Kategoria: Archeowieści

Opublikowane w

Piramidy, giganci, Atlantyda i Wielka Lechia. Czym jest zakazana archeologia?

Archeologia to dziedzina, w której naturę wpisana jest fragmentaryczność materiału źródłowego, dlatego też zachowanie ścisłego rygoru naukowego ma fundamentalne znaczenie w procesie interpretacji znalezisk. Nierzadko zdarza się, że na zadane pytania nie da się udzielić jednoznacznych odpowiedzi, a nasza wiedza na temat przeszłych ludzkich populacji jest pełna luk i niejasności. Taka sytuacja kreuje szerokie pole dla przedstawicieli pseudonauki, którzy pod płaszczykiem tytanicznej walki z “uniwersyteckim mainstreamem” próbują, często z sukcesem, przeforsować niemające wiele wspólnego z wynikami badań, ale za to przemawiające do wyobraźni fantazje na temat minionych czasów.

Czytaj dalej „Piramidy, giganci, Atlantyda i Wielka Lechia. Czym jest zakazana archeologia?”

Opublikowane w

Kosmiczne kości – historia o tym jak nasi przodkowie podbili kosmos i wstrząsnęli naukowcami

W piątkowy poranek 8 września 2023 roku wystartował statek kosmiczny V.S.S. Unity firmy Virgin Galactic. Jego celem — suborbita. Na jego pokładzie — dwóch niezwykłych pasażerów — kości wymarłych przedstawicieli homininów, Homo naledi oraz Australopithecusa sediby. Odkrywca homininów pękał z dumy, publikując informacje o swoim projekcie w mediach społecznościowych, ale zamiast oklasków spłynęła na niego fala krytyki. W środowisku naukowym zawrzało.

Czytaj dalej „Kosmiczne kości – historia o tym jak nasi przodkowie podbili kosmos i wstrząsnęli naukowcami”

Opublikowane w

Wielcy łowcy plejstocenu. Piknik rodzinny w Muzeum Ziemi w Warszawie

Podczas Pikniku organizowanego przez Muzeum Ziemi w Warszawie dowiemy się o życiu plejstoceńskich drapieżników: wielkich kotowatych (takich jak lwy jaskiniowe czy pantery) i wielkich niedźwiedziach stepowych, które niegdyś występowały na ternach naszego kraju. Ważnymi drapieżcami plejstocenu byli także przedstawiciele rodzaju Homo. Opowiemy zatem także o tym, jak polowali neandertalczycy i kromaniończycy – nasi bezpośredni przodkowie!

Czytaj dalej „Wielcy łowcy plejstocenu. Piknik rodzinny w Muzeum Ziemi w Warszawie”

Opublikowane w

Chac mool z Pátzcuaro. Niespodziewane odkrycie kanonicznego zabytku Mezoameryki

Wydawałoby się, że minęły czasy wielkich odkryć w archeologii. Piramidy, posągi cesarzy. Jednakże 30 sierpnia tego roku w przepięknym mieście Pátzcuaro w stanie Michoacán w Meksyku, w trakcie prac budowlanych nad nowym rynkiem targowym natrafiono na fenomenalnie zachowaną figurę typu chac mool. Według badaczy brak materiału archeologicznego zbliżonego w datowaniu do tego monumentu wskazuje na to, że został on usunięty z pierwotnego miejsca i zrzucony w narastającej warstwie budowlanej miasta, zapewne w okresie następującym po konkwiście. 

Czytaj dalej „Chac mool z Pátzcuaro. Niespodziewane odkrycie kanonicznego zabytku Mezoameryki”

Opublikowane w

Niedziela z Archeologią (10.09.2023) – moc atrakcji dla miłośników odkryć

To wydarzenie jest dla każdego, kto interesuje się archeologią. Muzeum Archeologiczne w Gdańsku organizuje „Niedzielę z Archeologią” w zabytkowym Spichlerzu Błękitny Baranek. Wstęp – za symboliczną złotówkę, a program imprezy – całkiem bogaty. Warsztaty, pokazy, gra muzealna, wirtualna rzeczywistość, wykłady popularnonaukowe, spacer z archeologiem – zarówno dzieci, jak i dorośli znajdą coś dla siebie.

Czytaj dalej „Niedziela z Archeologią (10.09.2023) – moc atrakcji dla miłośników odkryć”

Opublikowane w

[WYWIAD] „Państwo polskie traci resztki kontroli nad swoją własnością”. O problemach z projektem nowelizacji ustawy o ochronie zabytków z dziekanem Wydziału Archeologii UW

Projekt nowelizacji ustawy z 2003 roku wzbudził powszechny sprzeciw archeologów, konserwatorów i muzealników, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Niemal w przeddzień podpisania noweli przez Prezydenta RP, prof. Bartosz Kontny, dziekan Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, tłumaczy, dlaczego należy ją zawetować.

Czytaj dalej „[WYWIAD] „Państwo polskie traci resztki kontroli nad swoją własnością”. O problemach z projektem nowelizacji ustawy o ochronie zabytków z dziekanem Wydziału Archeologii UW”

Opublikowane w

O polerowaniu glinianych naczyń słów kilka

Polerowanie glinianych naczyń to jedna z technik obróbki, która nadaje im nie tylko gładką powierzchnię, ale także połysk. Na pierwszy rzut oka – banalna, po wnikliwej analizie eksperymentalnej, okazuje się skomplikowaną i wymagającą szeregu zabiegów, prowadzących do uzyskania oczekiwanego efektu. Badania archeologów z Uniwersytetu Warszawskiego ukazują nie tylko jak skomplikowany może być to proces, ale również jak wiele może mieć on różnych wariantów i rozwiązań technologicznych. 

Czytaj dalej „O polerowaniu glinianych naczyń słów kilka”

Opublikowane w

Zagadki przeszłości – czego nas uczy współczesna archeologia?

Czy praca współczesnego archeologa przypomina przygody Indiany Jonesa? A może jednak jest bliższa śledztwom Sherlocka Holmesa? Archeologiczne badania podlegają nieustannej ewolucji. Czego obecnie możemy dowiedzieć się o naszych przodkach, analizując resztki dawnych przedmiotów codziennego użytku i fragmenty ludzkich kości? W jaki sposób technologiczny rozwój sprzyja odkrywaniu sekretów przeszłości? Posłuchajcie kolejnego odcinka podcastu „Hard Science Can Be Easy”, w którym Karolina Głowacka rozmawia z drem Dariuszem Błaszczykiem z Katedry Archeologii Średniowiecza i Nowożytności Wydziału Archeologii UW!

Czytaj dalej „Zagadki przeszłości – czego nas uczy współczesna archeologia?”

Opublikowane w

Tikál. Entrada

By zrozumieć przyczyny walki o dominację nad Nizinami Majów, prowadzonej przez dwie potęgi: dynastię Węża – Kaanul i Nowy Porządek, splatające się przez stulecia w śmiertelnym uścisku, trzeba spojrzeć na sytuację z szerszej, mezoamerykańskiej perspektywy. Odkrycie w samym centrum Tikál (Petén, Gwatemala) grobów z artefaktami stylizowanymi na środkowomeksykańskie oraz stel zawierających tamtejszą symbolikę rozbudziło spór, który trwał dobre kilka dekad. I w tym wypadku nie od razu udało się przyjąć spójne stanowisko mimo epigrafiki.

W dniu 17 I 378 roku n.e. – 8.17.1.4.12 11 Eb’ 15 Mak zgodnie z majańską rachubą czasu – doszło na Nizinach Majów do bezprecedensowego wydarzenia. Do Tikál przybył Siyah K’ahk’, wysłannik odległego Teotihuacán (Meksyk), a władca Tikál: Chak Tok Ich’aak I „wszedł w wodę”… Rok później miejsce tego drugiego zajął Yax Nuun Ayiin I, syn władcy Teotihuacán, i dał początek nowej dynastii Tikál, która czas jakiś posługiwała się środkowomeksykańską symboliką. Wymiana władz czy inwazja? Oto jak na Nizinach Majów nastał Nowy Porządek…

Czytaj dalej „Tikál. Entrada”

Opublikowane w

[Podcast] Rewolucja neolityczna

W serii “Rewolucje” naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego opowiadają o przełomach w dziejach nauki oraz kluczowych przemianach w myśleniu człowieka o świecie. Od epoki kamienia, przez narodziny logiki i filozofii, kształtowanie się idei uniwersytetu, aż po współczesne badania i teorie naukowe.

Rekonstrukcja neolitycznego domostwa, Wyspy Brytyjskie
©Wessex Archaeology, na licencji CC BY-NC 2.0

W tym odcinku dr hab. Marek Nowak, profesor Instytutu Archeologii UJ mówi o tym, kiedy, w jaki sposób i dlaczego doszło do udomowienia przez człowieka roślin i zwierząt – i w jaki sposób nowy sposób produkcji jedzenia, oraz powiązany z nim nowy styl życia, rozprzestrzeniały się po świecie, doprowadzając do zaniku funkcjonujących od setek tysięcy lat społeczności zbieracko-łowieckich.

Czytaj dalej „[Podcast] Rewolucja neolityczna”