Infomacje ze świata archeologii
Otworzyłem pierwsze pudełko z fragmentami, które pozostały po naczyniach ceramicznych. Po kolei wyjmowałem z niego zabytki włożone do papierowych toreb z widocznymi jeszcze, choć ciut wyblakłymi, podpisami wykonanymi przez profesora Chmielewskiego niemal ćwierć wieku temu. Spojrzałem na te fragmenty i wtedy mnie olśniło!
Czytaj dalej „Późnoplejstoceńska tułaczka człowieka anatomicznie współczesnego”
Archeologiczne badania przełomu neolitu i epoki brązu w Polsce północno-wschodniej nie należą do najłatwiejszych. Jednym z powodów jest niedostępność terenu. Jest on gęsto zalesiony i poprzecinany sieciami rzek oraz rozsianymi po niemal całym obszarze mniejszymi bądź większymi jeziorami czy bagnami. Badania prowadzone w ostatnich latach dowodzą jednak, że jesteśmy w stanie zapełnić nieco ten archeologiczny krajobraz danymi, które wskazują na zachodzenie licznych zjawisk społecznych w pradziejach. Zostały one zaprezentowane w wystawie „Świat bez granic. Archeologiczne badania nad relacjami społecznymi na przełomie neolitu i epoki brązu w północno-wschodniej Polsce”. Pierwsza część prezentowana była w Starym BUW-ie na Uniwersytecie Warszawskim, a druga zostanie wyeksponowana w siedzibie PAN Muzeum Ziemi w Warszawie.
„To była taka papierowa koperta z kośćmi” – wspomina jeden z profesorów, spytany o kości dziecka ze schroniska Bramka. „Leżała między dokumentacją w biurze profesora Chmielewskiego”. Biuro zlikwidowano po jego śmierci. Dokumentację trzymam w rękach, ale koperty brak. Tak się wszystko zaczęło.
Czytaj dalej „O dziecku, które okazało się młodsze… o 7000 lat”
W dniach 9–13 czerwca 2022 roku zwarta grupa entuzjastów wiatru we włosach i wysiłku fizycznego pokonała dystans około 300 kilometrów spełniając coroczny objazd rowerowy. Tym razem cykliczne wyzwanie podjęli studenci dzienni i zaoczni oraz pracownicy Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego pod opieką prof. ucz. dr. hab. Adama Cieślińskiego i dr. Sławomira Wadyla.
Trasa wiodła pięknymi drogami i bezdrożami Zamojszczyzny i Roztocza, obejmowała szlak Bastarnów, stanowiska archeologiczne datowane na okresu wpływów rzymskich oraz wczesne średniowiecze. Na torze wycieczki znajdowały się także ciekawostki architektoniczne, etnograficzne i przyrodnicze.
Czytaj dalej „Rowerowa prospekcja śladami Bastarnów i nie tylko”
W XIX wieku, kiedy nauka na ziemiach polskich była uzależniona od rozwoju państw zaborczych, rodzimi badacze usiłowali przebić się przez narzucane koncepcje. Ogromną pomoc w tych staraniach stanowiły dla nich doniesienia ze świata autorstwa Polaków na emigracji, a wśród nich relacje Zofii Węgierskiej. Choć znana głównie ze swoich literackich dokonań oraz przyjaźni z mistrzami poezji polskiej, jej felietonistyczna działalność stanowiła ważny wkład w rozwój nauk humanistycznych w Polsce, zaś jej życie materiał na książkę lub film.
Czytaj dalej „Zofia Węgierska, czyli nauka i najświeższe wiadomości ze świata w dobie zaborów”
Lato roku 9750 p.n.e. (lub inaczej 11700 lat temu) na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej było cieplejsze i bardziej deszczowe niż normalnie. O zachodzie słońca, samotny Lasiopodomys anglicus drepcze przez wzgórza, najpierw w dół w kierunku rzeki Sąspówki, potem w górę, w kierunku wyżyny, w poszukiwaniu swojego ulubionego pożywienia, aby zgromadzić zapasy na zimę. Szuka głównie pędów traw i turzyc, z każdym rokiem rzadszych i trudniejszych do znalezienia z powodu rozrastającego się lasu. Przyszło mu żyć w okresie dużych zmian. Zaledwie kilka dekad wcześniej, jego przodkowie żyli w odpowiednim dla nich środowisku tundry, mając wszystko, czego potrzebowali: latem pod dostatkiem pożywienia, zimą wystarczająco dużo śniegu i lodu do przechowywania zapasów nasion ich ulubionych traw – w dolinach było mnóstwo norników tego gatunku. A teraz wszystko się zmieniło. Nasz samotny gryzoń głoduje. Jest ostatnim przedstawicielem swojego gatunku w południowej Polsce. Z powodu globalnego ocieplenia i ekspansji puszczy, cała jego „rodzina” przeniosła się na północ już dawno temu.
Czytaj dalej „Opowieść o małym gryzoniu w zmieniającym się świecie”
Obracam w palcach malusieńki fragment krzemienia. Widzę, że jeden z jego boków został bardzo precyzyjnie ukształtowany drobnymi odbiciami, aby powstało narzędzie w kształcie trójkąta. Ma ono nieco ponad centymetr długości. Aby dostrzec szczegóły muszę oglądać narzędzie przez lupę. Kto je wykonał? Kiedy? Czy byli to ostatni europejscy łowcy? Dlaczego zostawili je w jaskini?
Czytaj dalej „Schronisko Bramka – co ostatni europejscy łowcy robili w jaskini”
„Polska szkoła archeologii prof. Stefana Krukowskiego” prezentuje biografię jednego z najwybitniejszych badaczy epoki kamienia, nie tylko na gruncie Polskim, ale również Europejskim i światowym.
W filmie zebrano ponad 50 fotografii przedstawiających profesora Stefana Krukowskiego oraz wspomnienia jego uczniów i współpracowników:
Czytaj dalej „Polska szkoła archeologii prof. Stefana Krukowskiego”
Epoka żelaza tradycyjnie przedstawiana jest jako czas wojowników: miecza i tarczy. Prawie zawsze jako głównych bohaterów tego okresu przedstawia się mężczyzn. Mimo tego, legendy o wojowniczych Banshee czy Walkiriach także zapisały się na stałe w europejskiej kulturze. Badaczka z Uniwersytetu w Salamance w najnowszym artykule opublikowanym na łamach European Journal of Archaeology skupiła się na próbie odszukania obrazu kobiety w kontekście archeologicznym w rejonie Meseta w środkowej części Iberii. Próbowała odpowiedzieć na pytanie: jakie role pełniły kobiety w przedrzymskich społecznościach zamieszkujących ten rejon w późnej epoce żelaza?
Czytaj dalej „Celtyberyjskie kobiety. Rola kobiety w przedrzymskich społecznościach Mesety”