Infomacje ze świata archeologii
Opowieść z Nizin Majów urwaliśmy w chwili wielkiego zwycięstwa Kaanul, dynastii panującej w owym czasie w Dzibanché (Quintana Roo, Meksyk) nad znienawidzonym od stuleci wrogiem, i śmierci ostatniego władcy Tikál z dynastii pochodzącej z Teotihuacán w 562 roku n.e. [vide: Tikál: Nowe rozdanie – Gwiezdne wojny]. Niespodziewana klęska, która rozpoczęła hiatus w Tikál. Czy na pewno były to czasy upadku i degrengolady? Zajrzyjmy po raz czwarty za obsydianową kurtynę.
Nowa dynastia Tikál (Petén, Gwatemala), początkowo obnosząca się dumnie swym zagranicznym pochodzeniem, wsiąknęła w lokalny świat i kulturę Majów. Po ledwie dwóch pokoleniach nastąpił tam odwrót i całkowite odrzucenie motywów rodem z Teotihuacán, położonego w dolinie Meksyku. Jest to o tyle zadziwiające, że w Copán (Honduras) nigdy nie zaprzestano odwoływania się do środkowomeksykańskiego dziedzictwa. Szersza perspektywa i porównanie danych z innych obszarów Mezoameryki każe nam zastanowić się, czy i ta zmiana nie zaszła pod wpływem zewnętrznych czynników.