Autor: j.chyla

Opublikowane w

Przedkolumbijskie 'lalki’ wskazują na rytualne powiązania w Ameryce Środkowej

Na szczycie dużej piramidalnej struktury w preklasycznym San Isidro w Salwadorze odkryto pięć ekspresyjnych ceramicznych figurek.

Ich ruchome głowy i sposób ustawienia sugerują, że były one rodzajem lalek wykorzystywanych w scenach rytualnych.

Podobieństwa do przykładów z innych krajów Ameryki Środkowej wskazują na interakcję i wspólne tradycje w tym rozległym regionie.

Odkrycie to podważa przekonanie, że Salwador był kulturowo izolowany od reszty Ameryki Środkowej.

Pięć figurek z depozytu w San Isidro. Skala w centymetrach (autor: J. Przedwojewska-Szymańska/PASI

Czytaj dalej „Przedkolumbijskie 'lalki’ wskazują na rytualne powiązania w Ameryce Środkowej”

Opublikowane w

Jak stront zdradził sekrety mobilności starożytnych Irańczyków?

 Czy Partowie i Sasanidzi zamieszkujący przed wiekami obszary Wyżyny Irańskiej byli faktycznie wędrownymi pasterzami, czy może jednak przywiązanymi do swojej ziemi rolnikami? Zagadnienie to nurtowało wielu badaczy. Niestety, skąpe źródła od zawsze utrudniały uzyskanie odpowiedzi na to pytanie… Do czasu! Innowacyjne metody badań pojawiające się nieustannie przynajmniej od połowy XX wieku, pozwoliły archeologom na wykorzystanie całkiem niepozornych elementów przeszłości. Przebadanie ich z kolei umożliwiło badaczom wgląd w nieznane dotąd wątki dawnych historii. Jednym z takich przykładów są opublikowane niedawno wyniki analizy wartości izotopów strontu u osób pochowanych w ruinach Shahr-i Qumis – jednej ze stolic starożytnego Imperium Partów, której znaczenie zmalało dopiero w późnym okresie sasanidzkim Wykorzystując do analizy próbki szkliwa zębów należących do zmarłych z Wyżyny Irańskiej, naukowcy ujawnili, że większość z nich wcale nie była specjalnie mobilna i preferowała dość osiadły tryb życia. Sugeruje to, że ludzie ci byli raczej rolnikami, aniżeli wędrownymi pasterzami. To nieoczekiwane odkrycie rzuca nowe światło nie tylko na organizację życia w środkowym Iranie sprzed 2000 lat, ale prowokuje kolejne pytania dotyczące funkcjonowania starożytnych imperiów na Wschodzie. W tle majaczą karawany Jedwabnego Szlaku i powiewa biało-czerwona flaga jednego z autorów badań, prof. Arkadiusza Sołtysiaka z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. 

Czytaj dalej „Jak stront zdradził sekrety mobilności starożytnych Irańczyków?”

Opublikowane w

Jak narodził się pi(e)niądz?

Pieniądz towarzyszy nam na każdym kroku – od papierowych banknotów, przez monety, aż po wirtualne kryptowaluty. Ale jak właściwie doszło do tego, że ludzie zaczęli ich używać? Ostatnie badania rzucają nowe światło na kwestię narodzin pieniądza, pokazując, że jego geneza może być związana z dalekosiężnym handlem, prowadzonym między bardzo zróżnicowanymi społecznościami. W artykule przyglądamy się najnowszej teorii autorstwa Mikaela Fauvella z Uniwersytetu w Lund, opublikowanej niedawno w czasopiśmie Journal of Archaeological Method and Theory. Badacz przekonuje nas, że wbrew opiniom negującym udział barteru w powstaniu pieniądza, mógł on faktycznie odgrywać w tym procesie ważną rolę.

Czytaj dalej „Jak narodził się pi(e)niądz?”

Opublikowane w

Adam i Ewa – anatomia pokusy. Co tak naprawdę wydarzyło się w raju?

Biblijna opowieść z Księgi Rodzaju obfituje w metafory. Czy zabytki archeologiczne dostarczają informacji o tym, co mogło wydarzyć się w rzeczywistości? Co naprawdę mówi hebrajski tekst Biblii i dlaczego ten przekaz różni się od popularnej interpretacji „pierwszego grzechu” ludzkości?

Czytaj dalej „Adam i Ewa – anatomia pokusy. Co tak naprawdę wydarzyło się w raju?”

Opublikowane w

Ofiary z ludzi i rodzina wśród elit kultury Moche. Tajemnice Cao Viejo.

 

Elitarny pochówek Señory de Cao budził emocje archeologów od momentu jej odkrycia w 2006 roku. Najnowsze badania genetyczne sprawiły jednak, że równie interesujące okazały się być pochówki jej towarzyszące. Analizy antycznego DNA wykazały, że we wszystkich czterech grobach odkrytych w Huaca Cao Viejo spoczywali blisko spokrewnieni przedstawiciele elit kultury Moche. Najbardziej intrygującym wynikiem tych badań jest odkrycie, że wśród krewnych znaleziono również dwie młodociane ofiary złożone w rytualnym geście i pochowane razem z przedstawicielami ich najbliższej rodziny.

Czytaj dalej „Ofiary z ludzi i rodzina wśród elit kultury Moche. Tajemnice Cao Viejo.”

Opublikowane w

Skarb, brąz i sznury. Analiza znaleziska skarbu brązowego z Susza

Znaleziska skarbów to jedne z najbardziej ekscytujących archeologicznie odkryć. Są one cenne nie tylko ze względu na swoje nad wyraz atrakcyjne walory ilościowe i estetyczne, ale też z powodu olbrzymiej wartości naukowej. Nie inaczej było w przypadku znaleziska z okolic Susza, miasta położonego w województwie warmińsko-mazurskim. Odnaleziono tam brązowe przedmioty metalowe, które badacze uznali za składowe pasa kobiecego. Znalezisko to dostarcza także innych cennych informacji, między innymi o produkcji organicznych elementów ozdób z późnej epoki brązu, a także o kontaktach między Skandynawią a ziemiami Pojezierza Iławskiego.

Czytaj dalej „Skarb, brąz i sznury. Analiza znaleziska skarbu brązowego z Susza”

Opublikowane w

4. Poznań Young Researchers’ Archaeology Conference (PYRAC)

6-8 marca 2025 roku, po raz czwarty na Wydziale Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbędzie się Poznań Young Researchers’ Archaeology Conference (PYRAC). W poprzednich edycjach konferencja zgromadziła liczne grono młodych badaczy z całego świata, stając się znakomitą platformą do wymiany idei, prezentacji wyników badań i nawiązywania kontaktów naukowych.

Czytaj dalej „4. Poznań Young Researchers’ Archaeology Conference (PYRAC)”

Opublikowane w

Nowe badania w Kuwejcie: figurka sprzed 7 tys. lat i lokalna produkcja ceramiki

Kuwejcko-Polska Misja Archeologiczna zakończyła właśnie tegoroczny sezon badań na stanowisku Bahra 1 na pustyni Al-Subiyah w północnym Kuwejcie. Datowane na połowę VI tysiąclecia p.n.e. stanowisko jest jedną z najstarszych i największych znanych osad na Półwyspie Arabskim.

Czytaj dalej „Nowe badania w Kuwejcie: figurka sprzed 7 tys. lat i lokalna produkcja ceramiki”

Opublikowane w

Wojowie i łucznicy z Tollense. Co groty strzał mówią nam o pochodzeniu ludzi?

Bitwa nad rzeką Tollense była największą znaną potyczką z europejskiej epoki brązu. Szczątki kilku tysięcy wojowników odkryto przypadkowo w 1996 roku w okolicy wsi Weltzin w rejonie Meklemburgii-Pomorza Przedniego. Pomimo skali potyczki dysponujemy bardzo małą liczbą danych na temat przyczyn i celów tej bitwy. Co więcej, wciąż bardzo mało wiemy o tym, kim byli i skąd pochodzili uczestnicy tego pełnoskalowego starcia. Odpowiedź na część z tych pytań odnajdziemy w nowej publikacji czasopiśmie „Antiquity”.

Czytaj dalej „Wojowie i łucznicy z Tollense. Co groty strzał mówią nam o pochodzeniu ludzi?”

Opublikowane w

Archeowieści – kompleksowo o ludzkich dziejach

Archeowieści.pl zostały niedawno nominowane w finale XX edycji konkursu Popularyzator Nauki Polskiej Agencji Prasowej, w kategorii Zespół.

Z tej okazji mieliśmy okazję udzielić PAP wywiadu na temat naszej działalności:

Archeologiczne newsy, oryginalne teksty popularnonaukowe, udostępniane w wolnym dostępie pakiety edukacyjno-informacyjne, promocja lokalnych wydarzeń archeologicznych, a także dokonań polskich badaczy po angielsku. Reaktywowany w 2021 r. portal Archeowieści.pl jest finalistą konkursu Popularyzator Nauki – w kategorii Zespół. Czytaj dalej „Archeowieści – kompleksowo o ludzkich dziejach”