Międzynarodowa Szkoła Letnia ‘Wolin/Jómsborg miejsce spotkań Słowian i Skandynawów we Wczesnym Średniowieczu’

Międzynarodowa Szkoła Letnia ‘Wolin/Jómsborg miejsce spotkań Słowian i Skandynawów we Wczesnym Średniowieczu’ odbędzie się w dwa lipcowe tygodnie (16-30 lipca) w przyszłym roku 2023 na wyspie Wolin w Muzeum Regionalnym im. Andrzeja Kaube.

Czytaj dalej „Międzynarodowa Szkoła Letnia ‘Wolin/Jómsborg miejsce spotkań Słowian i Skandynawów we Wczesnym Średniowieczu’”

Qhapaq Ñan – inkaskie drogi w Andach

Qhapaq Ñan – system dróg stworzony dla Imperium Inków, czyli Tawantinsuyu. Pozwalał na połączenie rozległych terenów na obszarze andyjskim, w Ameryce Południowej, dla ułatwienia administracji tak wielkiego terytorium. Wykorzystywał osiągnięcia architektoniczne wcześniejszych kultur prekolumbijskich.

Siatka dróg zbudowana przez Inków miała służyć przede wszystkim do przemieszczania się armii, ale także ułatwiać przenoszenie informacji przez chasqui, to znaczy królewskich posłańców, oraz umożliwiać wymianę towarową między terenami należącymi do różnych ekosystemów.

Obecnie pozostałości wyżej wspomnianej struktury znajdują się na terenie sześciu państw Ameryki Południowej: Ekwadoru, Kolumbii, Peru, Boliwii, Chile oraz Argentyny. Ochroną Qhapaq Ñan zajmują się ministerstwa kultury tych państw. W 2014 roku ponad 30 000 km znanych i przebadanych dróg zostało wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Schody na stanowisku Tipón
© P. Czerwińska, opublikowano na licencji CC BY 4.0

Czytaj dalej „Qhapaq Ñan – inkaskie drogi w Andach”

Puszcza inspiruje: Cmentarzysko część II

W zeszłym roku pod koniec listopada odbył się premierowy pokaz pierwszej części filmu dokumentalnego pod tytułem „Cmentarzysko” opowiadającego o początku badań archeologicznych w Zaborowie na terenie zachodniego Mazowsza, prowadzonych przez Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w Pruszkowie i Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.  Już jutro w Zaborowie odbędzie się pokaz drugiej części filmu.

Czytaj dalej „Puszcza inspiruje: Cmentarzysko część II”

Styl życia dawnych społeczności pasterskich w Iranie – nowe badania histologiczne

Kiedy bioarcheolodzy odkopują szczątki ludzkie, niekiedy znajdują pochówki, które mogą być nieco skomplikowane. „Idealny” pochówek do analiz bioarcheologicznych zawiera kompletny zbiór kości w dobrym stanie zachowania. Jednak niektóre stanowiska archeologiczne mają tak wielkie znaczenie, że nawet gdy pracujemy ze słabo zachowanymi i niekompletnymi pochówkami, niekonwencjonalne metody pozwalają nam przezwyciężyć trudności związane z ograniczeniami spowodowanymi stanem zachowania. Widać to na przykładzie badań na cmentarzysku Deh Dumen datowanym na epokę brązu, położonym w górach Zagros w Iranie.

Wszystkie kości udowe w badanym materiale były mocno uszkodzone, większość miało zachowane trzony, ale brakujące nasady (patrz: szary obszar na szkicu kości udowej). Przebadaliśmy przekroje poprzeczne trzonów kości udowej, aby ustalić ich rozmiary i kształt, a także obejrzeć mikrostruktury kostne w obrębie wydzielonych obszarów przekrojów. © J. Miszkiewicz, na licencji CC BY-NC-SA 4.0
Wszystkie kości udowe w badanym materiale były mocno uszkodzone, większość miało zachowane trzony, ale brakujące nasady (patrz: szary obszar na szkicu kości udowej). Przebadaliśmy przekroje poprzeczne trzonów kości udowej, aby ustalić ich rozmiary i kształt, a także obejrzeć mikrostruktury kostne w obrębie wydzielonych obszarów przekrojów.
© J. Miszkiewicz, na licencji CC BY-NC-SA 4.0

Czytaj dalej „Styl życia dawnych społeczności pasterskich w Iranie – nowe badania histologiczne”

Tell el-Farcha. 20 lat polskich wykopalisk

Jest to wystawa jubileuszowa z okazji 20 – lecia badań prowadzonych przez Polaków na stanowisku Tell el-Farcha położonym w północno-wschodniej delcie Nilu, około 120 km od Kairu. Stanowisko zostało odkryte w 1987 r. przez włoskich archeologów, a od 1998 r. jest obiektem badań polskiej ekspedycji kierowanej przez prof. dr hab. Krzysztofa M. Ciałowicza z Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i dr Marek Chłodnicki z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu.

Czytaj dalej „Tell el-Farcha. 20 lat polskich wykopalisk”

Zadziwiające rytuały pogrzebowe w Tonina – czy Majowie przeobrażali swoich arystokratów w piłki?

Gdy na początku sierpnia 2022 INAH (Instituto Nacional de Antropología e Historia) ogłosił rewelację na temat zdumiewających rytuałów polegających na transmutacji zmarłych arystokratów Majów w piłki, świat obiegła fala informacji zniekształcających ten anons, sensacyjnych notek prasowych i nierzetelnych artykułów. Komunikat INAH opierał się na danych pochodzących katakumb odkrytych na terenie stanowiska archeologicznego Tonina w Chiapas, w Meksyku, w 2020 roku. Znaleziono tam ponad 400 naczyń zawierających mieszaninę różnych substancji organicznych: gumy, korzeni, węgla drzewnego oraz… popiołów, będących najwyraźniej pozostałością po procesie ciałopalenia. Prowadzący badania Juan Yadeun Angulo powiązał te dane z inskrypcjami umieszczonymi na znacznikach jednego z boisk do pok-ta-pok. Jego zdaniem arystokraci z Popo’, bo tak w trakcie ery klasycznej nazywano królestwo Tonina, mogli brać dalszy udział w wiecznym kole życia pod postacią – symbolizujących życiodajną siłę – piłek, używanych w tej rytualnej grze.

Kamienna piłka do pitz (pok-ta-pok) w paszczy Potwora Ziemi – Witz, symbolizującej wejście do jaskini. Symbolika piłki jako nasienia w wielkim kole życia (w kosmologii Mezoameryki wszelkie życie wywodzi się z jaskiń) doskonale wpisuje się w hipotezę, którą postawił Juana Yadeun Angulo. Struktura E5-5 w Tonina
© P.A. Trześniowski 2017 na licencji CC BY-NC-SA 4.0

Czytaj dalej „Zadziwiające rytuały pogrzebowe w Tonina – czy Majowie przeobrażali swoich arystokratów w piłki?”

Badania nad dziełem Metamorfozy albo Złoty osioł

„Metamorfozy” albo „Złoty osioł” to utwór łacińskiego pisarza Apulejusza z II wieku n.e. Jest najstarszą łacińską powieścią, zachowaną w całości. Lucjusz, główny bohater tego utworu, niefortunnie przemieniony w osła przeżywa w jego trakcie barwne, ale i bardzo bolesne przygody. Wszystkie one prowadzić mają do zaskakującej, religijnej przemiany bohatera.

Bizantyjska Mozaika z V w.
Domena Publiczna

Czytaj dalej „Badania nad dziełem Metamorfozy albo Złoty osioł”

Zmarł prof. dr hab. Stefan Karol Kozłowski

Prof. dr hab. Stefan Karol Kozłowski
1938–2022

Dnia 2 września 2022 r., w dzień swoich imienin, odszedł od nas na zawsze Profesor Stefan Karol Kozłowski. Był postacią wyjątkową, zarówno jako najwyższej, światowej klasy Uczony, jako Nauczyciel Akademicki o niepowtarzalnym stylu wykładania, jak i jako oddany Przyjaciel. Poznałem Stefana we wszystkich tych wymiarach i tym bardziej zdaję sobie dziś sprawę, jak dotkliwa i bolesna jest to strata.

Czytaj dalej „Zmarł prof. dr hab. Stefan Karol Kozłowski”