Kategoria: Archeologia Polska

Opublikowane w

O glinianej grzechotce, która ma tylko 1500 lat

Mieliście kiedyś w ręce glinianą grzechotkę, która ma ponad 1500 lat? Potrząśnięta wydaje delikatny dźwięk. Coś jest w środku i nadal grzechocze. Tak samo jak wtedy – 1500 lat temu. Czy zgubił ją jakiś nieuważny maluch, bawiący się nieopodal jaskini? Służyła do odprawiania zapomnianych rytuałów? A może ktoś włożył ją jako dar do grobu? Dzisiejszy tekst opowiadać będzie właśnie o glinianej grzechotce.

Zacznijmy jednak od początku. Jest rok 2017. Zabieramy się do badań w Jaskini Koziarnia. Jaskinia jest bardzo zniszczona. Pisałam o tym w poprzednich tekstach. Analizujemy więc stare plany wykopów, identyfikujemy miejsca, gdzie nikt jeszcze nie prowadził badań. Kopał w niej w XIX wieku Ferdynand Roemer, a raczej ktoś na jego zlecenie (pojedyncze zabytki zachowały się w Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu). Potem w połowie XX wieku duże badania rozpoczął Profesor Chmielewski. Jaskinia badana była zatem tylko dwa razy. Wszystko wydaje się jasne.

Czytaj dalej „O glinianej grzechotce, która ma tylko 1500 lat”

Opublikowane w

Ekologia w dawnej Polsce [Podcast]

Mało kto wie, że pionierskie programy ochrony zwierząt powstały wiele wieków temu. Już nasi dawni przodkowie myśleli o ratowaniu najcenniejszych gatunków. Stoczyli m.in. trwającą wiele dziesięcioleci – przegraną ostatecznie – walkę o tura. W tego typu działania angażowali się nawet polscy królowie stanowiąc prawo chroniące zwierzęta lub tworząc rezerwaty dla rzadkich gatunków.

W tym odcinku podcastu „1000 lat. Prześwietlenie” Łukasz Starowieyski poruszy temat proekologicznych zachowań dawnych Polaków. Dowiecie się o ochronie zagrożonego wyginięciem bobra, drogocennym miodzie i wycince niektórych drzew. Poznajcie ciekawostki, które przygotowała dla nas dr hab. Aleksandra Jakóbczyk-Gola z Muzeum Historii Polski.

Ilustracja z książki Zygmunta Herbersteina wydanej w 1556 roku. Napis na górze głosi: Urus sum, polonis Tur, germanis Aurox: ignari Bisontis nomen dederant (Urus jestem, po polsku tur, po niemiecku aurox: nieuki zowią mnie bizonem)
Ilustracja z książki Zygmunta Herbersteina wydanej w 1556 roku. Napis na górze głosi: Urus sum, polonis Tur, germanis Aurox: ignari Bisontis nomen dederant (Urus jestem, po polsku tur, po niemiecku aurox: nieuki zowią mnie bizonem)
Domena Publiczna

Czytaj dalej „Ekologia w dawnej Polsce [Podcast]”

Opublikowane w

Jaskinie śladami turystów

Gdy szukaliśmy zapomnianych stanowisk Doliny Sąspowskiej, natknęliśmy się na niespodziewane znalezisko, które – właściwie odczytane – stało się świadectwem popularności Ojcowa jako ośrodka wypoczynkowego w XX wieku. Oto historia o tym, jak przypadkowe odkrycie napisów i rytów na ścianach Jaskini Złodziejskiej poprowadziło nas przez jaskinie śladami turystów.

Czytaj dalej „Jaskinie śladami turystów”

Opublikowane w

OSADA – film o drugim sezonie badań archeologicznych Zaborowa

Archeolodzy z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w Pruszkowie i Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego prowadzą badania w otulinie Puszczy Kampinowskiej. W drugim sezonie badań odnajdują dowody na powiązanie osady z Zaborowa z wysoko wyspecjalizowanym ośrodkiem masowej produkcji żelaza, który funkcjonował na zachodnim Mazowszu w pierwszych wiekach naszej ery.

Czytaj dalej „OSADA – film o drugim sezonie badań archeologicznych Zaborowa”

Opublikowane w

Tajemnice jaskini Koziarni. Część druga – rozwiązanie zagadki

Wykopaliska w jaskini Koziarnia to było małe trzęsienie ziemi. Serio. Na końcu jaskini pracujący nieprzerwanie sejsmograf notował każde uderzenie młotka geologicznego. Geofizycy płacili cenę za to, abyśmy my, archeolodzy, w końcu odkryli tajemnice Koziarni.

Wygląd wnętrza jaskini Koziarnia w trakcie badań wykopaliskowych w 2017 roku. Warto zwrócić uwagę na mgłę wiszącą w jaskini w letnie upalne dni
© M. Kot, opublikowano na licencji CC BY-NC-SA 4.0

Czytaj dalej „Tajemnice jaskini Koziarni. Część druga – rozwiązanie zagadki”

Opublikowane w

Berło z brązu: Symbol zmiany cywilizacyjnej

Ten fabularyzowany dokument to swego rodzaju opowieść – wędrówka po ziemiach naszego kraju i Europy przed około 4000 laty. Czas, o którym mówimy, to przejście z epoki neolitu do epoki brązu, czyli od epoki użytkowania kamienia do epoki pierwszego w dziejach ludzkości metalu wykorzystywanego na szeroką skalę. W okresie tym nastąpił gwałtowny skok technologiczny i cywilizacyjny, znacząco podniósł się poziom i jakość życia, nastąpiła też zmiana samego sposobu funkcjonowania społeczeństw. Nastąpiło wyraźne bogacenie się ludzi. Wyroby z brązu, które zaczęły funkcjonować w codziennym życiu, stały się zewnętrznym symbolem statusu społecznego i oznaką bogactwa. Tak zarysowana tematyka, w bezpośredni sposób przekłada się na wysoki walor poznawczy, informacyjny i edukacyjny filmu. Dzięki plenerom, scenografii, rekonstruktorom, animacji 3D, precyzyjnie zaplanowanym kadrom, przywołamy świat, który już dawno przestał istnieć.

Berło sztyletowate kultury unietyckiej
©Karl Weule
Domena publiczna

Czytaj dalej „Berło z brązu: Symbol zmiany cywilizacyjnej”

Opublikowane w

Międzynarodowa Szkoła Letnia ‘Wolin/Jómsborg miejsce spotkań Słowian i Skandynawów we Wczesnym Średniowieczu’

Międzynarodowa Szkoła Letnia ‘Wolin/Jómsborg miejsce spotkań Słowian i Skandynawów we Wczesnym Średniowieczu’ odbędzie się w dwa lipcowe tygodnie (16-30 lipca) w przyszłym roku 2023 na wyspie Wolin w Muzeum Regionalnym im. Andrzeja Kaube.

Czytaj dalej „Międzynarodowa Szkoła Letnia ‘Wolin/Jómsborg miejsce spotkań Słowian i Skandynawów we Wczesnym Średniowieczu’”