Kiedy zaczęły się wojny?

Archeologia wojny to dziedzina zajmująca się badaniem śladów wojen i konfliktów w przeszłości, od najdawniejszych czasów po współczesność . Analizuje ona zarówno aspekty psychologiczne i społeczne, jak i materialne pozostałości bitew, fortyfikacji i przemocy. W kontekście archeologii wojennej bada się różne rodzaje źródeł, w tym artefakty, krajobraz, a także teksty historyczne i relacje świadków.

W październiku 2025 roku na Wydziale Archeologii UW rozpoczynają się jednoroczne, podyplomowe studia „Archeologia wojny”.

Rekrutacja rusza już 19 sierpnia.

W związku z tym chcielibyśmy przypomnieć  podcast Archeologii Żywej „Kontekst” o archeologii wojny. Prof. Bartosz Kontny omawia zmieniające się metody badania i rozumienia wojen od prehistorycznych potyczek po współczesne konflikty. Dyskutowane są także ważne teorie, badania terenowe jak Tollense, aspekty psychologiczne wojny, oraz związane z nią rytuały i rozwój technologii wojskowe

Podcast rozpoczyna się od omówienia definicji wojny i przeglądu poglądów teoretyków, po czym pojawia się zaskakujące pytanie: czy Achilles z Iliady mógł cierpieć na PTSD? Kolejne części koncentrują się na tym, od kiedy i dlaczego ludzie prowadzą wojny, jakie były ich skutki, a także jak wyglądała tzw. „wojna prymitywna”.

Szczególną uwagę poświęcono bitwie nad rzeką Tollense (ok. 1250 p.n.e.), uznawanej za jedno z najstarszych i najlepiej przebadanych starć w Europie. W rozmowie pojawiają się też wątki dotyczące roli broni z brązu, wojen w Barbaricum epoki żelaza, symboliki i rytuałów wojennych, a także rekonstrukcji uzbrojenia w filmach i grach komputerowych.

Nie zabrakło omówienia archeologii pól bitewnych – nowej subdyscypliny badającej nie tylko same miejsca starć, ale i kontekst społeczny, kulturowy i gospodarczy konfliktów. Uczestnicy rozmowy opowiedzieli również o kierunku studiów „Archeologia wojny”, który łączy wiedzę historyczną z nowoczesnymi metodami badań.