Wpisy

Opublikowane w

Pesymizm archeologów, optymizm historyków

W XII księdze przygód Tytusa, Romka i A’Tomka trzej bohaterowie natrafiają w Bieszczadach na dwa źródła. Z pierwszego z nich tryska woda, której wypicie sprawia, że świat staje się piękny i chce się żyć. Po spożyciu wody z drugiego źródła widzimy wszystko w ciemnych barwach i, jak twierdzi jeden z pogrążonych w niemocy harcerzy, nie warto nic robić, bo wystarczy jedno małe trzęsienie ziemi i wszystko się rozleci. Przeglądając literaturę dotyczącą dawnych ludzkich społeczności można odnieść wrażenie, że historycy częściej piją optycolę z pierwszego źródła, a archeolodzy pesycolę z drugiego.

Jezioro w Rawnsley (południowa Australia) wyschnięte podczas suszy w roku 2007/2008, opublikowano na licencji CC BY-ND 2.5, via Wikimedia Commons.
Jezioro w Rawnsley (południowa Australia) wyschnięte podczas suszy w roku 2007/2008
© Peripitus opublikowano na licencji CC BY-ND 2.5, via Wikimedia Commons.

Czytaj dalej „Pesymizm archeologów, optymizm historyków”

Opublikowane w

Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 4. Zagadkowe groby z Chhim

Przez dziewięć ostatnich dni sierpnia (23-31 sierpnia) w pogrążonym w kryzysie Libanie przebywała grupa polskich naukowców. Tydzień temu opisywaliśmy poszukiwania śladów starożytnego tsunami. W ostatniej części reportażu przybliżamy badania przeprowadzone w pozostałościach dwóch antycznych wsi: Chhim (czyt. Szheim) i Jiyeh (czyt. Żije, antyczny Porfirejon) położonych około 30 km na południe od Bejrutu. W pierwszej z nich badaliśmy zagadkowe groby znajdujące się w późnoantycznym kościele.

Pozostałości rzymskiej i późnoantycznej zabudowy mieszkalnej oraz sanktuarium w Chhim © A. Krug (PCMA UW), na licencji CC-BY-SA 4.0
Pozostałości rzymskiej i późnoantycznej zabudowy mieszkalnej oraz sanktuarium w Chhim
© A. Krug (PCMA UW), na licencji CC-BY-SA 4.0

Czytaj dalej „Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 4. Zagadkowe groby z Chhim”

Opublikowane w

Tradycja tworzenia inskrypcji w Cesarstwie Rzymskim

W III w. tradycja tworzenia inskrypcji w cesarstwie rzymskim uległa przekształceniu i do V w. ich liczba miejscami znacznie spadła, a ich różnorodność, kształt, forma, dekoracje, użyte kroje pisma czy wreszcie okoliczności wystawienia całkowicie się zmieniły. – Gorące dyskusje wokół owej transformacji toczą się nieprzerwanie przynajmniej od lat 80. XX w., dotąd jednak nie osiągnięto zgody w zakresie odtworzenia jej przyczyn, przebiegu i skutków. Na pewno kryje się za nią coś więcej niż prosta korelacja z politycznym i militarnym kryzysem cesarstwa rzymskiego – mówi dr Paweł Nowakowski z Wydziału Historii UW, laureat prestiżowego grantu ERC.

Vannucci A., 1873, Storia dell'Italia antica, Domena Publiczna
Vannucci A., 1873, Storia dell’Italia antica, Domena Publiczna

Czytaj dalej „Tradycja tworzenia inskrypcji w Cesarstwie Rzymskim”

Opublikowane w

Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 3. Starożytne tsunami

W końcu sierpnia (23-31 sierpnia) grupa polskich naukowców przebywała w pogrążonym w kryzysie Libanie. Przez ostatnie dwa tygodnie opisaliśmy objazd, podczas którego zebraliśmy próbki roślin z różnych części kraju. Dzisiaj oraz za tydzień przybliżymy badania przeprowadzone w pozostałościach dwóch antycznych wsi: Chhim (czyt. Szheim) i Jiyeh (czyt. Żije, antyczny Porfirejon) położonych około 30 km na południe od Bejrutu, gdzie poszukiwaliśmy śladów starożytnego tsunami oraz zmierzyliśmy się z zagadką tajemniczego grobu w późnoantycznym kościele.

Świątynia z II w. n.e. w Chhim © A. Oleksiak (PCMA UW), na licencji CC-BY-SA 4.0
Świątynia z II w. n.e. w Chhim
© A. Oleksiak (PCMA UW), na licencji CC-BY-SA 4.0

Czytaj dalej „Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 3. Starożytne tsunami”

Opublikowane w

Antropomorficzne fajki kultur Missisipi i to, co w nich palono

Antropomorficzne gliniane fajki są jednym z najpiękniejszych i zarazem najciekawszych wytworów kultur Missisipi. Zabytki te rozwijały się od około 1500 roku p.n.e. do XII wieku n.e., od najprostszych form po fajki, których cybuchy przyjęły kształt antropomorficzny lub zoomorficzny i częstokroć przedstawiały postacie mitologiczne. Ze względu na swoje piękno fajki były przedmiotem badań od wielu dekad. Jednakże specjalistyczne analizy mające na celu ustalenie, czy wykorzystywano je do palenia oraz co z nich spożywano, są stosunkowo nową perspektywą badawczą i każda publikacja dotycząca tego zagadnienia dostarcza nam nowych i niezwykle interesujących informacji. W tym roku ukazała się praca na temat dwóch fajek kultury Missisipi z terenów współczesnego stanu Arkansas. Niniejszy tekst prezentuje wyniki badań nad nimi i szkic ukazujący niezwykle interesujące rdzenne społeczności nazwane kulturami Missisipi.

Antropomorficzna figuratywna fajka kultury Missisipi ze stanowiska Spiro © Herb Roe opublikowano na licencji CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Antropomorficzna figuratywna fajka kultury Missisipi ze stanowiska Spiro
© Herb Roe
opublikowano na licencji CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Czytaj dalej „Antropomorficzne fajki kultur Missisipi i to, co w nich palono”

Opublikowane w

Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz.2. Plon wypraw na północ i południe

Przez dziewięć ostatnich dni sierpnia (23-31 sierpnia) w pogrążonym w kryzysie Libanie przebywała grupa polskich naukowców. Naszym zamiarem było zebranie danych przybliżających rozwiązanie zagadki tajemniczego grobu w późnoantycznym kościele w Chhim (czyt. Szheim) oraz poszukiwanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego śladów tsunami sprzed wieków. Przez najbliższy miesiąc opowiemy Państwu o tajemnicach starożytnego Libanu, zaprezentujemy nie tylko stanowiska archeologiczne, ale także umożliwimy zobaczenie badań polskich archeologów „od kuchni”.

Tydzień temu opisaliśmy założenia naszej wyprawy badawczej oraz aktualną sytuację w Libanie. Dzisiaj opiszemy plon wypraw po próbki do analizy izotopów strontu na północ kraju, w kierunku granicy z Syrią oraz na południe, w kierunku granicy z Izraelem.

Rzymska świątynia Jupitera Heliopolitańskiego w Baalbek w dolinie Beka’a© T. Waliszewski, na licencji CC-BY-SA 4.0
Rzymska świątynia Jupitera Heliopolitańskiego w Baalbek w dolinie Beka’a
© T. Waliszewski, na licencji CC-BY-SA 4.0

Czytaj dalej „Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz.2. Plon wypraw na północ i południe”

Opublikowane w

Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 1

Przez dziewięć ostatnich dni sierpnia (23-31 sierpnia) w pogrążonym w kryzysie Libanie przebywała grupa polskich naukowców. Naszym zamiarem było zebranie danych przybliżających rozwiązanie zagadki tajemniczego grobu w późnoantycznym kościele w Chhim (czyt. Szheim) oraz poszukiwanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego śladów tsunami sprzed wieków. Przez najbliższy miesiąc opowiemy Państwu o tajemnicach starożytnego Libanu. Przybliżymy nie tylko libańskie stanowiska archeologiczne, ale także pokażemy, jak wyglądają badania polskich archeologów „od kuchni”.

Przylądek Chekka widziany z portu w Enfeh © T. Waliszewski, na licencji CC-BY-SA 4.0
Przylądek Chekka widziany z portu w Enfeh
© T. Waliszewski, na licencji CC-BY-SA 4.0

Czytaj dalej „Libańskie ścieżki polskich archeologów, cz. 1”

Opublikowane w

Życie mnichów w Egipcie u schyłku starożytności

15 grudnia 2021 miała miejsce uroczystość odnowienia doktoratu prof. Ewy Wipszyckiej-Bravo. Z tej okazji dzielimy się opowieścią Pani Profesor o swoich wieloletnich badaniach nad życiem mnichów w Egipcie. Jak wyglądała asceza na pustyni? Kto trafiał do klasztorów w kraju nad Nilem? Co, jako Europejczycy żyjący w XXI wieku zawdzięczamy egipskim mnichom?

Czytaj dalej „Życie mnichów w Egipcie u schyłku starożytności”