W dniu 4 grudnia 2023 magazyn “Archaeology” ogłosił po raz kolejny listę 10 najważniejszych odkryć archeologicznych w 2023 roku. Po raz kolejny w prestiżowym gronie “Top 10 archeologicznych odkryć 2023 roku” wyróżniono badania polskich archeologów. W tym roku na liście znalazły się malowidła ze Starej Dongoli (Sudan), odkryte przez ekspedycję Polskiego Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW kierowaną przez prof. Artura Obłuskiego.
![](https://archeowiesci.pl/wp-content/uploads/2023/04/Mercy_for_Tungul_Sudan2.jpg)
Stara Dongola (staronubijska Tungul) była stolicą Makurii, jednego z najznamienitszych państw średniowiecznej Afryki. Wiosną tego roku media w Polsce i za granicą informowały o odkryciu wspaniale zachowanych, unikatowych malowideł. O tym odkryciu mieliśmy przyjemność opowiedzieć w jednej z naszych relacji.
Odkrycia unikatowych malowideł dokonano w trakcie badania domostwa datowanego na XVI wiek. Pod podłogą tej budowli natrafiono na sieć podziemnych pomieszczeń. z cegły suszonej. Ściany jednego z nich były pokryte zdumiewającymi malowidłami.
Wyjątkowe malowidła ze Starej Dongoli przedstawiają Maryję, Wiecznego Boga, Archanioła Michała, Chrystusa i króla Makurytów Dawida całującego dłoń Chrystusa. Ich unikalna ikonografia zawierająca przedstawienia nieznane dotąd w sztuce chrześcijańskiej, takie jak przedstawienie Maryi, czy bezpośredni kontakt śmiertelnika z istotą nadprzyrodzoną, wzbudziły zachwyt zarówno w gronie naukowców jak i wśród opinii publicznej.
Towarzysząca głównej scenie inskrypcja staronubijska jest niezwykle trudna do rozszyfrowania. Dzięki wstępnej lekturze dr Vincenta van Gervena Oei wiadomo już, że kilkakrotnie wzmiankuje ona króla imieniem Dawid i zawiera prośbę do Boga o opiekę nad miastem. Zapewne chodzi tu o Dongolę, zaś scena przedstawia właśnie króla Dawida. Był to jeden z ostatnich władców chrześcijańskiej Makurii, którego panowanie wyznacza początek końca królestwa. Z nieznanych dzisiaj powodów król Dawid zaatakował Egipt, który w ramach akcji odwetowej dokonał inwazji na Nubię i po raz pierwszy w swojej historii Dongola została zdobyta. Być może malowidło powstało w momencie, kiedy mamelucka armia zbliżała się do miasta lub już je oblegała. ródła arabskie, pisząc o napaści króla Dawida na Egipt i zdobyciu portu Aidhab oraz Asuanu utrzymują, że impuls do tego aktu wyszedł właśnie z Wielkiego Kościoła Jezusa. Czy zatem arcybiskup Dongoli, jak papież Urban II rycerzy Europy, wezwał króla Dawida do krucjaty?
TOP 10 magazynu “Archaeology”
Wśród pozostałych wyróżnionych projektów znalazły się
-
- Ofiara wotywna w etrusko-rzymskim sanktuarium San Casciano dei Bagni
-
- Najstarsza drewniana konstrukcja licząca 476 000 lat wzniesiona przez Homo heidelbergensis
- Skarb czterech żelaznych mieczy w jaskini Ein Gedi w Izraelu
- Najstarsza drewniana konstrukcja licząca 476 000 lat wzniesiona przez Homo heidelbergensis
-
- Ofiara wotywna w Templo Mayor w Mieście Meksyk
W zeszłym roku wśród wyróżnionych projektów znalazły się polsko-peruwiańskie badania w królewskiej nekropoli Castillo de Huarmey. Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego w lutym 2022 odkryli “Galerię Elitarnych Rzemieślników”.