50-lecie utworzenia Instytut Archeologii UJ

W 2021 roku Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego obchodził 50-lecia utworzenia. Niefortunny pandemiczny rok przyczynił się, że konferencja z tej okazji odbywała się w formie zdalnej. Jednak teraz mamy okazję posłuchać mentorów Instytutu Archeologii UJ, jak wspominają czasy swoich studiów oraz opowiadają o początkach placówki.

Historyczne budynki Collegium Minus i Collegium Maius w XVIII w., mal. Halina Kostecka (akwarela na podstawie starych sztychów Michała i Teodora Baltazara Stachowiczów w zbiorach Collegium Maius UJ)
© J. Kozina, za stroną Instytutu Archeologii UJ

Czytaj dalej „50-lecie utworzenia Instytut Archeologii UJ”

[WYWIAD] Wielka Piramida. Tajemnice Cudu Starożytności

UWAGA KSIĄŻKURS!

Do wygrania jeden z trzech egzemplarzy książki “Wielka Piramida”! Krzyżówka konkursowa znajduje się na koniec wywiadu. Więcej informacji na naszym profilu Facebook!

Czy o Wielkiej Piramidzie można napisać coś nowego? Jakie tajemnice jeszcze skrywa ten niezwykły cud starożytności? 8 lutego miała miejsce premiera książki Wydawnictwa Poznańskiego, gdzie możemy się dowiedzieć się o najnowszych badaniach oraz teoriach naukowców dotyczących jednego z najważniejszych zabytków starożytnego Egiptu.

Zapraszamy na wywiad z autorem – Szymonem Zdziebłowskim

Czytaj dalej „[WYWIAD] Wielka Piramida. Tajemnice Cudu Starożytności”

Opowieści z egipskiej krypty

Rekonstrukcja 3D mastaby S3503 z Saqqary (na podstawie planów wykonanych przez W. B. emery, “Great Tombs of the First Dynasty”, II, 1954, pl. XXXVIII)
wyk. F. Monnier
na licencji CC BY-SA 3.0, via Wikimedia
  • Dlaczego archeolodzy badają dawne groby? Jakich informacji w nich poszukują?
  • Dlaczego akurat egipskie grobowce budzą takie zainteresowanie i pobudzają od dawna wyobraźnię ludzi?
  • Co wiemy o najstarszych egipskich grobach?
  • Jak narodziły się egipskie wierzenia i zwyczaje pogrzebowe?
  • Skąd wzięły się mastaby i jak powstała idea piramidy jako grobowca faraona? Co wiemy o przedmiotach składanych w egipskich grobach, jak wyglądało to w różnych epokach?
  • Czego nie wiemy o grobach i pochówkach w Egipcie?
  • Co dziś badają archeolodzy i na jakie pytania szukają odpowiedzi?  
  • Czego dotyczą badania krakowskich archeologów nad najstarszymi, egipskimi grobami?
  • Jakie obserwacje dotyczące egipskich zwyczajów pogrzebowych czynią dziś naukowcy?

Zapraszamy na wywiad z dr Joanną Dębowską-Ludwin!

Czytaj dalej „Opowieści z egipskiej krypty”

Podwodny, tajemniczy świat Majów

  • Czym jest archeologia podwodna?
  •  Dlaczego warto prowadzić badania podwodne w Gwatemali?
  •  Co przyniosły badania krakowskich archeologów?
  •  Jaka jest specyfika tych prac?
  • Jakie skarby można znaleźć na dnie jeziora Petén Itzá?
  •  Czy Majowie składali ofiary z ludzi w wodzie?
  •  Czym prace w Gwatemali różnią się od badan podwodnych np. w Europie?
  •  Czy badania podwodne są niebezpieczne?
  •  Jak zostać archeologiem podwodnym?

Na część z tych pytań mogliście znaleźć odpowiedzi w naszym wcześniejszym artykule “Podwodne dary dla boga deszczu. Archeologia jeziora Petén Itzá”

Dziś zapraszamy na rozmowę z Magdaleną Krzemień (doktorantka w Zakładzie Archeologii Nowego Świata, Instytut Archeologii UJ) na temat podwodnych badań archeologicznych prowadzonych przez nią i jej zespół w ramach “Petén Itzá Project – Underwater Archaeological Expedition to Guatemala”.

Zabytki z pierwszego sezonu badawczego – na pierwszym planie widoczne zdobienie kadzielnicy w formie ludzkiej twarzy, dalej krzemienne ostrze, duże naczynie na nóżkach „mamiformes” i naczynia z depozytu © E. Łuba, A. Górnicki, opublikowano na licencji CC BY-NC-SA 4.0
Zabytki z pierwszego sezonu badawczego – na pierwszym planie widoczne zdobienie kadzielnicy w formie ludzkiej twarzy, dalej krzemienne ostrze, duże naczynie na nóżkach „mamiformes” i naczynia z depozytu
© E. Łuba, A. Górnicki, opublikowano na licencji CC BY-NC-SA 4.0

Czytaj dalej „Podwodny, tajemniczy świat Majów”

[WYWIAD] Chemiczny ślad z przeszłości

Badania archiwaliów i powrót na znane już wcześniej stanowiska motywują do poszukiwania nowych metod oraz poszerzania sieci naukowej współpracy. Materiałem, obficie występującym na (prawie) każdym stanowisku archeologicznym, którego analiza potrafi przynieść zaskakująco dużo informacji, jest… ziemia. Zapraszamy na wywiad z profesor Małgorzatą Suską-Malawską, biolog z Uniwersytetu Warszawskiego, o tajemniczych n-alkanach, wyzwaniach w rekonstruowaniu przeszłości na podstawie analiz biogeochemicznych oraz o trudnościach we współpracy z archeologami.

Profesor Małgorzata Suska-Malawska podczas wyprawy do Ayakagytmy (Uzbekistan) w 2021 roku
@ Hikmatulla Hoshimov, na licencji CC BY-SA 4.0

Czytaj dalej „[WYWIAD] Chemiczny ślad z przeszłości”

Badania nad dziełem Metamorfozy albo Złoty osioł

“Metamorfozy” albo “Złoty osioł” to utwór łacińskiego pisarza Apulejusza z II wieku n.e. Jest najstarszą łacińską powieścią, zachowaną w całości. Lucjusz, główny bohater tego utworu, niefortunnie przemieniony w osła przeżywa w jego trakcie barwne, ale i bardzo bolesne przygody. Wszystkie one prowadzić mają do zaskakującej, religijnej przemiany bohatera.

Bizantyjska Mozaika z V w.
Domena Publiczna

Czytaj dalej „Badania nad dziełem Metamorfozy albo Złoty osioł”

Na wezwanie Odyna. Tajemnice wikingów – początki państwa polskiego

W ramach nowego cyklu audycji poświęconych cmentarzysku w Bodzi – jednemu z najbardziej fascynujących odkryć archeologicznych na terenie Polski. To bogato wyposażone stanowisko archeologiczne, gdzie u schyłku X wieku chowano przedstawicieli ówczesnych elit, nie tylko z terenu naszego kraju.

Cykl składa się z trzech odcinków, w których o Bodzi opowiada prof. Andrzej Buko.

Ilustracja promująca serię podcastów “To jest Temat” © MSHM

 

Szlakiem zamków i jaskiń. Tajemnice Jury Krakowsko-Częstochowskiej

Jakie ślady funkcjonowania ludzi w przeszłości znajdziemy na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej? Dlaczego archeolodzy tam kierują swoje zainteresowania?  Kto i kiedy budował zamki na tamtym obszarze? Czym były warownie jurajskie i jakie ich zagadki budzą zainteresowanie badaczy dzisiaj?  Jakie badania nad średniowiecznymi zamkami są prowadzone na tym obszarze ?  Czy rekonstruować warownie na Jurze? Dlaczego warto badać jaskinie na obszarze Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej? Jak przebiegają badania krakowskich badaczy w jaskiniach i jakie są ich efekty?  Jakie tajemnice kryje ten obszar? Jak wygląda kwestia turystyki na tym obszarze? Czy istnieją jakieś szlaki lub przewodniki zawierające wiedzę o zamkach i jaskiniach? Co warto zobaczyć podczas np. wakacyjnych wędrówek?

Ruiny Zamku w Mirowie
© J. Opioła, na licencji CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Czytaj dalej „Szlakiem zamków i jaskiń. Tajemnice Jury Krakowsko-Częstochowskiej”