Tag: architektura

Historia dynastii Węża (Kaanul) jest złożoną szaradą wciąż intrygującą majanistów. Najsilniejszy z rodów, które kiedykolwiek władały na Nizinach Majów, wciskał wężowe macki wszędzie, gdzie było to możliwe. Wpływał na kształt świata Majów i los tak odległych metropolii, jak Cobá na dalekiej północy Jukatanu, Palenque i Toniná w stanie Chiapas, poza zachodnimi granicami półwyspu, czy Copán w Hondurasie, na dalekim południu. Być może nawet potężne Teotihuacán na wyżynie środkowego Meksyku. O ile znawca cywilizacji Majów wymieni jednym tchem imiona: Yuknoom Ch’een II, Yuknoom Yich’aak K’ahk’ II i Yuknoom Took’ K’awill – kolejnych władców Węża, panujących w późnoklasycznym Calakmul, o tyle wczesnoklasyczna, a być może i preklasyczna przeszłość tej zawziętej dynastii rozwiewa się nadal w oparach spekulacji i domysłów. Niektóre z nich, takie jak zagadka położenia klasycznych stolic rodu i przeniesienie siedziby z Dzibanché do Calakmul, udało się rozwikłać (artykuł: Królestwo Węża II: Przeniesienie Jaskini z Dzibanche do Calakmul), inne natomiast nadal stanowią nierozwiązany problem.

Czytaj dalej „Królestwo Węża IV: Kto załatwił Yax Mutal?”

Gorące spory wśród epigrafików wciąż toczą się o sekwencję władców Kaanul, znaną z tak zwanych waz dynastycznych, o geograficzne umiejscowienie korzeni dynastii Węża i właściwe osadzenie jej w czasie. Konkurencyjne frakcje badaczy spekulują na temat sięgającej późnego okresu preklasycznego (392 p.n.e.–20 n.e.) albo wczesnego okresu klasycznego (128 lub 180 lub 232–592 n.e.) listy zawierającej nawet do 19 władców z waz. Podpierają oni swoje wywody dowodami, które każdorazowo zmieniają wygląd dynastycznej szachownicy. Jednak jak dotąd nie są w stanie obalić ani potwierdzić w całości żadnej z wykluczających się wersji. O geograficzne umiejscowienie gniazda będącego kolebką dynastii Węża zmagają się archeolodzy ze stanowisk tak od siebie odległych, jak Dzibanché w stanie Quintana Roo w Meksyku, Yaxnohcah w południowym Campeche i El Mirador w Petén, w Gwatemali.

Czytaj dalej „Królestwo Węża III: Wazy dynastyczne Kaanul”

Epigrafika Majów to pasjonująca dziedzina, która wzniosła archeologię Majów na zupełnie nowy poziom: przywróciła postaciom ze stel imiona, a zapomnianym miastom historię. Jednym z najbardziej fascynujących wspólnych dokonań archeologii i epigrafiki Majów jest odsłonięcie jednego z najbardziej newralgicznych momentów w historii Dynastii Węża-Kaanul, dzięki schodom hieroglificznym z Naranjo/Caracol. Był to zarazem jeden z punktów zwrotnych w historii klasycznej cywilizacji Majów…

Czytaj dalej „Królestwo Węża II: Przeniesienie jaskini z Dzibanché do Calakmul”

Pochodzenie dynastii Kaanul i jej dokonania budzą wciąż wiele emocji pośród majanistów. Wczesna historia Węży – najpotężniejszej dynastii Majów późnego okresu klasycznego (550–909 n.e.) – rozmywa się w skąpym materiale epigraficznym: poszarpanych inskrypcjach, żmudnie odkrywanych w ramach wykopalisk, często trudnych do powiązania z przyjętymi powszechnie teoriami. Inskrypcjach, z których raz po raz wyłaniają się dowody przeczące wcześniejszym ustaleniom. Koronnym przykładem są dekady poszukiwań gniazda dynastii Węża, uwieńczone w 1994 roku jego umiejscowieniem w Calakmul i odkryciem w ledwie kilka miesięcy później, że Kaanul w epoce klasycznej miała nie jedną, a dwie kolejne stolice… Skąd w ogóle wiadomo, że istniała kiedyś taka dynastia jak Kaanul?

Czytaj dalej „Królestwo Węża I: Dwa gniazda Węży w okresie klasycznym”