Ponad dwieście lat temu, kiedy geologia stawała się samodzielną nauką, pojawiło się pytanie, dlaczego w różnych skałach znajdują się szczątki różnych organizmów żywych i co doprowadziło do tego, że część z nich wyginęła. Na to pytanie odpowiedział Georges Cuvier (1769–1832), który — ewidentnie zainspirowany biblijną opowieścią o potopie — uznał, że w historii Ziemi następowały cyklicznie katastrofy prowadzące do zagłady jednych i pojawiania się innych gatunków. Teoria Cuviera została później nazwana katastrofizmem.
Rekonstrukcja 3D mastaby S3503 z Saqqary (na podstawie planów wykonanych przez W. B. emery, „Great Tombs of the First Dynasty”, II, 1954, pl. XXXVIII) wyk. F. Monnier na licencji CC BY-SA 3.0, via Wikimedia
Dlaczego archeolodzy badają dawne groby? Jakich informacji w nich poszukują?
Dlaczego akurat egipskie grobowce budzą takie zainteresowanie i pobudzają od dawna wyobraźnię ludzi?
Co wiemy o najstarszych egipskich grobach?
Jak narodziły się egipskie wierzenia i zwyczaje pogrzebowe?
Skąd wzięły się mastaby i jak powstała idea piramidy jako grobowca faraona? Co wiemy o przedmiotach składanych w egipskich grobach, jak wyglądało to w różnych epokach?
Czego nie wiemy o grobach i pochówkach w Egipcie?
Co dziś badają archeolodzy i na jakie pytania szukają odpowiedzi?
Czego dotyczą badania krakowskich archeologów nad najstarszymi, egipskimi grobami?
Jakie obserwacje dotyczące egipskich zwyczajów pogrzebowych czynią dziś naukowcy?
Obracam w palcach malusieńki fragment krzemienia. Widzę, że jeden z jego boków został bardzo precyzyjnie ukształtowany drobnymi odbiciami, aby powstało narzędzie w kształcie trójkąta. Ma ono nieco ponad centymetr długości. Aby dostrzec szczegóły muszę oglądać narzędzie przez lupę. Kto je wykonał? Kiedy? Czy byli to ostatni europejscy łowcy? Dlaczego zostawili je w jaskini?
„Polska szkoła archeologii prof. Stefana Krukowskiego” prezentuje biografię jednego z najwybitniejszych badaczy epoki kamienia, nie tylko na gruncie Polskim, ale również Europejskim i światowym.
W filmie zebrano ponad 50 fotografii przedstawiających profesora Stefana Krukowskiego oraz wspomnienia jego uczniów i współpracowników:
Epoka żelaza tradycyjnie przedstawiana jest jako czas wojowników: miecza i tarczy. Prawie zawsze jako głównych bohaterów tego okresu przedstawia się mężczyzn. Mimo tego, legendy o wojowniczych Banshee czy Walkiriach także zapisały się na stałe w europejskiej kulturze. Badaczka z Uniwersytetu w Salamance w najnowszym artykule opublikowanym na łamach European Journal of Archaeology skupiła się na próbie odszukania obrazu kobiety w kontekście archeologicznym w rejonie Meseta w środkowej części Iberii. Próbowała odpowiedzieć na pytanie: jakie role pełniły kobiety w przedrzymskich społecznościach zamieszkujących ten rejon w późnej epoce żelaza?
O dziewczynce z jaskini Tunel Wielki napisano i powiedziano już bardzo wiele. Wiemy, że pochowano ją w drugiej połowie XVII lub pod koniec XVIII wieku w płytkiej jamie grobowej, na plecach, z rękoma ułożonymi wzdłuż ciała. Do ust włożono jej czaszkę, a najpewniej głowę, zięby. Drugą, identyczną znaleziono obok lewego policzka zmarłej. Być może także ta czaszka pierwotnie tkwiła w ustach dziecka.
W kolejnym podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” spotkamy się z wybitnymi kobietami polskiego średniowiecza. Ich rola jest niedoceniana. A przecież Dobrawa przyniosła Polsce chrześcijaństwo, Rycheza uratowała dynastię Piastowską, Gertruda była pierwszy polskim pisarzem. A było ich znacznie więcej – dzielnych, mądrych, władczych, a czasem okrutnych i bezwzględnych. Dlaczego więc tak mało o nich wiemy? Kto i dlaczego zepchnął je na margines historii? Czemu znana nam ze źródeł historia, to niemal wyłącznie historia mężczyzn? Łukasz Starowieyski wraz z dr. Tomaszem Borowskim postarają się prześwietlić tę sprawę.
Palenque (Chiapas, Meksyk) – stanowisko archeologiczne niegdyś na ustach wszystkich ze względu na spektakularny grobowiec władcy znanego jako K’inich Janaab’ Pakal I: jedno z najważniejszych odkryć w archeologii Majów i Mezoameryki. Grobowiec Pakala Wielkiego, do którego Alberto Ruz Lhuillier przekopywał się przez sześć lat, pokazał, że piramidy Majów nie stanowią jedynie postumentów dla – wieńczących ich szczyty – świątyń. Przynajmniej w niektórych przypadkach pełnią one również rolę grobowca. Natomiast pismo Majów, zdobiące w tym wypadku bogato rzeźbiony sarkofag władcy, koduje w sobie coś więcej niż tylko daty wydarzeń astronomicznych. Niesie z sobą imiona oraz historie prawdziwych ludzi. Odkrycie to przez lata budziło rozmaite emocje, a słynny autor teorii psuedonaukowych – Erich von Däniken – zarobił na nim niemało, gdy obrócił poziomo scenę przedstawiającą Pakala leżącego u stóp yaxché (drzewa przechodzącego przez wszystkie poziomy majańskiego wszechświata) i posadził władcę we wnętrzu statku kosmicznego. Archeologia oraz epigrafika Majów rozwinęły się znacznie od lat 50. ubiegłego stulecia, natomiast elitarny pochówek, w którym spoczywał K’inich Janaab’ Pakal I, zwany Pakalem Wielkim, nie był w Palenque jedyny…
Prestiżowy magazyn „Archaeology” ogłosił właśnie Top 10 archeologicznych odkryć 2022 roku. Wśród wyróżnionych projektów znalazły się tegoroczne, polsko-peruwiańskie badania w królewskiej nekropoli Castillo de Huarmey. Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego w lutym odkryli „Galerię Elitarnych Rzemieślników”.
Kilka dni temu odbyła się konferencja i premiera filmu dotyczących nowego programu rozpoznania dziedzictwa archeologicznego – AZP + .
Program realizowany jest w Narodowym Instytucie Dziedzictwa i jak sama nazwa wskazuje będzie on rozwinięciem Archeologicznego Zdjęcia Polski (AZP) czyli poszukiwań stanowisk archeologicznych na terenie Polski za pomocą tzw. powierzchniówek. Polegają one na przejściu grup archeologów po zaoranych polach i poszukiwaniu na powierzchni zabytków archeologicznych, na podstawie których następnie oznacza się tzw. stanowiska archeologiczne. Od lat 70-tych XX wieku udało się w ten sposób przebadać większość naszego kraju.
Dziś metody rozpoznania dziedzictwa archeologicznego znacznie się rozwinęły i relikty archeologiczne można odnajdywać i dokładnie lokalizować także za pomocą m.in. fotografii lotniczej, metod geofizycznych, lotniczego skaningu laserowego itp. Potrzebne są zmiany w prawie, nowoczesny system informatyczny, szeroki program edukacji i zmiany w praktyce konserwatorskiej i działaniach archeologów. AZP+ to na razie koncepcja i zapowiedź zmian jakie stopniowo będą postulowane i wprowadzane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Założenia programu nowoczesnego rozpoznania dziedzictwa powstały po wielomiesięcznej analizie stanu obecnego, potrzeb i oczekiwań odbiorców, przy udziale grona ekspertów, przedstawicieli urzędów konserwatorskich i pracowników NID.
