Kategoria: Archeowieści

Opublikowane w

Lamy w dżungli? Czyli co wiemy o hodowli wielbłądowatych na wschodnich stokach Andów

Lamy (Lama glama) i alpaki (Vicugna pacos) jako jedyne duże udomowione endemiczne ssaki w peruwiańskich Andach miały ogromne znaczenie dla wszystkich prekolumbijskich kultur andyjskich. Ich hodowla zapewniała potrzebne surowce mięso, runo do produkcji tkanin, kości do wytwarzania narzędzi i ozdób, oraz odchody wykorzystywane jako opał i nawóz. Lamy były także zwierzętami jucznymi i przemierzały Andy w karawanach handlowych. Lamy i alpaki zajmowały również znaczące miejsce w ikonografii prekolumbijskiej – ich wizerunki utrwalano na ceramice, tkaninach czy na skałach w postaci petroglifów i rytów.

Na nieszczęście zooarcheologów (czyli badaczy relacji między ludźmi a zwierzętami w przeszłości) południowoamerykańskie wielbłądowate są ze sobą genetycznie blisko spokrewnione, co utrudnia ich identyfikację gatunkową na podstawie kości zwierzęcych wydobytych podczas prac archeologicznych. Z tego powodu w zooarcheologii andyjskiej konwencjonalnie określa się je wspólnym mianem „wielbłądowatych”.

Czytaj dalej „Lamy w dżungli? Czyli co wiemy o hodowli wielbłądowatych na wschodnich stokach Andów”

Opublikowane w

Relikty osady i kurhanów pokazują przeszłość Puszczy Białowieskiej

Przeszłość Puszczy Białowieskiej nie jest jeszcze dobrze poznana. Na zachodnim skraju tego kompleksu leśnego odkryto ślady po pradziejowej osadzie oraz enigmatyczne cmentarzysko kurhanowe. Właśnie opublikowano wyniki kompleksowych, interdyscyplinarnych badań przeprowadzonych na jednej ze śródleśnych polan. Dzięki nim udało się zrekonstruować, jak żyli mieszkańcy tej okolicy w pierwszych wiekach naszej ery. Odkrycie to w istotny sposób poszerza naszą wiedzę na temat przeszłości Puszczy.

Badacze od początku przypuszczali, że może to być niezwykle interesujące stanowisko archeologiczne. Co więcej, zaledwie kilkaset metrów stamtąd znajdowało się dość enigmatyczne cmentarzysko kurhanowe. Ostatecznie, dzięki kompleksowym badaniom o interdyscyplinarnym charakterze, udało się zrekonstruować interesującą strukturę osadniczą z pierwszych wieków naszej ery. Odkrycie to w istotny sposób poszerza naszą wiedzę na temat przeszłości Puszczy.

Czytaj dalej „Relikty osady i kurhanów pokazują przeszłość Puszczy Białowieskiej”

Opublikowane w

Wszyscy byliśmy kiedyś kanibalami?

Można śmiało założyć, że każda społeczność i cywilizacja kiedykolwiek funkcjonująca na Ziemi, miała w swojej historii epizody kanibalizmu. Ale czy były to jedynie wypadki powodowane desperacją lub zaburzeniami psychicznymi, a może jednak kulturowo sankcjonowane rytuały i obrzędy? Czy możliwe jest, że do dziś funkcjonują tajne stowarzyszenia, które jedzą ludzkie mięso, z nadzieją na jego zbawienny wpływ na zdrowie i witalność? Na czym polegają obrządki mnichów Aghori, którzy spożywają ludzkie zwłoki? W jaki sposób opowieści o ludożercach były wykorzystywane przez konkwistadorów do podboju rdzennych mieszkańców Karaibów?

Czytaj dalej „Wszyscy byliśmy kiedyś kanibalami?”

Opublikowane w

[WYWIAD] Piaski pustyni i mumie. Bioarcheologia na północnym wybrzeżu Peru

Archeologia jest nauką badającą pozostałości działalności ludzkiej. Niekiedy przyjmuje to bardzo dosłowną postać, a zwłaszcza w przypadku gdy przedmiotem badań stają się ludzkie szczątki. O tym czy kości kłamią i jaką specyfiką charakteryzują się badania nad ludzkimi szczątkami na północnym wybrzeżu Peru porozmawiamy w dzisiejszym wywiadzie z bioarcheologiem, dr. hab. Wiesławem Więckowskim z Wydziału Archeologii UW.

Uwaga: Tekst zawiera zdjęcia szczątków ludzkich

Czytaj dalej „[WYWIAD] Piaski pustyni i mumie. Bioarcheologia na północnym wybrzeżu Peru”

Opublikowane w

Kolejny rok z rzędu TOP 10 magazynu „Archaeology” z odkryciem polskich archeologów

W dniu 4 grudnia 2023  magazyn „Archaeology” ogłosił po raz kolejny listę 10 najważniejszych odkryć archeologicznych w 2023 roku. Po raz kolejny w prestiżowym gronie „Top 10 archeologicznych odkryć 2023 roku” wyróżniono badania polskich archeologów. W tym roku na liście znalazły się malowidła ze Starej Dongoli (Sudan), odkryte przez ekspedycję Polskiego Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW kierowaną przez prof. Artura Obłuskiego.

Scena z królem Dawidem/Scene with King David, fot. Adrian Chlebowski, CAŚ

Czytaj dalej „Kolejny rok z rzędu TOP 10 magazynu „Archaeology” z odkryciem polskich archeologów”

Opublikowane w

Widma Lepenskiego Viru – rybacy czy rolnicy Żelaznej Bramy Dunaju?

W umyśle archeologa duże inwestycje budowlane oznaczają przede wszystkim badania archeologiczne, które mają je poprzedzić. Przed nami kilka lat prac nad Centralnym Portem Komunikacyjnym (stan na 2023 rok) i choć do wylania pierwszych litrów betonu jeszcze daleka droga, to w miejscu przyszłego kompleksu rozpoczęły się niedawno prace ratunkowe. Czekając na wieści z terenu, prezentujemy jedno z najbardziej intrygujących odkryć towarzyszących wielkim inwestycjom – Lepenski Vir. Osadę sprzed 8000 lat zlokalizowaną u jednych z najsłynniejszych wrót Europy – Żelaznej Bramy Dunaju. Przez wiele lat uznawano ją za nietypową inwencję osadniczą lokalnych łowców-zbieraczy. Najnowsze wyniki badań wskazują jednak na to, że inicjatorami powstania unikatowych założeń mieszkalnych mogli być przybywający z południowego-wschodu rolnicy.

Czytaj dalej „Widma Lepenskiego Viru – rybacy czy rolnicy Żelaznej Bramy Dunaju?”

Opublikowane w

Konsultacje społeczne dotyczące oferty Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego w Łebie

Przyjdź na konsultacje społeczne dot. wystawy w Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego w Łebie!

Dyrekcja Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku zaprasza do udziału w konsultacjach społecznych, które pozwolą wpłynąć na kształt i treść przyszłej wystawy stałej w Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego w Łebie. Swoje uwagi, sugestie oraz propozycje zmian będzie można przekazać osobiście 7 grudnia 2023 r. podczas otwartego spotkania w Rybackim Centrum Kultury i Formacji Boleniec lub już teraz za pomocą adresu e-mail: konsultacje@nmm.pl.

Czytaj dalej „Konsultacje społeczne dotyczące oferty Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego w Łebie”

Opublikowane w

Relacja z tureckiej Bitynii

Królestwo Bitynii powstało w 377 roku p.n.e., a jego stolicą była Nikomedia (obecnie İzmit). Bitynia była jedną z prowincji Cesarstwa Rzymskiego. Na obecnych mapach teren Bitynii to wschodnia część Stambułu i obszary na wschód od niego. Prowadzone od lat prace wykopaliskowe pozwoliły odkryć nowe, interesujące zabytki, ale i lepiej zrozumieć przeszłość tej części świata śródziemnomorskiego.

Teren wykopalisk w Stambule, w dzielnicy Kadıköy
©K.Kowalski

Czytaj dalej „Relacja z tureckiej Bitynii”

Opublikowane w

73 nienaruszone pochówki z rzeźbionymi maskami odkryte w Pachacámac

W Pachacámac zostały właśnie odkryte 73 nienaruszone pochówki w tobołach pogrzebowych, niektóre z rzeźbionymi maskami. Miejscem znaleziska jest rozległy zespół cmentarzysk z różnych okresów u stóp Świątyni Malowanej. Niedaleko natrafiono także drewniane berła z wizerunkami dostojników Imperium Wari.

Pochówki pochodzą z drugiej połowy Horyzontu Środkowego, to znaczy z czasu panowania Imperium Wari. Toboły początkowo składano indywidualnie, a później także grupowo. Stan zachowania większości jest spektakularny.

Czytaj dalej „73 nienaruszone pochówki z rzeźbionymi maskami odkryte w Pachacámac”