Styl życia dawnych społeczności pasterskich w Iranie – nowe badania histologiczne

Kiedy bioarcheolodzy odkopują szczątki ludzkie, niekiedy znajdują pochówki, które mogą być nieco skomplikowane. „Idealny” pochówek do analiz bioarcheologicznych zawiera kompletny zbiór kości w dobrym stanie zachowania. Jednak niektóre stanowiska archeologiczne mają tak wielkie znaczenie, że nawet gdy pracujemy ze słabo zachowanymi i niekompletnymi pochówkami, niekonwencjonalne metody pozwalają nam przezwyciężyć trudności związane z ograniczeniami spowodowanymi stanem zachowania. Widać to na przykładzie badań na cmentarzysku Deh Dumen datowanym na epokę brązu, położonym w górach Zagros w Iranie.

Wszystkie kości udowe w badanym materiale były mocno uszkodzone, większość miało zachowane trzony, ale brakujące nasady (patrz: szary obszar na szkicu kości udowej). Przebadaliśmy przekroje poprzeczne trzonów kości udowej, aby ustalić ich rozmiary i kształt, a także obejrzeć mikrostruktury kostne w obrębie wydzielonych obszarów przekrojów. © J. Miszkiewicz, na licencji CC BY-NC-SA 4.0
Wszystkie kości udowe w badanym materiale były mocno uszkodzone, większość miało zachowane trzony, ale brakujące nasady (patrz: szary obszar na szkicu kości udowej). Przebadaliśmy przekroje poprzeczne trzonów kości udowej, aby ustalić ich rozmiary i kształt, a także obejrzeć mikrostruktury kostne w obrębie wydzielonych obszarów przekrojów.
© J. Miszkiewicz, na licencji CC BY-NC-SA 4.0

Czytaj dalej „Styl życia dawnych społeczności pasterskich w Iranie – nowe badania histologiczne”

Bioarchaeology of the Near East – tom 15 jest już dostępny

Najnowszy tom czasopisma Bioarchaeology of the Near East zawiera trzy regularne artykuły i osiem krótkich raportów z badań terenowych o szerokim zakresie tematycznym. Nina Maaranen i jej koledzy z projektu ERC Hyksos Enigma prezentują badania dotyczące cech niemetrycznych zębów w Awaris, stolicy Hyksosów, w porównaniu z innymi stanowiskami z Egiptu. Ich wyniki wskazują, że mieszkańcy Awaris mieli inne pochodzenie niż Egipcjanie, co potwierdza hipotezę, że masowa migracja z Lewantu do wschodniej delty Nilu miała miejsce w Drugim Okresie Przejściowym.

Czytaj dalej „Bioarchaeology of the Near East – tom 15 jest już dostępny”

Bioarchaeology of the Near East – tom 14 już dostępny

Z kilkumiesięcznym opóźnieniem spowodowanym pandemią na stronie czasopisma ukazał się nowy tom Bioarchaeology of the Near East. Tym razem są tam cztery artykuły problemowe i pięć krótkich raportów z badań terenowych, a także nekrologi Holgera Schutkowskiego i Aliny Wiercińskiej, dwóch wieloletnich członków kolegium redakcyjnego, zmarłych w ostatnich dwóch latach.

Czytaj dalej „Bioarchaeology of the Near East – tom 14 już dostępny”

Tajemnice podziemnych miast w Iranie

W Iranie zidentyfikowanych zostało wiele podziemnych kompleksów korytarzy i pomieszczeń używanych jako miejsce przechowywania żywności i schronienie w razie konfliktów zbrojnych. W niektórych z nich zostały odkryte szczątki ludzkie, które stanowią świadectwo różnych zdarzeń w skomplikowanej historii tego kraju.

Na Bliskim Wschodzie jest dużo obszarów obfitujących w miękkie wulkaniczne lub osadowe skały, w których łatwo można drążyć korytarze. Od tysięcy lat ludzie korzystali z tego i tworzyli różne podziemne struktury, niektóre składające się z jednej piwnicy, ale też takie, w których było wiele kilometrów korytarzy i setki pomieszczeń do przechowywania żywności. W razie potrzeby okoliczni mieszkańcy mogli się w nich schronić przed wrogiem.

Ceglane sklepienie ogromnej cysterny na wodę w podziemnym mieście Nuszabad © A. Sołtysiak, zdjęcie na licencji CC BY-NC-SA
Ceglane sklepienie ogromnej cysterny na wodę w podziemnym mieście Nuszabad
fot. A. Sołtysiak, zdjęcie na licencji CC BY-NC-SA

Czytaj dalej „Tajemnice podziemnych miast w Iranie”

Uduszeni dymem. Masakra w jaskini Kan-Gohar, Iran

W 1342 r., podczas wojny domowej w Iranie, okrutny wódz Malek Aszraf zaatakował miasteczko Bawanat, którego mieszkańcy ukryli się w pobliskiej jaskini. Schronienie było trudno dostępne, więc napastnicy rozpalili przed wejściem wielkie ognisko. Uciekinierzy mogli skakać przez ogień, prosto w ręce żołnierzy, ale większość udusiła się dymem. Dziś archeolodzy odkrywają kolejne mroczne sekrety tej masakry analizując nadpalone kości znalezione w irańskiej jaskini Kan-Gohar.

Szczątki ludzkie (i kość zwierzęca) z irańskiej jaskini Kan-Gohar, obecnie w Ośrodku Medycyny Sądowej Prowincji Fars Fot. Mahsa Nadżafi
Szczątki ludzkie (i kość zwierzęca) z irańskiej jaskini Kan-Gohar,
obecnie w Ośrodku Medycyny Sądowej Prowincji Fars
Fot. Mahsa Nadżafi

Czytaj dalej „Uduszeni dymem. Masakra w jaskini Kan-Gohar, Iran”

Mumie solne z Iranu

mumie solne
Głowa mumii starożytnego górnika odnaleziona w 1994 r., obecnie na wystawie w Muzeum Narodowym w Teheranie, fot. Abolfazl Aali

W 1994 r.  w kopalni soli w Szehr Abad  górnicy natrafili przypadkowo na kompletne i dobrze zachowane ciało mężczyzny o bujnej brodzie i włosach. Znalezisko, choć nadzwyczajne, nie zatrzymało prac w kopalni aż do 2004 r., kiedy natrafiono na kolejne mumie solne.

W ciągu ostatnich 15 lat dzięki badaniom międzynarodowego zespołu naukowców m.in. z Iranu, Wielkiej Brytanii, Francji i Szwajcarii, udało się przebadać kopalnię i zachowane mumie. Dzięki temu archeolodzy ustalili przyczynę śmierci starożytnych górników, a także odtworzyli ich dietę. Przede wszystkim jednak okazało się, że starożytni górnicy przybyli po cenną sól z dość dalekich krain.

Czytaj dalej „Mumie solne z Iranu”