Relacja z tureckiej Bitynii

Królestwo Bitynii powstało w 377 roku p.n.e., a jego stolicą była Nikomedia (obecnie İzmit). Bitynia była jedną z prowincji Cesarstwa Rzymskiego. Na obecnych mapach teren Bitynii to wschodnia część Stambułu i obszary na wschód od niego. Prowadzone od lat prace wykopaliskowe pozwoliły odkryć nowe, interesujące zabytki, ale i lepiej zrozumieć przeszłość tej części świata śródziemnomorskiego.

Kadıköy (Chalkedon)

Zwiedzanie antycznych zabytków Bitynii warto zacząć już w Stambule, w dzielnicy Kadıköy, w której w starożytności zlokalizowane było miasto Chalkedon. Ciekawa jest historia powstania tego ośrodka, gdyż jego legendarny założyciel – Byzas – otrzymał od wyroczni wytyczne, by założyć siedzibę wśród „ślepych ludzi”. Dlatego wzniesiono miasto na terenach bezludnych, lecz tak przepięknych, że tylko „ślepcy” tego piękna mogliby nie dostrzec. Niedawno wokół zabytkowego dworca kolejowego Haydarpaşa odkopano antyczną osadę, gdzie archeolodzy odkryli sarkofagi, łaźnie, cmentarzysko i pozostałości dawnych świątyń. Obecnie na 32 ha trwają prace wykopaliskowe, rozpoczęte 4 lata temu. Około 25 archeologów, wspieranych przez 500 pracowników, przebija się do coraz niższych i starszych warstw.

İzmit (Nikomedia)

İzmit – w starożytności znany jako Nikomedia – założono w 264 roku p.n.e., a największy rozkwit przeżywał za panowania rzymskiego cesarza Dioklecjana. W tym okresie Nikomedia stanowiła nie tylko stolicę Bitynii, ale w latach 324–300 p.n.e. pełniła funkcję centrum całego Cesarstwa Rzymskiego i była jednym z największych miast świata. Pomimo licznych niszczycielskich trzęsień ziemi miasto przez wieki zachowało swoje znaczenie jako główny ośrodek handlowy Bitynii. Chociaż nowoczesne centrum miasta İzmit zostało zbudowane bezpośrednio na szczycie starożytnego ośrodka, w trakcie trwających nadal prac wykopaliskowych odkryto wiele historycznych artefaktów, takich jak olbrzymie posągi, kolorowe marmurowe płaskorzeźby i chodniki. Po dotarciu do tej metropolii pierwsze kroki warto skierować do muzeum archeologicznego, w którym prezentowane są dzieła z paleolitu, a także okresu hellenistycznego, rzymskiego oraz osmańskiego. Przy samym wejściu do budynku stoi figura Heraklesa (Herkulesa), odnaleziona przypadkowo, gdy trzęsienie ziemi odsłoniło zabytki ukryte pod nowożytnym wysypiskiem śmieci. Wewnątrz budynku odtworzono układ antycznego grobu, a jedna z najciekawszych płaskorzeźb pokazuje dwóch aktorów antycznego teatru, którym towarzyszy sufler.

İznik (Nicea)

W ówczesnym świecie chrześcijańskim İznik uważano za święte miasto, często porównywano je z Jerozolimą i Watykanem, ponieważ to tutaj odbyły się dwa sobory: pierwszy w roku 325, a drugi w 787. Mimo upływu wieków İznik pozostaje jednym z ośmiu najważniejszych ośrodków pielgrzymkowych w Turcji i oczekuje na wpisanie na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Podczas wizyty mieście koniecznie trzeba udać się do tamtejszego muzeum archeologicznego, które należy do najnowocześniejszych na terenie całej antycznej Bitynii. W jednej z sal zgromadzono marmurowe sarkofagi, odkryte zupełnie niedawno, bo w latach 2015–2021.

W naszej pamięci po wizycie w mieście İznik pozostaną także potężne mury i teatr rzymski. Mury świadczą o niegdysiejszej potędze miasta. Mają one 4,6 km długości, 11–13 m wysokości i składają się ze 114 wież i 8 bram. Teatr w İzniku należy do najwspanialszych zachowanych budowli z okresu rzymskiego w Anatolii. Wzniesiono go na zlecenie rzymskiego cesarza Trajana, a prace nadzorował namiestnik Bitynii Pliniusz. Teatr – mimo że uległ znaczącym trzęsieniom ziemi w latach 358, 362 i 368 – pozostaje jednym z najwspanialszych zabytków Bitynii, dowodem świetności tego królestwa.

Düzce 

Düzce jest położone pomiędzy Istambułem a Ankarą i według starożytnych autorów stanowi kolebkę Tracji, której początki sięgają lat 1200–700 p.n.e. Starożytne miasto Prusias ad Hypium znajduje się na terenie dzisiejszej dzielnicy Konuralp w centrum miasta. Wejście do tej części miasta wyznacza Brama Konna, z płaskorzeźbą konia. Starożytny teatr w Konuralp został zbudowany w okresie hellenistycznym (300–30 p.n.e.), a następnie rozbudowany w okresie rzymskim (30 p.n.e.–300 n.e.). Teatr zajmujący powierzchnię 5978 m2 mógł pomieścić około 10 000 widzów i miał 3 wejścia.

Bolu

Historia Bolu sięga roku 1200 p.n.e. i obejmuje czasy imperiów: hetyckiego, rzymskiego, wschodniorzymskiego i osmańskiego. Muzeum Bolu, założone w 1976 roku składa się z dwóch części:  archeologicznej i etnograficznej. W sali posięconej archeologii eksponowane są różne artefakty. Wystawy opowiadają historię regionu Bolu od neolitu aż do okresu rzymskiego. W sali etnograficznej, na drugim piętrze, w gablotach tematycznych znajdują się zabytki etnograficzne z okresu od XIX do pierwszej połowy XX wieku. Bolu powstało na szczycie starożytnego Klaudiopolis i w związku z tym przetrwało do dziś tylko kilka starych budowli dawnego miasta.

Starożytny stadion to jedna z nielicznych pozostałości tego antycznego miasta. Odkryto go podczas prac wykopaliskowych w dzielnicy Büyükcami w 2008 roku. Obiekt, którego początki sięgają czasów rzymskich, był jedynym amfiteatrem w regionie Bitynii mającym widownię rozmieszczoną naprzeciw siebie po dwóch stronach areny.

Bitynia, dobrze skomunikowana z resztą świata przez lotnisko w Stambule i sieć dalekobieżnych autobusów, stanowi ciekawą i łatwo osiągalną propozycję dla turystów i podróżników. Po zwiedzaniu antycznych zabytków można zachwycać się przyrodą regionu oraz wyśmienitą kuchnią.

Tekst i zdjęcia otrzymaliśmy od Krzysztofa Kowalskiego, autora bloga https://justkowalski.pl