Wpisy

Opublikowane w

Monografia Migration in Europe on the turn of the Antiquity and Middle Ages

Profesor Aleksander Bursche i międzynarodowy zespół pod jego kierownictwem opracowali monografię odtwarzającą przebieg i procesy migracji w Europie Środkowej u schyłku starożytności. Publikacja jest rezultatem sześcioletniego projektu Maestro NCN, w trakcie którego archeolodzy, antropolodzy, historycy i paleobotanicy badali stosunki kulturowe, etniczne, społeczne i demograficzne oraz warunki ekologiczne od schyłku IV do końca VI wieku. W efekcie przeanalizowane zostały na nowo źródła pisane, archiwalne, archeologiczne oraz palinologiczne. Przeprowadzono również szereg badań weryfikacyjnych i wykopaliskowych, a także dokonano wielu analiz antropologicznych, geofizycznych i paleobotanicznych pobranych osadów.

Monografia Migrations in Europe on the turn of the Antiquity and Middle Ages © P. Deska, A. Zapolska
Monografia Migrations in Europe on the turn of the Antiquity and Middle Ages
© P. Deska, A. Zapolska

Czytaj dalej „Monografia Migration in Europe on the turn of the Antiquity and Middle Ages”

Opublikowane w

Relikty przeszłości z późnej starożytności i średniowiecza pod Warszawą

Szereg reliktów przeszłości, z późnej starożytności i średniowiecza, znalazł zespół archeologów pod Warszawą. Na polach niewielkiej miejscowości Zaborów, leżącej tuż przy granicy Puszczy Kampinoskiej, naukowcy odkryli świadectwa istnienia ważnego ośrodka osadniczego w późnej starożytności. Kompleks ten znajduje się w granicach zachodniomazowieckiego centrum metalurgii żelaza kultury przeworskiej. Społeczność tej kultury zamieszkiwała ziemie środkowej i południowej Polski w ostatnich stuleciach przed Chrystusem i w pierwszych wiekach po Chrystusie. Populację kultury przeworskiej możemy dość ogólnie łączyć z historycznymi wzmiankami o Związku Lugijskim oraz o plemieniu Wandalów.

Zespół osadniczy w Zaborowie z lotu ptaka. Na horyzoncie Kampinoski Park Narodowy © A. Tomas, na licencji CC BY SA 4.0
Zespół osadniczy w Zaborowie z lotu ptaka. Na horyzoncie Kampinoski Park Narodowy
© A. Tomas, na licencji CC BY SA 4.0

Czytaj dalej „Relikty przeszłości z późnej starożytności i średniowiecza pod Warszawą”

Opublikowane w

[WYWIAD] Słowiańskie grodzisko sprzed 1000 lat w Żmijowiskach

Ponad 1000 lat temu w Kotlinie Chodelskiej Słowianie wznieśli niewielki gród obronny oraz założyli towarzyszące mu osady. Obecnie w miejscu tym funkcjonuje jedno z najbardziej oryginalnych muzeów w Polsce. Zwiedzający mają okazję nie tylko zobaczyć autentyczne stanowisko archeologiczne, ale również być świadkami ciągle prowadzonych tam prac wykopaliskowych! Archeowieści prezentują wywiad z Anną Kacprzak z Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym, Oddział Grodzisko Żmijowiska, a także wskazują wspaniałe miejsce na wakacyjną wyprawę.

Rekonstrukcja grodu żmijowiskiego © Archiwum Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym, J. Zakrzewski
Rekonstrukcja grodu żmijowiskiego
© Archiwum Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym, J. Zakrzewski

Czytaj dalej „[WYWIAD] Słowiańskie grodzisko sprzed 1000 lat w Żmijowiskach”

Opublikowane w

Bioarchaeology of the Near East – tom 14 już dostępny

Z kilkumiesięcznym opóźnieniem spowodowanym pandemią na stronie czasopisma ukazał się nowy tom Bioarchaeology of the Near East. Tym razem są tam cztery artykuły problemowe i pięć krótkich raportów z badań terenowych, a także nekrologi Holgera Schutkowskiego i Aliny Wiercińskiej, dwóch wieloletnich członków kolegium redakcyjnego, zmarłych w ostatnich dwóch latach.

Czytaj dalej „Bioarchaeology of the Near East – tom 14 już dostępny”

Opublikowane w

Wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy w Obłężu na Pomorzu

Wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy w Obłężu to w tym rejonie jeden z nielicznych przykładów stanowisk , na których widoczne są pewne powiązania między strefą osadniczą (grodzisko oraz być może osada) a przestrzenią grzebalną (cmentarzysko kurhanowe). Obie strefy położone były pierwotnie bezpośrednio nad rzeką w odległości około 100 metrów od siebie. Chociaż na grodzisku prowadzono kiedyś badania, to cmentarzyska kurhanowego do tej pory nie objęły wykopaliska. Archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu właśnie rozpoczęli tam badania.

Grodzisko w Obłężu w trakcie badań © Paweł Szczepanik
Grodzisko w Obłężu w trakcie badań
© Paweł Szczepanik

Czytaj dalej „Wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy w Obłężu na Pomorzu”

Opublikowane w

Budownictwo modułowe w bizantyjskiej Marei (Egipt)

Marea w czasach antycznych była ważnym portem i ośrodkiem handlowym w północnym Egipcie. Do tej pory archeolodzy skupiali się na badaniu pojedynczych budowli znajdujących się na stanowisku. W 2017 roku rozpoczęto prace nad całościowym rozpoznaniem układu przestrzennego, zabudowy, ulic i nadbrzeża portowego. Wyniki badań, opublikowane niedawno w Antiquity, wskazują, że budownictwo modułowe w bizantyjskiej Marei było częścią większego programu urbanistycznego, jednego z nielicznych u schyłku starożytności. Istniejące w Marei centrum pielgrzymkowe opisano niedawno na łamach Nauka PAP w Polsce.

Budynki modułowe w Marei © M. Gwiazda, na licencji CC BY 4.0
Budynki modułowe w Marei
© M. Gwiazda, na licencji CC BY 4.0

Czytaj dalej „Budownictwo modułowe w bizantyjskiej Marei (Egipt)”

Opublikowane w

Zagadkowe surowce z czasów budowniczych piramid egipskich

Istnieje wiele mitów dotyczących technologii obróbki metali przez budowniczych piramid egipskich. Najpopularniejsze z nich głoszą, że do naszych czasów nie zachowały się żadne narzędzia, które można zbadać, oraz że starożytni Egipcjanie znali tylko czystą miedź. Ani jedno, ani drugie nie jest jednak prawdziwe: ostatnie badania czeskich naukowców, opublikowane w renomowanym międzynarodowym czasopiśmie Journal of Archaeological Science: Reports, wzbogaciły naszą wiedzę na temat technologii obróbki metali w okresie Starego Państwa. Analizie poddano materiał archeologiczny pochodzący z Gizy.

Giza, dolny lewy owal zaznacza miejsce, z którego pochodzą badane zabytki fot. M. Odler © Filozofická fakulta, Univerzita Karlova, Praha, Český egyptologický ústav
Giza, dolny lewy owal zaznacza miejsce, z którego pochodzą badane zabytki
fot. M. Odler © Filozofická fakulta, Univerzita Karlova, Praha, Český egyptologický ústav

Czytaj dalej „Zagadkowe surowce z czasów budowniczych piramid egipskich”

Opublikowane w

Archeologia pod prąd. Opowieść rzeki Muchawki: część II

Artykuł jest kontynuacją postu Archeologia pod prąd. Opowieść rzeki Muchawki: część I, w którym opisano przebieg bitwy pod Iganiami z 10 kwietnia 1831 roku, zarysowano główną „bohaterkę” niniejszego artykułu oraz opisano zaczątek projektu archeologicznego. Teraz nadeszła pora na dalszą opowieść rzeki Muchawki. Starania o objęcie pola bitwy ochroną rozpoczęto od rozpoznania rzeki, głównie ze względu na jej istotną rolę w przebiegu bitwy, ale także na fakt, że właśnie jej dotyczył niesławny epizod inwestycyjny w roku 2014. Uznano także, że ciekawość, jaką budzi archeologia podwodna, skutecznie przyczyni się do popularyzacji ochrony dziedzictwa kulturowego wśród mieszkańców Siedlec i okolic. Ważnym celem działań archeologów, obok zadokumentowania znalezisk i zgłoszenia stanowisk do Delegatury Konserwatora Zabytków w Siedlcach było bowiem podsycenie zainteresowania opowieścią rzeki Muchawki w lokalnej społeczności.

Murowany młyn na rzece Muchawce i podwodne stanowisko archeologiczne poniżej progu wodnego. Na pierwszym planie wydobyte na próg w celach dokumentacyjnych koło pasowe © Muchawka Expedition 2016, opublikowano na licencji CC BY-NC 4.0
Murowany młyn na rzece Muchawce i podwodne stanowisko archeologiczne poniżej progu wodnego. Na pierwszym planie wydobyte na próg w celach dokumentacyjnych koło pasowe
© Muchawka Expedition 2016, opublikowano na licencji CC BY-NC 4.0

Czytaj dalej „Archeologia pod prąd. Opowieść rzeki Muchawki: część II”

Opublikowane w

Archeologia pod prąd. Opowieść rzeki Muchawki: część I

Ile walorów może w sobie pomieścić niewielka rzeczka? Na przykład Muchawka – mała, a cieszy: regionalistów i historyków, miłośników przyrody, archeologów, a do tego także wędkarzy i fanów sportów wodnych. Wielka szkoda, że nie zawsze ochrona wspólnego dobra, w tym dziedzictwa kulturowego, stawiana jest na pierwszym miejscu przez urzędników. Kilka lat temu zespół badawczy z Uniwersytetu Warszawskiego, wspomagany przez znawcę historii lokalnej oraz archeologów podwodnych związanych z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika zainicjował projekt, który miał na celu przypomnienie władzom lokalnym, jak ważna dla regionu jest Muchawka i jej otoczenie! Ponieważ ten problem niestety znów jest aktualny, opowieść rzeki Muchawki przypominamy na łamach Archeowieści.

Poszukiwania archeologiczne w rzece Muchawce, w rejonie pola bitwy pod Iganiami. W tle most drogowy, który znajduje się w miejscu „historycznego” mostu na Trakcie Brzeskim © Muchawka Expedition 2016, opublikowano na licencji CC BY-NC 4.0
Poszukiwania archeologiczne w rzece Muchawce, w rejonie pola bitwy pod Iganiami. W tle most drogowy, który znajduje się w miejscu „historycznego” mostu na Trakcie Brzeskim
© Muchawka Expedition 2016, opublikowano na licencji CC BY-NC 4.0

Czytaj dalej „Archeologia pod prąd. Opowieść rzeki Muchawki: część I”