Chac mool z Pátzcuaro. Niespodziewane odkrycie kanonicznego zabytku Mezoameryki

Wydawałoby się, że minęły czasy wielkich odkryć w archeologii. Piramidy, posągi cesarzy. Jednakże 30 sierpnia tego roku w przepięknym mieście Pátzcuaro w stanie Michoacán w Meksyku, w trakcie prac budowlanych nad nowym rynkiem targowym natrafiono na fenomenalnie zachowaną figurę typu chac mool. Według badaczy brak materiału archeologicznego zbliżonego w datowaniu do tego monumentu wskazuje na to, że został on usunięty z pierwotnego miejsca i zrzucony w narastającej warstwie budowlanej miasta, zapewne w okresie następującym po konkwiście. 

Czytaj dalej „Chac mool z Pátzcuaro. Niespodziewane odkrycie kanonicznego zabytku Mezoameryki”

Analizy izotopów stałych informują o pochodzeniu ofiar z Teotihuacán

Pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku w okolicy Świątyni Quetzalcoatla w Teotihuacán w Meksyku odkryto ponad dwieście szkieletów zinterpretowanych jako osoby złożone w ofierze. Począwszy od roku 2002 w celu uzyskania informacji o pochodzeniu ofiar z Teotihuacán przeprowadzono szereg analiz specjalistycznych, szczególnie analiz izotopów stałych (tlenu oraz strontu). W tym roku na łamach czasopisma Ancient Mesoamerica opublikowano najnowsze wyniki analiz izotopowych. Pozwoliły one na zweryfikowanie dotychczasowych ustaleń. Dodatkowo, zastosowano analizę izotopów stałych węgla, które pozwoliły rozszerzyć naszą wiedzę na temat diety osób złożonych w ofierze przy Świątyni Quetzalcoatla.

Przedstawienie Quetzalcoatla ze świątyni w Teotihuacán
© Julio Marquez, opublikowano na licencji CC BY-NC 2.0

Czytaj dalej „Analizy izotopów stałych informują o pochodzeniu ofiar z Teotihuacán”

Powrót do Becán

Historii Becán daleko jeszcze do końca…
– Joseph W. Ball

 

Na łamach czasopisma „Ancient Mesoamerica” ukazał się artykuł Davida Webstera i Josepha W. Balla Rehabilitating Becán. Obaj naukowcy prowadzili badania w Becán w latach siedemdziesiątych XX wieku, co najwyraźniej pozostawiło w nich pewien niedosyt. W 2014 roku ten stan rzeczy doprowadził profesora Balla do opracowania na nowo sekwencji ceramiki z Becán. Odkrył on również trwającą około stulecia przerwę w zasiedleniu stanowiska oraz kompletny brak związku między pierwotną kulturą materialną miasta a tą, która pojawiła się tam po jego ponownym zaludnieniu (Rethinking the Becán ceramic sequence-disjunctions, continuities,  segmentation, and chronology). Przerwa ta dosyć zgrabnie wpisuje się w burzliwą historię regionu i jego nagły rozkwit po opuszczeniu Becán przez mieszkańców, które nastąpiło wkrótce po wielkiej klęsce dynastii Węża (Kaanul) w 695 roku n.e. W pół wieku od zakończenia badań na tym stanowisku badacze ubolewają, że ten sporych rozmiarów ośrodek stoi nadal poza nawiasem emocjonującej dyskusji o polityce i zmiennych kolejach losu królewskich dynastii Majów. Natomiast dyskurs na temat Becán toczy się co najwyżej wokół fortyfikacji okalających to stanowisko, a kwestionowanych od początku badań archeologicznych. Ponowna analiza materiału, zebranego przed półwieczem w Becán, powala naukowcom wysnuć również nowe wnioski odnośnie do hipotetycznej inwazji Teotihuacán. Wnioski skrajnie odmienne od tego, co sugerowano przez ostatnie pięćdziesiąt lat…

Struktura IX w Becán, wczesnoklasyczna piramida
©P.A. Trześniowski, na licencji CC BY-NC-SA 4.0

Czytaj dalej „Powrót do Becán”

Elitarny pochówek księżniczki z Tingambato

Stanowisko Tingambato, położone w centralnej części meksykańskiego stanu Michoacán, było badane od przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Pełniło ono funkcję ważnego ośrodka, na co wskazuje zdumiewająca i zaplanowana architektura monumentalna. Najnowsze badania oraz datowanie radiowęglowe potwierdzają jego funkcjonowanie od około 1 do 900 roku n.e. Ponadto w 2011 roku odkryto monumentalny grobowiec, w którym pochowano tylko jedną osobę: młodą kobietę, złożoną tam z licznymi cennymi darami grobowymi. Na tej podstawie badacze z INAH Michoacán nazwali ten elitarny pochówek księżniczką z Tingambato. Odkrycie to podkreśla znaczenie stanowiska w okresie klasycznym

Rekonstrukcja pochówku księżniczki z Tingambato wraz z darami grobowymi © Santiago Ferreira ADV Arquitectura, José Luiz Punzo Díaz
Rekonstrukcja pochówku księżniczki z Tingambato wraz z darami grobowymi © Santiago Ferreira ADV Arquitectura, José Luiz Punzo Díaz

Czytaj dalej „Elitarny pochówek księżniczki z Tingambato”

Nowe datowanie wskazuje na wczesne zaludnienie Ameryk

Badacze z Uniwersytetu Stanowego w Iowa pod kierownictwem doktora Andrew Somerville’a dokonali ważnego odkrycia związanego z materiałem pochodzącym z jaskini Coxcatlán w stanie Puebla w Meksyku. Wyniki ich badań rzucają nowe światło na zaludnienie obu Ameryk.

Pejzaż doliny Tehuacán  fot. Noyolcont, opublikowano na licencji CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Pejzaż doliny Tehuacán
fot. Noyolcont, opublikowano na licencji CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Czytaj dalej „Nowe datowanie wskazuje na wczesne zaludnienie Ameryk”

Skąd się wzięły kolorowe papugi na pustyni?

Stanowisko Paquimé w okresie swojego największego rozkwitu stało się najważniejszym ośrodkiem na północy Meksyku i południowym zachodzie Stanów Zjednoczonych. Poza licznymi przykładami monumentalnej architektury i egzotycznych dóbr luksusowych znaleziono tu setki szkieletów papug.

Zrekonstruowane zagrody dla papug (po prawej) z Paquimé fot. DiSchamelrider(opublikowano na licencji CC0 1.0, via Wikimedia Commons)
Zrekonstruowane zagrody dla papug (po prawej) z Paquimé
fot. DiSchamelrider (opublikowano na licencji CC0 1.0, via Wikimedia Commons)

Czytaj dalej „Skąd się wzięły kolorowe papugi na pustyni?”

[Z archiwum] Słodki handel. Turkusy za ziarna kakaowca

Po 10 latach od publikacji, Redakcja Archeowieści ma przyjemność zaprezentować kolejny post założyciela portalu, Wojciecha Pastuszki, w którym przybliża on polskim czytelnikom, jak wyglądała jedna z najważniejszych gałęzi handlu w Ameryce. I nie chodzi tutaj o ropę, a o wymianę turkusów za ziarna kakaowca.

Opowiadanie o znaczącej roli integracji międzykulturowej i międzyregionalnej w kształtowaniu się oraz rozwoju różnych tradycji społecznych należy do tej kategorii historii, które zasłyszane, pobudzają w czytelniku odruch bezwarunkowego ziewania lub bardzo wymowne westchnięcie. Co jednak w przypadku, gdy przeniesiemy się do krainy południowo-zachodnich Stanów Zjednoczonych, gdzie podobny wpływ rejestrowany w przeszłości był tak znaczący, że wzbudził w lokalnych społecznościach potrzebę wykształcenia tradycji na obcy, lecz atrakcyjny wzór mezoamerykański? Czy skupimy uwagę Czytelnika, jeśli zdradzimy, że jednym z „prowodyrów” takiej postawy były ziarna kakao?

Wizerunek drzewa kakaowego z Kodeksu Fejérváry-Mayer autor Chaccard, A. Dalby, za FAMSI (opublikowano na licencji CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons)
Wizerunek drzewa kakaowego z Kodeksu Fejérváry-Mayer
autor Chaccard, A. Dalby, za FAMSI
(opublikowano na licencji CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons)

 

Czytaj dalej „[Z archiwum] Słodki handel. Turkusy za ziarna kakaowca”

Rzadkie pochówki wtórne z zachodniego Meksyku

W 2005 oraz 2012 roku w dolinie Mascota w stanie Jalisco (zachodni Meksyk), na dwóch cmentarzyskach datowanych na środkowy okres preklasyczny (1500600 rok p.n.e.) El Embocadero II oraz Los Tanques natrafiono na sześć rzadkich pochówków wtórnych. Zmarli zostali pochowani ponownie, w formie starannie ułożonego zbioru kości, określanego terminem wrapped bundle burial. Ten specyficzny obrządek pogrzebowy związany jest z tradycją grobowców szybowych.

Pochówki z El Embocadero II. Widoczne tu są trzy pochówki osobników dorosłych wraz z wyposażeniem grobowym fot. Joseph Mountjoy, Rhodes J.A. Rhodes, J.B. Mountjoy, F.G. Cupul-Magaña, Understanding the wrapped bundle burials of West Mexico: A contextual analysis of Middle Formative mortuary practices, Ancient Mesoamerica, 27.2, s. 381 Reprodukcja za zgodą Cambridge University Press
Pochówki z El Embocadero II. Widoczne tu są trzy pochówki osobników dorosłych wraz z wyposażeniem grobowym
fot. Joseph Mountjoy, Rhodes
J.A. Rhodes, J.B. Mountjoy, F.G. Cupul-Magaña, Understanding the wrapped bundle burials of West Mexico: A contextual analysis of Middle Formative mortuary practices, Ancient Mesoamerica, 27.2, s. 381
Reprodukcja za zgodą Cambridge University Press

Czytaj dalej „Rzadkie pochówki wtórne z zachodniego Meksyku”