W październiku 2025 roku na Wydziale Archeologii UW rozpoczynają się jednoroczne, podyplomowe studia „Archeologia wojny”. Będą one pierwszym w Polsce interdyscyplinarnym kierunkiem edukacji, kształcącym nie tylko w zakresie bronioznawstwa, lecz również obejmującym zagadnienia sztuki fortyfikacyjnej, taktyki i sposobów prowadzenia walki oraz archeologii terroru i przemocy z uwzględnieniem osiągnięć antropologii na tym polu. Realizację tych ambitnych założeń zapewni grono najlepszych znawców wybranej tematyki z wielu ośrodków w całej Polsce. Początek rekrutacji startuje 5 czerwca 2025 r.
Czego możecie spodziewać się w trakcie studiów nad archeologią wojny? Pewien wgląd da zamieszczony poniżej program zajęć:
1. Wojna jako fenomen biologiczno-społeczny:
– antropologia wojny/wojna w ujęciu antropologicznym;
– u źródeł konfliktów zbrojnych – geneza wojny;
– „serce żołnierza” psychologiczne aspekty prowadzenia wojny;
– ekonomia, gospodarka, społeczeństwo – różne oblicza wojny;
– od armii obywatelskiej do armii zawodowej;
– od starożytności po współczesność, ofiary wojny, rzezie, niewolnictwo, przesiedlenia.

© PHGCOM, na licencji CC BY-SA 3.0
© PHGCOM, na lice
2. Konflikty zbrojne w badaniach archeologicznych – wprowadzenie:
– epoka kamienia – myśliwi czy wojownicy?, przedstawienia wojowników/myśliwych w sztuce naskalnej;
– epoka brązu i wczesna epoka żelaza, symbolika broni;
– epoka brązu i wczesna epoka żelaza, koczownicy;
– okres lateński, sposoby walki, taktyka walki na podstawie wybranych bitew i przekazów antycznych;
– okres wpływów rzymskich, sposoby walki i jej zmiany, techniki i taktyka walki, hierarchia w grupie wojowników;
– okres wędrówek ludów (Germanie, Hunowie), techniki i taktyka walki, sposoby walki;
– wczesne średniowiecze, od drużyny wojów do stanu rycerskiego, taktyka walki;
– późne średniowiecze, upadek rycerstwa, taktyka walki na przykładzie wybranych bitew,
– XVI–XVII w., wojny Rzeczpospolitej: piechota, jazda, artyleria;
– XVIII–XIX w., polskie powstania narodowe (uzbrojenie, symbolika patriotyczna);
– I wojna światowa i wojna polsko-bolszewicka, taktyka walki;
– II wojna światowa, wojna partyzancka, taktyka walki na podstawie wybranych bitew.

Domena publiczna
9. Uzbrojenie i technika wytwórstwa broni:
– Mezopotamia i starożytny Egipt
– starożytna Grecja od epoki brązu po okres hellenistyczny, uzbrojenie w epoce brązu (dane archeologiczne a eposy Homera), uzbrojenie hoplitów i lekkozbrojnej piechoty, uzbrojenie kawalerzystów;
– epoka kamienia, uzbrojenie w epoce kamienia;
– epoka brązu i wczesna epoka żelaza, uzbrojenie w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza;
– okres lateński, uzbrojenie w okresie lateńskim;
– okres wpływów rzymskich, uzbrojenie w okresie rzymskim;
– okres wędrówek ludów (Germanie, Hunowie) uzbrojenie, symbolika broni;
– wczesne średniowiecze, ewolucja uzbrojenia, wzrost roli ciężkiej konnicy; późne średniowiecze, uzbrojenie, broń palna, artyleria i jej rola w sztuce oblężniczej;
– I wojna światowa i wojna polsko-bolszewicka, nowe rodzaje uzbrojenia: karabiny maszynowe, lotnictwo, czołgi, gazy bojowe, sterowce;
– II wojna światowa, uzbrojenie.

Domena publiczna
10. Odtwórstwo historyczne:
– dawne techniki i sposoby walki od starożytności po nowożytność.
Kontakt: archeologiawojny@uw.edu.pl
Więcej informacji na stronie:
https://www.archeologia.uw.edu.pl/archeologia_wojny/