Kategoria: Archeologia Rzymu

Opublikowane w

Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 4. Zagadkowe groby z Chhim

Przez dziewięć ostatnich dni sierpnia (23-31 sierpnia) w pogrążonym w kryzysie Libanie przebywała grupa polskich naukowców. Tydzień temu opisywaliśmy poszukiwania śladów starożytnego tsunami. W ostatniej części reportażu przybliżamy badania przeprowadzone w pozostałościach dwóch antycznych wsi: Chhim (czyt. Szheim) i Jiyeh (czyt. Żije, antyczny Porfirejon) położonych około 30 km na południe od Bejrutu. W pierwszej z nich badaliśmy zagadkowe groby znajdujące się w późnoantycznym kościele.

Pozostałości rzymskiej i późnoantycznej zabudowy mieszkalnej oraz sanktuarium w Chhim © A. Krug (PCMA UW), na licencji CC-BY-SA 4.0
Pozostałości rzymskiej i późnoantycznej zabudowy mieszkalnej oraz sanktuarium w Chhim
© A. Krug (PCMA UW), na licencji CC-BY-SA 4.0

Czytaj dalej Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 4. Zagadkowe groby z Chhim

Opublikowane w

Tradycja tworzenia inskrypcji w Cesarstwie Rzymskim

W III w. tradycja tworzenia inskrypcji w cesarstwie rzymskim uległa przekształceniu i do V w. ich liczba miejscami znacznie spadła, a ich różnorodność, kształt, forma, dekoracje, użyte kroje pisma czy wreszcie okoliczności wystawienia całkowicie się zmieniły. – Gorące dyskusje wokół owej transformacji toczą się nieprzerwanie przynajmniej od lat 80. XX w., dotąd jednak nie osiągnięto zgody w zakresie odtworzenia jej przyczyn, przebiegu i skutków. Na pewno kryje się za nią coś więcej niż prosta korelacja z politycznym i militarnym kryzysem cesarstwa rzymskiego – mówi dr Paweł Nowakowski z Wydziału Historii UW, laureat prestiżowego grantu ERC.

Vannucci A., 1873, Storia dell'Italia antica, Domena Publiczna
Vannucci A., 1873, Storia dell’Italia antica, Domena Publiczna

Czytaj dalej Tradycja tworzenia inskrypcji w Cesarstwie Rzymskim

Opublikowane w

Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 3. Starożytne tsunami

W końcu sierpnia (23-31 sierpnia) grupa polskich naukowców przebywała w pogrążonym w kryzysie Libanie. Przez ostatnie dwa tygodnie opisaliśmy objazd, podczas którego zebraliśmy próbki roślin z różnych części kraju. Dzisiaj oraz za tydzień przybliżymy badania przeprowadzone w pozostałościach dwóch antycznych wsi: Chhim (czyt. Szheim) i Jiyeh (czyt. Żije, antyczny Porfirejon) położonych około 30 km na południe od Bejrutu, gdzie poszukiwaliśmy śladów starożytnego tsunami oraz zmierzyliśmy się z zagadką tajemniczego grobu w późnoantycznym kościele.

Świątynia z II w. n.e. w Chhim © A. Oleksiak (PCMA UW), na licencji CC-BY-SA 4.0
Świątynia z II w. n.e. w Chhim
© A. Oleksiak (PCMA UW), na licencji CC-BY-SA 4.0

Czytaj dalej Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 3. Starożytne tsunami

Opublikowane w

Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz.2. Plon wypraw na północ i południe

Przez dziewięć ostatnich dni sierpnia (23-31 sierpnia) w pogrążonym w kryzysie Libanie przebywała grupa polskich naukowców. Naszym zamiarem było zebranie danych przybliżających rozwiązanie zagadki tajemniczego grobu w późnoantycznym kościele w Chhim (czyt. Szheim) oraz poszukiwanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego śladów tsunami sprzed wieków. Przez najbliższy miesiąc opowiemy Państwu o tajemnicach starożytnego Libanu, zaprezentujemy nie tylko stanowiska archeologiczne, ale także umożliwimy zobaczenie badań polskich archeologów „od kuchni”.

Tydzień temu opisaliśmy założenia naszej wyprawy badawczej oraz aktualną sytuację w Libanie. Dzisiaj opiszemy plon wypraw po próbki do analizy izotopów strontu na północ kraju, w kierunku granicy z Syrią oraz na południe, w kierunku granicy z Izraelem.

Rzymska świątynia Jupitera Heliopolitańskiego w Baalbek w dolinie Beka’a© T. Waliszewski, na licencji CC-BY-SA 4.0
Rzymska świątynia Jupitera Heliopolitańskiego w Baalbek w dolinie Beka’a
© T. Waliszewski, na licencji CC-BY-SA 4.0

Czytaj dalej Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz.2. Plon wypraw na północ i południe

Opublikowane w

Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 1

Przez dziewięć ostatnich dni sierpnia (23-31 sierpnia) w pogrążonym w kryzysie Libanie przebywała grupa polskich naukowców. Naszym zamiarem było zebranie danych przybliżających rozwiązanie zagadki tajemniczego grobu w późnoantycznym kościele w Chhim (czyt. Szheim) oraz poszukiwanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego śladów tsunami sprzed wieków. Przez najbliższy miesiąc opowiemy Państwu o tajemnicach starożytnego Libanu. Przybliżymy nie tylko libańskie stanowiska archeologiczne, ale także pokażemy, jak wyglądają badania polskich archeologów „od kuchni”.

Przylądek Chekka widziany z portu w Enfeh © T. Waliszewski, na licencji CC-BY-SA 4.0
Przylądek Chekka widziany z portu w Enfeh
© T. Waliszewski, na licencji CC-BY-SA 4.0

Czytaj dalej Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 1

Opublikowane w

DNA zdradza, skąd pochodzą Etruskowie

Etruskowie należą do najbardziej tajemniczych ludów starożytności. Już greccy i rzymscy autorzy zadawali pytanie, które do dziś pozostaje bez definitywnej odpowiedzi: Skąd wzięli się Etruskowie? Byli rdzenną ludnością Italii? Przybyli z Anatolii? A może – jak chciał Liwiusz – napłynęli do Italii z terenów alpejskich?

Fresk przedstawiający etruskich tancerzy i muzykantów Grobowiec Leopardów, nekropola Monterozzi, Tarquinia, Włochy, Domena Publiczna
Fresk przedstawiający etruskich tancerzy i muzykantów
Grobowiec Leopardów, nekropola Monterozzi, Tarquinia, Włochy, Domena Publiczna

Czytaj dalej DNA zdradza, skąd pochodzą Etruskowie

Opublikowane w

CMENTARZYSKO – film dokumentalny

CMENTARZYSKO w reż. Krzysztofa Zaniewskiego to niespełna 30-minutowy dokument o początkach badań archeologicznych w Zaborowie na terenie zachodniego Mazowsza. Badania prowadzą dwie instytucje tj. Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w Pruszkowie i Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jako partner medialny mamy przyjemność zaprosić Państwa na seans:

Czytaj dalej CMENTARZYSKO – film dokumentalny

Opublikowane w

Morskie bogactwa Bizancjum zatopione w błocie

Wykopaliska ratunkowe prowadzone od 2004 roku na terenie portowej dzielnicy Yenikapi w Stambule odsłoniły pozostałości 37 statków handlowych i zgromadzone na nich rozmaite bogactwa. Jest to największa grupa tego typu jednostek pływających znalezionych kiedykolwiek na obszarze jednego antycznego portu. Pod podkładami statków, biorących niegdyś czynny udział w morskim handlu, odsłonięto oszałamiającą kolekcję oryginalnych zabytków archeologicznych oraz ładunki egzotycznych towarów spożywczych, takich jak migdały, orzechy laskowe, pestki melona, brzoskwinie czy szyszki sosnowe.

Yenikapi – wrak z zalegającym ładunkiem amfor na dnie kadłuba © Acar54, na podstawie licencji CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Yenikapi – wrak z zalegającym ładunkiem amfor na dnie kadłuba
© Acar54, na podstawie licencji CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Czytaj dalej Morskie bogactwa Bizancjum zatopione w błocie

Opublikowane w

Pomerium – nowe odkrycie

Dnia 17 lipca 2021 roku podczas prac archeologicznych prowadzonych w pobliżu niedawno odrestaurowanego mauzoleum Augusta na Piazza Augusto Imperatore, tuż przy Via del Corso w Rzymie, dokonano ważnego i rzadkiego odkrycia pomerium. Odkopano sporych rozmiarów blok (pomerium cippus), wykonany z trawertynu, który wyznaczał sakralną granicę (pomerium) Rzymu poszerzoną przez cesarza Klaudiusza w 49 roku n.e. Choć blok zachował się jedynie częściowo, z tytułem cenzorskim władcy (linia 6) i końcową formułą (linie 7–9):

[au]ctis populi R[omani] / finibus, pomerium / ampliavit terminavitque,

to łączenie tej inskrypcji z działalnością Klaudiusza i podobnymi cippi, z tego samego okresu, jest jak najbardziej zasadne.

Dlaczego niedawne odkrycie w Rzymie ma tak unikatowy charakter i tak wielkie znaczenie?

Moment odkrycia pomerium © Sovrintendenza Capitolina ai Beni Culturali
Moment odkrycia pomerium
© Sovrintendenza Capitolina ai Beni Culturali

Czytaj dalej Pomerium – nowe odkrycie

Opublikowane w

Monografia Migration in Europe on the turn of the Antiquity and Middle Ages

Profesor Aleksander Bursche i międzynarodowy zespół pod jego kierownictwem opracowali monografię odtwarzającą przebieg i procesy migracji w Europie Środkowej u schyłku starożytności. Publikacja jest rezultatem sześcioletniego projektu Maestro NCN, w trakcie którego archeolodzy, antropolodzy, historycy i paleobotanicy badali stosunki kulturowe, etniczne, społeczne i demograficzne oraz warunki ekologiczne od schyłku IV do końca VI wieku. W efekcie przeanalizowane zostały na nowo źródła pisane, archiwalne, archeologiczne oraz palinologiczne. Przeprowadzono również szereg badań weryfikacyjnych i wykopaliskowych, a także dokonano wielu analiz antropologicznych, geofizycznych i paleobotanicznych pobranych osadów.

Monografia Migrations in Europe on the turn of the Antiquity and Middle Ages © P. Deska, A. Zapolska
Monografia Migrations in Europe on the turn of the Antiquity and Middle Ages
© P. Deska, A. Zapolska

Czytaj dalej Monografia Migration in Europe on the turn of the Antiquity and Middle Ages