannie inspiruje, dlatego Wydawnictwo Poznańskie postanowiło stworzyć serię starożytną, która przybliży spragnionym wiedzy fascynujące losy dawnych cywilizacji.

Prof. Adam Łukaszewicz opowiada o studiowaniu na archeologii
Ostatni już wywiad przygotowany z okazji 100-lecia archeologii na Uniwersytecie Warszawskim. Tym razem o swoich studiach opowiada prof. dr hab. Adam Łukaszewicz.
Czytaj dalej „Prof. Adam Łukaszewicz opowiada o studiowaniu na archeologii”
Papirus Dionizji – sądowy spór ojca z córką
Papirusy wydobywane z egipskich piasków dają nam niecodzienny wgląd w codzienne problemy i dramaty ludzi sprzed kilkunastu wieków. Bardzo dobrym przykładem jest papirus Dionizji, który opowiada nam historię Chairemona, zamożnego gimnazjarchy, który pozywa własną córkę i sądownie chce… rozwiązać jej małżeństwo!

Domena Publiczna
Mumia z kiszonym płodem: kolejny przykład myślenia życzeniowego
Wiosną zeszłego roku media na całym świecie obiegła sensacyjna informacja o odkryciu płodu w mumii kobiety, zdeponowanej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Autorzy tego odkrycia z zespołu Warsaw Mummy Project stwierdzili, że w chwili śmierci kobieta była w 26-30 tygodniu ciąży, zatem na początku trzeciego trymestru, a płód nie został wyciągnięty podczas procesu balsamowania – w przeciwieństwie do wnętrzności kobiety, które usunięto przez nacięcie po lewej stronie jamy brzusznej. Zaobserwowali poza tym, że zmumifikowany płód miał połamane kości (nie widać tego na opublikowanych radiogramach) i składał się z dwóch części, co miało być wynikiem pośmiertnego uszkodzenia miednicy kobiety.

© SimplisticReps, ilustracja udostępniona na licencji CC BY-ND 4.0, via Wikimedia Commons
Czytaj dalej „Mumia z kiszonym płodem: kolejny przykład myślenia życzeniowego”
Życie mnichów w Egipcie u schyłku starożytności
15 grudnia 2021 miała miejsce uroczystość odnowienia doktoratu prof. Ewy Wipszyckiej-Bravo. Z tej okazji dzielimy się opowieścią Pani Profesor o swoich wieloletnich badaniach nad życiem mnichów w Egipcie. Jak wyglądała asceza na pustyni? Kto trafiał do klasztorów w kraju nad Nilem? Co, jako Europejczycy żyjący w XXI wieku zawdzięczamy egipskim mnichom?
Czytaj dalej „Życie mnichów w Egipcie u schyłku starożytności”
Czy biblijna Sodoma została zniszczona przez meteoryt?
W ostatnim tygodniu świat obiegła sensacyjna wiadomość, że na stanowisku archeologicznym Tall el-Hammam, uznanym przez niektórych autorów za ruiny Sodomy, znalezione zostały liczne ślady świadczące o tym, że miasto i jego okolica zostały ok. roku 1650 p.n.e. zniszczone przez ciało niebieskie w typie meteorytu tunguskiego. Przedstawiane jest to jako dowód prawdziwości biblijnego opisu zagłady Sodomy.

Czytaj dalej „Czy biblijna Sodoma została zniszczona przez meteoryt?”