Infomacje ze świata archeologii
Mamy przyjemność zaprezentować pierwszy z serii filmów o tekstyliach i produkcji tekstylnej w Grecji epoki brązu. Filmy te powstały w ramach projektu edukacyjnego „Artefakty, kreatywność, technologia i umiejętności od prehistorii do epoki klasycznej w Grecji. Communities of Learning in the Past and in Higher Education Today” (ACTS) finansowanego przez Sojusz 4EU+ i program Erasmus+.
Czytaj dalej „Tekstylia i produkcja tekstylna w Grecji epoki brązu”
Hipokrates w dziele Corpus Hippocraticum opisał jedną z najbardziej skomplikowanych, a równocześnie jedną z najdawniejszych, metod uzdrowicielskich – trepanacja.
W przeszłości nie funkcjonowała instytucja medycyny, która by określała konwencjonalne i niekonwencjonalne metody leczenia. Współcześnie trepanację nazwalibyśmy metodą medyczną.
Nazwa zabiegu pochodzi od greckiego słowa τρυπανών (trypanon), czyli „świder”. Jest to zabieg chirurgiczny polegający na otworzeniu czaszki w celu odsłonięcia opon mózgowych i mózgu.
Jak naukowcy badają dawne pożary? W niedawno opublikowany podcaście „Rozmowy na koniec świata” rozmawiano na temat dzisiejszych badań nad pożarami, które miały miejsce w odległej przeszłości, np. w epoce brązu, odpowiadając na pytania:
Czytaj dalej „Jak piroman z archeologiem. Jak naukowcy badają dawne pożary”
Ponury cień rosyjskiego ataku na Ukrainę przesłonił kolejny etap precedensowego sporu sądowego, który rozpoczął się wraz z aneksją Krymu przez Rosję w roku 2014. Spór ten dotyczy zbioru kilkuset przedmiotów wypożyczonych z czterech ukraińskich muzeów położonych na Krymie na potrzeby wystawy “Krym: złoto i tajemnice Morza Czarnego”, która w roku 2013 została zorganizowana w Muzeum Nadrenii w Bonn, a następnie w lutym 2014 przeniesiona do Muzeum Allarda Piersona w Amsterdamie, gdzie można było ją zwiedzać do sierpnia 2014.
Czytaj dalej „Kiedy Ukraina odzyska scytyjskie, greckie i rzymskie skarby z Krymu?”
Nowe odkrycia archeologiczne pobudzają zbiorową wyobraźnię, a czasem nawet wywołują sensację – i to nie tylko naukową. Nie wszystkie jednak odkrycia rzeczywiście wzbogacają naszą wiedzę, na przykład na temat antyku, i zmienią dotychczasowe ustalenia. Wbrew pozorom, to te mniej wytworne budowle, czy też skromnie wyglądające zabytki w znacznie większym stopniu przyczyniają się do rozwoju nauki niż niektóre antyczne dzieła sztuki czy rzemiosła.
Czytaj dalej „„Cudze chwalicie…” 8 wykładów na Nowe Tysiąclecie”
W III w. tradycja tworzenia inskrypcji w cesarstwie rzymskim uległa przekształceniu i do V w. ich liczba miejscami znacznie spadła, a ich różnorodność, kształt, forma, dekoracje, użyte kroje pisma czy wreszcie okoliczności wystawienia całkowicie się zmieniły. – Gorące dyskusje wokół owej transformacji toczą się nieprzerwanie przynajmniej od lat 80. XX w., dotąd jednak nie osiągnięto zgody w zakresie odtworzenia jej przyczyn, przebiegu i skutków. Na pewno kryje się za nią coś więcej niż prosta korelacja z politycznym i militarnym kryzysem cesarstwa rzymskiego – mówi dr Paweł Nowakowski z Wydziału Historii UW, laureat prestiżowego grantu ERC.
Czytaj dalej „Tradycja tworzenia inskrypcji w Cesarstwie Rzymskim”
Enigmatyczne pismo linearne A, znane z glinianych tabliczek pochodzących z czasów największego rozkwitu kultury minojskiej na Krecie (około 1800–1450 p.n.e.), może niedługo zostać odczytane. Nowatorska metoda, zaproponowana przez młodą badaczkę z Uniwersytetu w Cambridge, opiera się na… Internecie! Może on pomóc w odszukaniu prawdopodobnych powiązań ze znacznie lepiej rozpoznanym pismem linearnym B, które rozwinęło się w późniejszym okresie prehistorycznej Grecji. (Stopniowe) odszyfrowanie pisma linearnego A jest w zasięgu ręki!
Czytaj dalej „Nowy, przełomowy sposób na odszyfrowanie pisma linearnego A”
Etruskowie należą do najbardziej tajemniczych ludów starożytności. Już greccy i rzymscy autorzy zadawali pytanie, które do dziś pozostaje bez definitywnej odpowiedzi: Skąd wzięli się Etruskowie? Byli rdzenną ludnością Italii? Przybyli z Anatolii? A może – jak chciał Liwiusz – napłynęli do Italii z terenów alpejskich?
Truizmem jest stwierdzenie, że odkrycia mają to do siebie, iż często zmieniają wyobrażenie o świecie. Czasem dość drastycznie, o czym przekonali się współcześni Kopernikowi, Galileuszowi, Newtonowi czy Tesli. Wszystkie te postacie przeniosły stan wiedzy człowieka na zupełnie inny poziom świadomości. Towarzyszyły temu jednak konflikty ze środowiskami nastawionymi wojowniczo wobec nowego. Podobne zdarzenia skrywa archeologia pradziejowa, której wybitnym, historycznym już postaciom, jak Jacques Boucher de Perthes (1788–1868) czy Hermann Schaaffhausen (1816–1893), rzucano kłody pod nogi. Niejednokrotnie oskarżano ich o fałszerstwa i blagierstwa. Pomimo obrony swoich opinii i prawdziwości badań autorzy fenomenalnych odkryć poddani ostracyzmowi naukowemu często umierali niezrozumiani i zdyskredytowani. Jednym z nich był Marcelino Sanz de Sautuola (1831–1888). W dzisiejszym artykule Archeowieści prezentują jedno z najbardziej kontrowersyjnych odkryć XIX wieku, czyli malowidła naskalne z jaskini Altamira.
W ciągu ostatniej dekady postęp technologiczny umożliwił wygenerowanie danych z całego genomu około 15 wymarłych hominidów neandertalskich i denisowiańskich, które żyły od 40 000 do 100 000 lat temu na obszarze pomiędzy Europą Zachodnią a Syberią. Ujawniły one strukturę populacji, liczne przemiany demograficzne i fluktuacje w przepływie genów między populacjami tych hominidów.
Jednak do tej pory w badaniach pomijano znaczenie grupy krwi. Zespół prof. Silvany Condemi z Université d’Aix-Marseille przeanalizował grupy krwi neandertalczyków i denisowiańczyków, aby prześledzić współczesną różnorodność ludzi oraz przedyskutować aspekty zdrowotne i wrażliwość archaicznych populacji. W tym celu wykorzystał wysokiej jakości genomy jądrowe trzech neandertalczyków i jednego denisowiańczyka.
Czytaj dalej „Grupy krwi neandertalczyków i denisowiańczyków rozszyfrowane”