Kategoria: Archeologia Cyfrowa

Opublikowane w

Methodica. Od szkicu w notesie do chmury danych (część I)

Nie ma co się oszukiwać. Archeolog prowadząc wykopaliska niweluje bezpowrotnie to, co było ukryte przez tysiące czy setki tysięcy lat. Na tym bowiem w zasadzie polega ten fach – na trwałej anihilacji reliktów okoliczności przeszłej, przy jednoczesnym tworzeniu nowego rodzaju materii – zabytków, które tę oto przeszłą okoliczność poświadczają (żaden bowiem przedmiot przeszły nie powstał po to, by być artefaktem…). Archeolog zatem to paradoksalnie również i twórca. Do jego „dzieł” należy zaś nie tylko owa materia zabytkowa, ale także cały zestaw – uwaga! – nie danych, co z łacińskiego capta – (wszelkich) informacji dotyczących owej przeszłej okoliczności, które zostały przez archeologa dostrzeżone, zebrane, czy w bezpośrednim tłumaczeniu uchwycone. 

Podstawową metodą „chwytania” w archeologii jest zaś dokumentacja. Jej właśnie* poświęcimy najbliższe kilka minut. Nie traćmy zatem czasu i zanurzmy się w świat pachnący niegdyś tuszem i papierem, który dzisiaj pulsuje cyfrowym kontentem. 

*Artykuł powstał we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa jako element działań popularyzujących serię publikacji o metodach dokumentacji archeologicznej, zatytułowanych zbiorczo „Methodica”. 

Czytaj dalej „Methodica. Od szkicu w notesie do chmury danych (część I)”

Opublikowane w

ArcheoWizualizacje: dziękujemy za udział w ankiecie!


Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w naszej ankiecie poświęconej sposobom, w jakie postrzegamy i interpretujemy obrazy przeszłości tworzone z wykorzystaniem generatywnej Sztucznej Inteligencji.

Wasze odpowiedzi są dla nas niezwykle cenne!

Dzięki nim możemy bowiem lepiej zrozumieć, jak współczesne technologie wizualne wpływają na odbiór dziedzictwa archeologicznego i praktykę archeologicznej komunikacji popularnonaukowej. Cieszy nas szczególnie to, że w badaniu wzięli udział zarówno archeolodzy, jak i osoby niezwiązane zawodowo z archeologią. Tak szeroka perspektywa pozwoli nam spojrzeć na temat ten jeszcze pełniej.

Bądźcie z nami!

Czytaj dalej „ArcheoWizualizacje: dziękujemy za udział w ankiecie!”

Opublikowane w

Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Twoje zdanie ma znaczenie!

Drodzy Czytelnicy,

W ostatnim czasie coraz częściej spotykamy się z wizualizacjami przeszłości tworzonymi z wykorzystaniem Sztucznej Inteligencji (SI). I choć na pewno narzędzia SI są tanie, szybkie, wygodne i efektywne, to trudno powiedzieć, co tak naprawdę o nich wszyscy sądzimy. 

Zapraszamy Was zatem do udziału w ankiecie, która pomoże nam lepiej zrozumieć, jak odbierane są obrazy generowane przy pomocy SI w popularyzacji archeologii.

Jej wypełnienie zajmie Wam ok. 10 minut, a udział może wziąć każda pełnoletnia osoba, zarówno zawodowo związana z archeologią, jak i wyłącznie pasjonująca się naukami o przeszłości.

https://archeowiesci.webankieta.pl/

 

Czytaj dalej „Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Twoje zdanie ma znaczenie!”

Opublikowane w

Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Patroni projektu

Z przyjemnością informujemy, że nasz projekt badawczy „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców” został objęty licznymi patronatami honorowymi oraz medialnymi.

To dla nas nie tylko wyróżnienie, ale również ważny sygnał, że podejmowany temat – rola generatywnej Sztucznej Inteligencji w tworzeniu i odbiorze obrazów przeszłości – spotyka się z coraz bardziej rosnącym zainteresowaniem ze strony środowisk naukowych, kulturalnych i medialnych.

Z tych właśnie środowisk wywodzą się także kolejne inicjatywy współpracujące i wspierające projekt, których grono nieustannie się powiększa.

Serdecznie dziękujemy wszystkim instytucjom, partnerom oraz patronom za okazane zaufanie i zaangażowanie. Państwa wsparcie pozwoli nam skuteczniej dotrzeć z badaniem ankietowym do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych nauką i badaniami nad przeszłością.

Czytaj dalej „Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Patroni projektu”

Opublikowane w

ArcheoWizualizacje: nowy termin badania ankietowego

Drodzy Czytelnicy,

z przyczyn technicznych musimy przesunąć termin uruchomienia naszej ankiety towarzyszącej projektowi „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców”.

Pierwotnie planowaliśmy rozpocząć badanie 20 października, jednak ze względu na drobne kwestie organizacyjne ankieta zostanie udostępniona 23 października 2025 r.

Czytaj dalej „ArcheoWizualizacje: nowy termin badania ankietowego”

Opublikowane w

Generowana przeszłość, czyli o obrazach, których nigdy nie było

Obrazy mają moc, a jakże! I wiemy to już od wielu, wielu tysiącleci… Zamiast jednak sięgać po malowidła naskalne z Lascaux czy Altamiry, w dzisiejszym artykule przyglądamy się wizualizacjom, które od dwóch lat przyprawiają naszą Redakcję o zawrót głowy. Chodzi mianowicie o wyobrażenia przeszłości tworzone z użyciem generatywnej Sztucznej Inteligencji. Nie znajdziecie tu jednak słów czystej krytyki. Przyjrzymy się temu tematowi bowiem bardzo holistycznie. Zatem, wracając do otwarcia, musimy to jeszcze raz podkreślić:

Obrazy mają moc! 

Czytaj dalej „Generowana przeszłość, czyli o obrazach, których nigdy nie było”

Opublikowane w

ArcheoWizualizacje – sztuczna inteligencja w służbie przeszłości? Projekt badawczy Archeowieści

Drodzy Czytelnicy,

Po dwóch latach działań redaktorskich z okładkami tworzonymi przy pomocy Sztucznej Inteligencji (SI) wreszcie jesteśmy gotowi ogłosić światu naszą nową inicjatywę badawczą!

Jako redakcja Archeowieści rozpoczynamy bowiem projekt zatytułowany „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców”, który umożliwi nam przyjrzenie się temu, jak obrazy syntetyczne – tworzone przy pomocy najnowocześniejszych technologii SI – kształtują nasze wyobrażenia o przeszłości, wpływają na sposób odbioru informacji naukowych czy w ogóle funkcjonują w szerokim społeczeństwie.

Czytaj dalej „ArcheoWizualizacje – sztuczna inteligencja w służbie przeszłości? Projekt badawczy Archeowieści”

Opublikowane w

Tak było we Wrocławiu – podsumowanie konferencji CAA POLAND 2025 „Dokumentacja – integracja – rekonstrukcja”

© Roland Okoń

W dniach 6 – 7 czerwca odbyła się 8 edycja konferencji polskiego oddziału Computer Applications and Quantitative Methods in Archaeology pod tytułem CAA POLAND Wrocław 2025 “Dokumentacja – integracja – rekonstrukcja”. Tematyka tegorocznej Konferencji obejmowała nowoczesne podejścia do dokumentacji dziedzictwa kulturowego, ze szczególnym uwzględnieniem technologii cyfrowych, takich jak skanowanie 3D, fotogrametria i modelowanie komputerowe, analizy GIS, HBIM (modelowanie informacyjne budynków historycznych) oraz tworzenie baz danych.

Czytaj dalej „Tak było we Wrocławiu – podsumowanie konferencji CAA POLAND 2025 „Dokumentacja – integracja – rekonstrukcja””

Opublikowane w

Kamienne zabytki archeologiczne i sztuka ich dokumentacji

Jak możemy przeczytać we słowie wstępnym do najnowszej publikacji Narodowego Instytutu Dziedzictwa, właśnie mija 21 lat od opublikowania kultowej książki Wiesławy Gawrysiak-Leszczyńskiej, na której to wychowało się dokumentacyjnie niejedno pokolenie archeologów. Od tego czasu zaszło jednak sporo zmian w kwestii prezentacji źródeł archeologicznych, które zaczęły pojawiać się w licznych raportach i sprawozdaniach terenowych, a także publikacjach. Inicjatywa „Methodica” to odpowiedź na potrzebę zaprezentowania rozszerzonej metodyki dokumentacji źródeł archeologicznych, uwzględniającą współczesne możliwości technologiczne.

Czytaj dalej „Kamienne zabytki archeologiczne i sztuka ich dokumentacji”

Opublikowane w

EuroWeb: Nowe spojrzenie na produkcję włókienniczą w Europie

EuroWeb to czteroletnia akcja badawcza integrująca multidyscyplinarne badania nad tekstyliami i włókiennictwem europejskim od starożytności po współczesność. Kierowana przez profesor Agatę Ulanowską z Uniwersytetu Warszawskiego, EuroWeb zjednoczyła blisko 250 naukowców, twórców i projektantów.  Akcja zmienia spojrzenie na przeszłość Europy poprzez uwzględnienie roli produkcji włókienniczej i tekstyliów, jako czynnika wpływającego na kulturę i tożsamość europejską. Jednym z efektów działań zespołu jest Digital Atlas of European Textile Heritage udostępniający dane o 7000 lat europejskiego dziedzictwa tekstylnego.

Czytaj dalej „EuroWeb: Nowe spojrzenie na produkcję włókienniczą w Europie”