Sztuka mobilna górnego paleolitu (około 50–10 tysięcy lat p.n.e.) znana jest przede wszystkim z żeńskich figurek antropomorficznych, tak zwanych wenusek. W źródłach archeologicznych licznie spotykane są również i inne jej misterne wytwory, chociażby przedstawienia zwierząt czy przedmioty interpretowane jako biżuteria. Kto je wykonał i do jakich celów służyły? Przeważnie trudno jest odpowiedzieć na te pytania. Anonimowość dzieł nie kończy się jednak na twórcach, ale dotyczy również i samych przedstawień. Bo o ile w przypadku figurek zoomorficznych można z dużym powodzeniem określić zaprezentowany gatunek zwierzęcia, o tyle w przypadku przedstawień antropomorficznych trudno o identyfikację konkretnych postaci. Z jednym wyjątkiem – zamkniętego w kości mamuciej portretu kobiecego ze stanowiska Dolní Věstonice na Morawach.
Toro Muerto – badania prekolumbijskich petroglifów
Stanowisko archeologiczne Toro Muerto – jeden z największych zespołów sztuki naskalnej na świecie, leży w niewielkiej pustynnej dolinie na zachód od przedgórza Andów. Dużą ich część zdobią petroglify (ryty naskalne) stworzone przez przedstawicieli kilku lokalnych kultur, którzy przez wiele stuleci (prawdopodobnie od początku naszej ery aż do czasów inkaskich) przybywali do tego wyjątkowego miejsca, aby wziąć udział w ceremoniach.
Zapraszamy na film opisujący badania na stanowisku
Czytaj dalej „Toro Muerto – badania prekolumbijskich petroglifów”
Tikál Hiatus: historia czasu upadku
Opowieść z Nizin Majów urwaliśmy w chwili wielkiego zwycięstwa Kaanul, dynastii panującej w owym czasie w Dzibanché (Quintana Roo, Meksyk) nad znienawidzonym od stuleci wrogiem, i śmierci ostatniego władcy Tikál z dynastii pochodzącej z Teotihuacán w 562 roku n.e. [vide: Tikál: Nowe rozdanie – Gwiezdne wojny]. Niespodziewana klęska, która rozpoczęła hiatus w Tikál. Czy na pewno były to czasy upadku i degrengolady? Zajrzyjmy po raz czwarty za obsydianową kurtynę.
Starożytna Puszcza – trzeci sezon badań w Zaborowie
Serdecznie zapraszamy na trzecią część filmu dokumentalnego opowiadającego o badaniach archeologicznych w Zaborowie w otulinie Puszczy Kampinowskiej, na terenie zachodniego Mazowsza, prowadzonych przez Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w Pruszkowie i Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Czytaj dalej „Starożytna Puszcza – trzeci sezon badań w Zaborowie”
Płód znaleziony wewnątrz egipskiej mumii
Pod koniec grudnia w czasopiśmie International Journal of Osteoarchaeology ukazało się doniesienie o mumii, która na początku XX wieku została znaleziona w oazie na Pustyni Libijskiej w Egipcie i zidentyfikowana jako szczątki młodej kobiety zmarłej podczas porodu. Niedawno przeprowadzone badania radiologiczne ujawniły, że oprócz płodu, który prawdopodobnie utknął w kanale rodnym, był jeszcze drugi, który pozostał we wnętrzu ciała kobiety. Jest to pierwsza udokumentowana egipska mumia ciężarnej kobiety.
Wykład inauguracyjny Pracowni Archeologii Europy Wschodniej
Pracownia Archeologii Europy Wschodniej powstała na Wydziale Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego jesienią 2023 roku.
Czytaj dalej „Wykład inauguracyjny Pracowni Archeologii Europy Wschodniej”
Złoto Scytów powróciło do Ukrainy
W dniu 26 października 2021 roku holenderski Sąd Najwyższy wydał decyzję o przekazaniu Ukrainie zabytków z wystawy „Krym: złoto i tajemnice Morza Czarnego”. Wyrok zakończył blisko dziesięcioletnią batalię sądową dotyczącą kilkuset niezwykle cennych eksponatów wypożyczonych z czterech ukraińskich muzeów położonych na Krymie i Narodowego Muzeum Historii Ukrainy. W efekcie zabytki określane jako Złoto Scytów wróciły pod koniec listopada 2023 roku do Kijowa.
„Zza miedzy i zza morza”
Czym właściwie jest szkło? Jakimi technikami wytwarzano je w przeszłości? Jakich naczyń używali dawni gdańszczanie? Wreszcie jakie trunki gościły na gdańskich stołach? Tego będzie można dowiedzieć się w Spichlerzu Błękitny Baranek podczas wydarzenia towarzyszącego nowej wystawie „Zza miedzy i zza morza”.
Tajemnice krypty Wejherów w kościele parafialnym w Pucku
Kryptę Wejherów, grobowiec jednego z najznaczniejszych rodów w Prusach Królewskich, otwarto w trakcie remontu posadzki w kościele parafialnym w Pucku. Mimo zniszczeń i prawdopodobnego obrabowania krypty badania przeprowadzone w grobowcu ukazały szczegóły kultury funeralnej kręgów magnackich w czasach nowożytnych.
Czytaj dalej „Tajemnice krypty Wejherów w kościele parafialnym w Pucku”
Podcast National Geographic: Hetyci. Kim byli i dlaczego zaginął po nich słuch?
Hetyci z powodzeniem konkurowali ze starożytnymi Egipcjanami, jak i z mezopotamską Babilonią. Jednak po kilkuset latach istnienia to królestwo się rozpadło. Słuch po nim zaginął aż do przełomu XIX i XX wieku. Dlaczego? W kolejnym podcaście wyjaśniamy tę zagadkę.
Czytaj dalej „Podcast National Geographic: Hetyci. Kim byli i dlaczego zaginął po nich słuch?”