ArcheoWizualizacje: dziękujemy za udział w ankiecie!


Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w naszej ankiecie poświęconej sposobom, w jakie postrzegamy i interpretujemy obrazy przeszłości tworzone z wykorzystaniem generatywnej Sztucznej Inteligencji.

Wasze odpowiedzi są dla nas niezwykle cenne!

Dzięki nim możemy bowiem lepiej zrozumieć, jak współczesne technologie wizualne wpływają na odbiór dziedzictwa archeologicznego i praktykę archeologicznej komunikacji popularnonaukowej. Cieszy nas szczególnie to, że w badaniu wzięli udział zarówno archeolodzy, jak i osoby niezwiązane zawodowo z archeologią. Tak szeroka perspektywa pozwoli nam spojrzeć na temat ten jeszcze pełniej.

Bądźcie z nami!

To bowiem dopiero początek analiz i rozmów o tym, jak przeszłość spotyka się z technologią przyszłości. Wkrótce podzielimy się też wynikami ankiety oraz krótkim omówieniem najciekawszych obserwacji.

Które zdjęcie zostało wygenerowane przez Sztuczną Inteligencję?

A zgodnie z obietnicą zdradzimy teraz, które z opublikowanych niedawno zdjęć zostało wygenerowane przez Sztuczną Inteligencję, a które jest autentyczną fotografią z badań archeologicznych prowadzonych w latach 40. XX wieku.

Uwaga…

Zdjęcie wygenerowane z wykorzystaniem narzędzi Sztucznej Inteligencji to… fotografia A. Prompt: Fotografia w sepii lub czarno-biała, przedstawiająca wykopaliska w Mykenach, w pobliżu Skarbca Atreusza, prowadzone przez Brytyjczyków w 1939 roku. Fotografia pokazuje archeologów podczas prac terenowych. Narzędzie: Midjourney.

Zdjęcie prawdziwe to natomiast fotografia B. Pochodzi z badań prowadzonych w latach 40. XX wieku na panamskim stanowisku Sitio Conte. Źródło: Penn Museum

Materiały prasowe Archeowieści

I co, zdziwieni?

Ta zagadka wraz z całą ankietą miała nie tylko bawić/zmęczyć naukowym bajdurzeniem, ale przede wszystkim skłonić do refleksji nad tym, jak łatwo pomylić dziś fikcję z rzeczywistością, i jakie może mieć to realne skutki dla praktyki naukowej czy społecznej.

Bo nawet jeśli generatywna Sztuczna Inteligencja z czasem straci na znaczeniu i nie będzie już tak powszechnie wykorzystywana, to jej wytwory z nami pozostaną…

Czy za te kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt lat znajdzie się ktoś, kto przeglądając czeluści internetu, zastanowi się nad faktycznym istnieniem tych obrazów lub ich źródłem?

Odpowiedź na to pytanie jest w zasadzie właściwym celem naszego badania.

Bardzo zatem dziękujemy wszystkim za zaangażowanie, czas
i wszystkie przekazane dalej linki.

To dzięki Wam projekt ArcheoWizualizacje może rozwijać się dalej, a my poznawać mechanizmy odbioru treści archeologicznych.

Bądźcie z nami!

Redakcja Archeowieści

Projekt „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców” jest dofinansowany ze środków Inicjatywa Doskonałości Uczelnia Badawcza na Uniwersytecie Warszawskim.

Projekt badawczy realizowany jest pod patronatem honorowym Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministry Kultury i Dziedzictwa Naukowego oraz Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Patronat medialny nad inicjatywą objęli: Archeologia Żywa, Pulsar, National Geographic Polska, Radio Kampus, oraz Polskie Radio RDC.

Projekt wspierają m. in. CAA Polska, Fundacja Terra Desolata, Archeologiczne Warsztaty, W inne światy, Ciekawostki Historyczne, Archeopasja, Historyczny Top, @_histo_rycznie, Archeolożka Zosia, Archaeology – w gruncie rzeczy, Archeologia po godzinach, Historykon.pl, Archeowyprawy oraz Tajne Stowarzyszenie Jawnych Przeciwników Barokizowania Budowli Gotyckich.

Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Twoje zdanie ma znaczenie!

Drodzy Czytelnicy,

W ostatnim czasie coraz częściej spotykamy się z wizualizacjami przeszłości tworzonymi z wykorzystaniem Sztucznej Inteligencji (SI). I choć na pewno narzędzia SI są tanie, szybkie, wygodne i efektywne, to trudno powiedzieć, co tak naprawdę o nich wszyscy sądzimy. 

Zapraszamy Was zatem do udziału w ankiecie, która pomoże nam lepiej zrozumieć, jak odbierane są obrazy generowane przy pomocy SI w popularyzacji archeologii.

Jej wypełnienie zajmie Wam ok. 10 minut, a udział może wziąć każda pełnoletnia osoba, zarówno zawodowo związana z archeologią, jak i wyłącznie pasjonująca się naukami o przeszłości.

https://archeowiesci.webankieta.pl/

 

Czytaj dalej „Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Twoje zdanie ma znaczenie!”

Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Patroni projektu

Z przyjemnością informujemy, że nasz projekt badawczy „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców” został objęty licznymi patronatami honorowymi oraz medialnymi.

To dla nas nie tylko wyróżnienie, ale również ważny sygnał, że podejmowany temat – rola generatywnej Sztucznej Inteligencji w tworzeniu i odbiorze obrazów przeszłości – spotyka się z coraz bardziej rosnącym zainteresowaniem ze strony środowisk naukowych, kulturalnych i medialnych.

Z tych właśnie środowisk wywodzą się także kolejne inicjatywy współpracujące i wspierające projekt, których grono nieustannie się powiększa.

Serdecznie dziękujemy wszystkim instytucjom, partnerom oraz patronom za okazane zaufanie i zaangażowanie. Państwa wsparcie pozwoli nam skuteczniej dotrzeć z badaniem ankietowym do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych nauką i badaniami nad przeszłością.

Czytaj dalej „Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Patroni projektu”

ArcheoWizualizacje: nowy termin badania ankietowego

Drodzy Czytelnicy,

z przyczyn technicznych musimy przesunąć termin uruchomienia naszej ankiety towarzyszącej projektowi „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców”.

Pierwotnie planowaliśmy rozpocząć badanie 20 października, jednak ze względu na drobne kwestie organizacyjne ankieta zostanie udostępniona 23 października 2025 r.

Czytaj dalej „ArcheoWizualizacje: nowy termin badania ankietowego”

Generowana przeszłość, czyli o obrazach, których nigdy nie było

Obrazy mają moc, a jakże! I wiemy to już od wielu, wielu tysiącleci… Zamiast jednak sięgać po malowidła naskalne z Lascaux czy Altamiry, w dzisiejszym artykule przyglądamy się wizualizacjom, które od dwóch lat przyprawiają naszą Redakcję o zawrót głowy. Chodzi mianowicie o wyobrażenia przeszłości tworzone z użyciem generatywnej Sztucznej Inteligencji. Nie znajdziecie tu jednak słów czystej krytyki. Przyjrzymy się temu tematowi bowiem bardzo holistycznie. Zatem, wracając do otwarcia, musimy to jeszcze raz podkreślić:

Obrazy mają moc! 

Czytaj dalej „Generowana przeszłość, czyli o obrazach, których nigdy nie było”

ArcheoWizualizacje – sztuczna inteligencja w służbie przeszłości? Projekt badawczy Archeowieści

Drodzy Czytelnicy,

Po dwóch latach działań redaktorskich z okładkami tworzonymi przy pomocy Sztucznej Inteligencji (SI) wreszcie jesteśmy gotowi ogłosić światu naszą nową inicjatywę badawczą!

Jako redakcja Archeowieści rozpoczynamy bowiem projekt zatytułowany „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców”, który umożliwi nam przyjrzenie się temu, jak obrazy syntetyczne – tworzone przy pomocy najnowocześniejszych technologii SI – kształtują nasze wyobrażenia o przeszłości, wpływają na sposób odbioru informacji naukowych czy w ogóle funkcjonują w szerokim społeczeństwie.

Czytaj dalej „ArcheoWizualizacje – sztuczna inteligencja w służbie przeszłości? Projekt badawczy Archeowieści”

Tak było we Wrocławiu – podsumowanie konferencji CAA POLAND 2025 „Dokumentacja – integracja – rekonstrukcja”

© Roland Okoń

W dniach 6 – 7 czerwca odbyła się 8 edycja konferencji polskiego oddziału Computer Applications and Quantitative Methods in Archaeology pod tytułem CAA POLAND Wrocław 2025 “Dokumentacja – integracja – rekonstrukcja”. Tematyka tegorocznej Konferencji obejmowała nowoczesne podejścia do dokumentacji dziedzictwa kulturowego, ze szczególnym uwzględnieniem technologii cyfrowych, takich jak skanowanie 3D, fotogrametria i modelowanie komputerowe, analizy GIS, HBIM (modelowanie informacyjne budynków historycznych) oraz tworzenie baz danych.

Czytaj dalej „Tak było we Wrocławiu – podsumowanie konferencji CAA POLAND 2025 „Dokumentacja – integracja – rekonstrukcja””

Kamienne zabytki archeologiczne i sztuka ich dokumentacji

Jak możemy przeczytać we słowie wstępnym do najnowszej publikacji Narodowego Instytutu Dziedzictwa, właśnie mija 21 lat od opublikowania kultowej książki Wiesławy Gawrysiak-Leszczyńskiej, na której to wychowało się dokumentacyjnie niejedno pokolenie archeologów. Od tego czasu zaszło jednak sporo zmian w kwestii prezentacji źródeł archeologicznych, które zaczęły pojawiać się w licznych raportach i sprawozdaniach terenowych, a także publikacjach. Inicjatywa „Methodica” to odpowiedź na potrzebę zaprezentowania rozszerzonej metodyki dokumentacji źródeł archeologicznych, uwzględniającą współczesne możliwości technologiczne.

Czytaj dalej „Kamienne zabytki archeologiczne i sztuka ich dokumentacji”

EuroWeb: Nowe spojrzenie na produkcję włókienniczą w Europie

EuroWeb to czteroletnia akcja badawcza integrująca multidyscyplinarne badania nad tekstyliami i włókiennictwem europejskim od starożytności po współczesność. Kierowana przez profesor Agatę Ulanowską z Uniwersytetu Warszawskiego, EuroWeb zjednoczyła blisko 250 naukowców, twórców i projektantów.  Akcja zmienia spojrzenie na przeszłość Europy poprzez uwzględnienie roli produkcji włókienniczej i tekstyliów, jako czynnika wpływającego na kulturę i tożsamość europejską. Jednym z efektów działań zespołu jest Digital Atlas of European Textile Heritage udostępniający dane o 7000 lat europejskiego dziedzictwa tekstylnego.

Czytaj dalej „EuroWeb: Nowe spojrzenie na produkcję włókienniczą w Europie”

Europejskie Dni Archeologii i Przegląd Filmowy w Chodliku

Europejskie Dni Archeologii  to coroczne wydarzenie o charakterze międzynarodowym, organizowane w celu zwiększenia świadomości o dziedzictwie kulturowym oraz archeologii. W ramach tych dni prezentowane są badania archeologiczne prowadzone w różnych regionach Polski – na poziomie lokalnym. W Chodliku, na Lubelszczyźnie, organizowany jest także Przegląd Filmów Archeologicznych. Dzięki temu wydarzeniu mieszkańcy i turyści mają okazję zapoznać się z historią regionu i metodami pracy archeologów, a także uczestniczyć w warsztatach i dyskusjach.

Czytaj dalej „Europejskie Dni Archeologii i Przegląd Filmowy w Chodliku”