Naukowcy z Instytutu Cypryjskiego w Nikozji przygotowali bibliograficzną bazę danych dotyczącą badań bioarcheologicznych prowadzonych we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie, chronologicznie obejmującą kolekcje szkieletów od prehistorii do wczesnych czasów nowożytnych.
Baza powstała w wyniku refleksji nad tym, że wiele badań szczątków ludzkich w tym regionie zostało opublikowanych w niszowych czasopismach archeologicznych, monografiach wykopaliskowych, zwykłych raportach lub jako prace dyplomowe. Z tego powodu są one często trudne do odnalezienia. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że wiele istotnych wyników zostało opublikowanych w językach narodowych, stąd nie pojawiają się one podczas podstawowego wyszukiwania w Internecie w języku angielskim. Bi(bli)oArch ma na celu przezwyciężenie tych ograniczeń i promowanie regionalnych badań bioarcheologicznych przez ułatwienie dostępu do możliwie kompletnej bazy publikacji i raportów.
Baza danych umożliwia wyszukiwanie według regionów i tematów. W wyszukiwaniu regionalnym przyjęto współczesne granice państwowe, ponieważ uznano, że w przeszłości miały one niewielkie lub żadne znaczenie. Dla uproszczenia termin Lewant został przyjęty dla wspólnego określenia krajów wzdłuż wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego i Jordanii. Z kolei Półwysep Arabski obejmuje tutaj następujące państwa: Bahrajn, Kuwejt, Oman, Katar, Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Jemen.
W podziale tematycznym haseł zastosowano następujące szerokie tematy bioarcheologiczne:
- aktywność fizyczna,
- starożytne DNA,
- odległość biologiczna,
- demografia,
- dieta,
- izotopy,
- pomiary kości,
- mobilność,
- brak słowa kluczowego,
- cechy niemetryczne,
- patologie,
- wysokość ciała,
- tafonomia.
Jeśli nie wprowadzi się żadnych terminów wyszukiwania, wszystkie dostępne tytuły zostaną podane na liście wyjściowej. Choć dołożono wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich publikacji wymienionych w bazie danych, w niektórych przypadkach nie było to możliwe. Wówczas prace oznaczano jako No region lub No keyword, chyba że region i (lub) temat wynikały jasno z tytułu publikacji.
Baza Bi(bli)oArch zawiera obecnie 3 521 tytułów i będzie stale aktualizowana. Twórcy będą wdzięczni za zgłoszenia wszelkich poprawek i braków, tak aby Bi(bli)oArch ewoluował w kierunku inicjatywy opartej na współpracy. Bi(bli)oArch jest darmowym narzędziem, a wszystkie treści są rozpowszechniane na licencji Creative Commons (CC BY-NC-SA 4.0).
Rozwój bazy danych Bi(bli)oArch jest wspierany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Republikę Cypru, za pośrednictwem Fundacji Badań i Innowacji [numer grantu: EXCELLENCE/1216/0023], jak przez Unii Europejskiej, program Horizon 2020 (numer grantu: 811068).
Baza danych Bi(bli)oArch jest dostępna online pod adresem https://www.biblioarch.com/. Można się z nami skontaktować bezpośrednio przez stronę Bi(bli)oArch lub e-mail: e.nikita@cyi.ac.cy lub m.mardini@cyi.ac.cy.
Autor:
Efthymia Nikita – Dr Nikita jest bioarcheologiem, adiunktem w Instytucie Cypryjskim. Stosuje w swoich badaniach podejście biokulturowe, a jej celem jest uzyskanie wglądu w życie codzienne, wzorce aktywności, demografię, zdrowie i dietę dawnych populacji przy użyciu makroskopowych metod osteologicznych, takich jak zmiany w obrębie miejsc przyczepów mięśni, geometryczne właściwości przekroju poprzecznego kości długich, trójwymiarowa morfometria geometryczna i cechy niemetryczne. Jej projekty są realizowane w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie i obejmują szeroki zakres czasowy od prehistorii do średniowiecza. Dr Nikita Jest również zaangażowana w doskonalenie dostępnej metodologii osteologicznej, co zaowocowało szeregiem publikacji poświęconych testowaniu powszechnie stosowanych metod oceny wieku w chwili śmierci oraz oceny wzorców aktywności, a także rozwijających zaawansowane modele statystyczne w badaniach bioarcheologicznych.
Redakcja: J.M.C, A.S.
Korekta językowa: A.J.