Relikty drewniano-ziemnego wału z XIV wieku. Fragment umocnień grodu książąt mazowieckich

Relikty drewniano-ziemnego wału skrzyniowego z połowy XIV wieku odnaleziono podczas badań archeologicznych prowadzonych w latach 2004–2007 na dziedzińcu pałacu Pod Blachą. Będą one prezentowane od początku listopada w Piwnicy Studziennej Zamku Królewskiego w Warszawie, ponownie udostępnionej zwiedzającym.

Obiekt stanowił niegdyś element umocnień okalających murowaną wieżę – dzisiejszą Wieżę Grodzką – i inne zabudowania warszawskiego grodu książąt mazowieckich. Jest to jedyne tego typu znalezisko w Warszawie. Dzięki badaniom dendrochronologicznym określono datę roczną ścięcia drzew wykorzystanych do budowy umocnień: rok 1352.

Sensacyjne odkrycie średniowiecznej konstrukcji drewnianej o długości ponad 22 metrów w bezpośrednim sąsiedztwie Zamku Królewskiego skłoniło archeologów i dyrekcję Zamku do zastosowania nowatorskiego rozwiązania. Zdecydowano się wyciąć ponad dwumetrowy fragment konstrukcji, wydobyć jego elementy na powierzchnię i przekazać do konserwacji. Następnie ponownie złożyć i udostępnić publiczności odwiedzającej Zamek. Zanim więc dębowe bale, wydobyte z ziemi, trafiły na ekspozycję,   poddane zostały oględzinom w Dziale Konserwacji Muzealiów Muzeum w Biskupinie. Ze względu na bardzo dobry stan zachowania drewnianej konstrukcji przystąpiono do skrupulatnego procesu konserwacji, który trwał aż 8 lat.

Na ekspozycji otwartej w Piwnicy Studziennej obok średniowiecznej konstrukcji prezentowane są wybrane zabytki z XIV wieku, które archeolodzy odkryli w ziemnym wypełnisku wału bądź w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Jednym z najciekawszych zabytków jest wieża szachowa, wykonana z poroża jelenia.

Ekspozycję przygotowaną przez Sekcję Archeologiczną Zamku Królewskiego w Warszawie uzupełnia infografika autorstwa Zuzanny Łąpieś z Wydziału Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Ilustracja informuje zarówno o aspekcie technologicznym konstrukcji wału, jak i o procesie konserwacji skrzyni drewniano-ziemnego wału.

Przestrzeń Piwnicy Studziennej, ponownie udostępniona zwiedzającym,  wraz ze znajdującą się w niej rekonstrukcją skrzyni drewniano-ziemnego wału  jest wykorzystywana także podczas lekcji muzealnych dla uczniów szkół podstawowych oraz średnich.

Piwnica Studzienna to pomieszczenie ze sklepieniem krzyżowym wspartym na jednym kwadratowym filarze. W ścianie południowej widoczne jest kamienne posadowienie Wieży Wielkiej, a także otwór do średniowiecznej studni, przebity dopiero w 1923 roku. Studnia o głębokości 7 m i średnicy 2,5 m – założona obok fundamentów Wieży, a następnie wtopiona w późniejsze mury – jest stale nawodniona. W ścianie zachodniej Piwnicy, za drzwiami, znajdują się kręcone Schodki Kredensowe prowadzące w górę przez wszystkie kondygnacje Zamku. Na poziomie Piwnicy Studziennej są one autentyczne. W narożniku południowo-wschodnim Piwnicy, obok studni, znajduje się przejście prowadzące przez mur podwalin Wieży Grodzkiej do Piwnicy Więziennej, przebite w 1963 roku.

 

Polecamy także skorzystanie z wykładów online związanych z nową ekspozycją. Transmisja online na kanale Youtube Zamku Królewskiego.

Planowane wykłady:

18 stycznia 2023

Relikty średniowiecznych umocnień obronnych warszawskiej siedziby książęcej i zabytki z nich pozyskane, prowadzący: Rafał Mroczek, Zamek Królewski w Warszawie

8 lutego 2023

Archeologia na Zamku Królewskim. Historia badań, prowadzący: Jan Łoziński, Zamek Królewski w Warszawie.

 

Autor: Agnieszka Bocheńska, Sekcja Archeologii Zamku Królewskiego w Warszawie

Redakcja: A.B.