Czy zastanawialiście się kiedyś, co nasz szkielet może powiedzieć o nas po śmierci? Jeśli tak, książka „Tajemnice szkieletów. O czym klekoczą kości?” autorstwa profesora Wiesława Więckowskiego i doktor Marty Guzowskiej to pozycja, którą zdecydowanie warto poznać. Publikacja, wzbogacona pięknymi ilustracjami Joanny Czaplewskiej, zabiera czytelnika w fascynującą podróż po świecie osteologii i antropologii biologicznej. Zapraszamy do lektury naszej recenzji.
Już od pierwszych stron książka dostarcza kluczowych, a zarazem podstawowych informacji, stanowiących solidny fundament dalszej lektury. Autorzy rozpoczynają od wyjaśnienia, czym właściwie jest szkielet, a także przedstawiają zarys ewolucji ludzkiego układu kostnego – drogi, która doprowadziła nas do obecnej, fascynująco złożonej formy. Wszystko to ujęte zostało w sposób przystępny, a towarzyszące tekstowi ilustracje Joanny Czaplewskiej zachwycają estetyką i czytelnością.
Z lektury szybko wyłania się wniosek, że najcenniejszym źródłem wiedzy o biologii ludzkiego szkieletu jest nasze własne ciało. Autorzy trafnie ukazują, że układ kostny to system naczyń połączonych – harmonijnie współpracujących struktur, będących efektem milionów lat ewolucji. Ich opowieść o tej drodze rozwoju człowieka, począwszy od australopiteka po Homo sapiens, jest nie tylko przystępna, ale i niezwykle pasjonująca.
Autorzy podjęli się także oceny tego czy decyzja naszych przodków o stanięciu na dwóch nogach było dobrą decyzją. I co ważniejsze, czy była to zdrowa decyzja dla naszego kręgosłupa…
Dalej robi się jeszcze ciekawiej. Czy wiecie, że ludzki szkielet składa się aż z 206 kości? Jeśli kiedykolwiek zastanawialiście się, jak to możliwe, że tak wiele elementów mieści się w naszym ciele i współdziała w harmonii, odpowiedzi znajdziecie w drugiej części książki. Autorzy, wspierani przez precyzyjne i anatomicznie poprawne ilustracje, krok po kroku tłumaczą, jak funkcjonuje każdy element naszego układu kostnego. Ich narracja wciąga i pozwala zrozumieć nawet najbardziej złożone zagadnienia biologiczne. W końcu – kto z nas nie zastanawiał się, po co kręgosłup ma swoje charakterystyczne krzywizny i dlaczego nasze kręgi mają te wyrostki kolczyste?
A czy człowiek ma ogon? No właśnie…
O tym wszystkim dowiecie się z części poświęconej kręgosłupowi. A potem jest tylko lepiej. Na następnych stronach na czytelników czeka bowiem opowieść o czaszce. A jeśli ktoś zada pytanie: gdzie w tym wszystkim archeologia, to odpowiedź kryje się kilka stron „po czaszce”, w towarzystwie opowieści o wybranych chorobach pozostawiających ślady na kościach (o tych rzadkich i kilku nazbyt powszechnych). Związek archeologii z czaszką jest tutaj na tyle trafny i silny, że otwiera on również opowieść o intencjonalnych modyfikacjach ludzkiego ciała” O kulturowych przypadkach ingerencji w nasze kości i zęby” (gdyż te wbrew opiniom wcale nie są kośćmi, ale o tym też dowiecie się z tej fascynującej książki), w którym autorzy w bardzo szczegółowy sposób opisują fenomen wydłużonych czaszek, niszcząc mit o „czaszkach kosmitów” na niecałej stronie. Dalej znajdziemy za to opowieść o modyfikacjach zębów i lotosowych stopach. Fascynujące prawda?
Ale to jeszcze nie koniec!
W czwartej części książki w końcu znajdziemy odpowiedzi na dręczące nas od wstępu pytanie. Dowiemy się, na jakiej podstawie naukowcy określają wiek zmarłego i jego (lub jej) płeć biologiczną. Autorzy opisują także w bardzo przystępny sposób tak złożone procesy naukowe jak rekonstrukcja pochodzenia, diety czy tworzenie kostnej biografii człowieka określanej mianem „osteobiografii”.
Zwieńczeniem książki jest natomiast rozdział z pięcioma pytaniami, które warto zadać antropologowi biologicznemu. Znajdziemy tu refleksje na temat codzienności pracy z ludzkimi szczątkami: jak wyglądają, jaki mają zapach, kolor, i w jakim stanie najczęściej się zachowują po wiekach zalegania w ziemi.
Podsumowując “Tajemnice szkieletów. O czym klekoczą kości?” to wyjątkowa pozycja popularyzująca naukę – napisana z pasją, zrozumieniem i wyważonym dystansem do narracji o tym poważnym temacie. Na polskim rynku to prawdziwy unikat, który potrafi zainteresować zarówno laika, jak i bardziej wymagającego czytelnika. Z pewnością jednak, do tego dzieła będziecie wracać kilka(naście) razy. Słowem, warto!
KSIĄŻKURS!!!
Z okazji premiery książki mamy dla Was 3 egzemplarze do rozdania! Chcesz zgarnąć jeden z nich? Weź udział w naszej prostej zabawie.
Napisz w komentarzu pod przedmiotowym postem na platformie Facebook, co Twoim zdaniem „mówią” kości. Może to być śmieszna odpowiedź, ciekawostka naukowa, cytat lub zupełna fantazja — liczy się kreatywność i dobra zabawa!
Do autorów trzech komentarzy z największą liczbą polubień powędrują egzemplarze książek ufundowane przez Wydawnictwo NASZA KSIĘGARNIA.
Warunkiem udziału w Książkursie jest polubienie naszego profilu oraz udostępnienie posta.
Na zgłoszenia czekamy do: 2 czerwca 2025 do godz. 23:59.
Powodzenia!
Autorzy: Adam Budziszewski, Aleksandra Cetwińska