DNA zdradza, skąd pochodzą Etruskowie
Etruskowie należą do najbardziej tajemniczych ludów starożytności. Już greccy i rzymscy autorzy zadawali pytanie, które do dziś pozostaje bez definitywnej odpowiedzi: Skąd wzięli się Etruskowie? Byli rdzenną ludnością Italii? Przybyli z Anatolii? A może – jak chciał Liwiusz – napłynęli do Italii z terenów alpejskich?
Grobowiec Leopardów, nekropola Monterozzi, Tarquinia, Włochy, Domena Publiczna
CMENTARZYSKO – film dokumentalny
CMENTARZYSKO w reż. Krzysztofa Zaniewskiego to niespełna 30-minutowy dokument o początkach badań archeologicznych w Zaborowie na terenie zachodniego Mazowsza. Badania prowadzą dwie instytucje tj. Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w Pruszkowie i Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jako partner medialny mamy przyjemność zaprosić Państwa na seans:
Szklane paciorki z Wenecji na Alasce w okresie prekolumbijskim
Dotychczas uznawano, że handel Inuitów z Europejczykami rozpoczął się w 1741 roku, kiedy to Vitus Bering nawiązał pierwszą historycznie udokumentowaną wymianę z rdzennymi mieszkańcami Alaski. Przez kolejne sto lat w arktycznej Alasce rosyjscy kupcy zaopatrywali Inuitów w dobra ze Starego Świata. Do najczęściej przywożonych przez Europejczyków towarów należały tytoń, wyroby metalowe oraz szklane. Aktywność rosyjskich osadników – także w zakresie handlu – wzdłuż wybrzeża półwyspu była ciągła, ale mało intensywna. W związku z powyższym badacze uznają, że znaczna część produktów ze Starego Świata trafiała na Alaskę w wyniku handlu z rdzennymi ludami wschodniej Syberii przez Cieśninę Beringa. Poza europejskimi wyrobami szklanymi do Ameryki trafiały także towary z Chin. Najnowsze badania naukowców z University of Alaska wskazują jednak, że datowanie części szklanych paciorków z osad Inuitów jest wcześniejsze niż przedmiotów dostarczanych przez rosyjskich kupców i osadników.
National Park Service, Domena Publiczna
Czytaj dalej „Szklane paciorki z Wenecji na Alasce w okresie prekolumbijskim”
Ile indyków potrzeba, żeby wykonać jeden koc, czyli prekolumbijska moda użytkowa
Nawet na pustyniach południowo-zachodnich Stanów Zjednoczonych noce potrafią być chłodne. Aby poprawić komfort życia rdzenna ludność produkowała koce z tkanin wykonanych z włókien roślinnych pokrytych ptasimi piórami. Najczęściej pozyskiwano je od udomowionych indyków. Zespół badawczy ze Stanów Zjednoczonych przeanalizował tkaninę z XIII wieku n.e. pod względem technologicznym, aby określić ile materiału, zarówno roślinnego, jak i zwierzęcego, było potrzebne do wykonania jednego koca. Naukowcy przypuszczają, że każdy członek społeczności miał przynajmniej jeden koc, który służył mu jako odzienie i kołdra w zimowe dni.
Opublikowano na licencji CC BY 2.0, via Wikipedia Commons/Skadrowane z oryginału
Czytaj dalej „Ile indyków potrzeba, żeby wykonać jeden koc, czyli prekolumbijska moda użytkowa”
Opór przed nowym. Badacze wobec XIX-wiecznych odkryć archeologicznych w północnej Hiszpanii
Truizmem jest stwierdzenie, że odkrycia mają to do siebie, iż często zmieniają wyobrażenie o świecie. Czasem dość drastycznie, o czym przekonali się współcześni Kopernikowi, Galileuszowi, Newtonowi czy Tesli. Wszystkie te postacie przeniosły stan wiedzy człowieka na zupełnie inny poziom świadomości. Towarzyszyły temu jednak konflikty ze środowiskami nastawionymi wojowniczo wobec nowego. Podobne zdarzenia skrywa archeologia pradziejowa, której wybitnym, historycznym już postaciom, jak Jacques Boucher de Perthes (1788–1868) czy Hermann Schaaffhausen (1816–1893), rzucano kłody pod nogi. Niejednokrotnie oskarżano ich o fałszerstwa i blagierstwa. Pomimo obrony swoich opinii i prawdziwości badań autorzy fenomenalnych odkryć poddani ostracyzmowi naukowemu często umierali niezrozumiani i zdyskredytowani. Jednym z nich był Marcelino Sanz de Sautuola (1831–1888). W dzisiejszym artykule Archeowieści prezentują jedno z najbardziej kontrowersyjnych odkryć XIX wieku, czyli malowidła naskalne z jaskini Altamira.
fot. Museo de Altamira y D. Rodríguez, opublikowano na licencji CC BY-SA 3.0
Żydzi Drugiej Świątyni między tradycją a światem greckim
Krótka opowieść o badaniach nad wczesnymi kontaktami Żydów i Greków, które prowadził zespół badawczy pod kierownictwem Łukasza Niesiołowskiego-Spanò na Wydziale Historii.
Czytaj dalej „Żydzi Drugiej Świątyni między tradycją a światem greckim”
Grupy krwi neandertalczyków i denisowiańczyków rozszyfrowane
W ciągu ostatniej dekady postęp technologiczny umożliwił wygenerowanie danych z całego genomu około 15 wymarłych hominidów neandertalskich i denisowiańskich, które żyły od 40 000 do 100 000 lat temu na obszarze pomiędzy Europą Zachodnią a Syberią. Ujawniły one strukturę populacji, liczne przemiany demograficzne i fluktuacje w przepływie genów między populacjami tych hominidów.
Jednak do tej pory w badaniach pomijano znaczenie grupy krwi. Zespół prof. Silvany Condemi z Université d’Aix-Marseille przeanalizował grupy krwi neandertalczyków i denisowiańczyków, aby prześledzić współczesną różnorodność ludzi oraz przedyskutować aspekty zdrowotne i wrażliwość archaicznych populacji. W tym celu wykorzystał wysokiej jakości genomy jądrowe trzech neandertalczyków i jednego denisowiańczyka.
C.R.Knight 1920, Domena Publiczna
Czytaj dalej „Grupy krwi neandertalczyków i denisowiańczyków rozszyfrowane”
Nauka w czasach zarazy? 4th Warsaw Seminar on Underwater Archaeology już w przyszłym tygodniu!
Poprzedni rok nie był łatwy dla archeologów. Możliwości pracy w terenie były bardzo ograniczone, zwłaszcza w przypadku wyjazdów zagranicznych, a spotkania konferencyjne przeniosły się niemal wyłącznie do rzeczywistości wirtualnej.
Ponieważ poprzednie edycje Warsaw Seminar on Underwater Archaeology przyniosły ogrom pozytywnych efektów i sprawiły tak uczestnikom, jak i organizatorom, wiele przyjemności i satysfakcji, uznaliśmy jednogłośnie, że nie damy się zepchnąć do internetu! Udało nam się przesunąć fundusze projektowe (ponownie jak poprzednia edycja, także i ta jest finansowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, DNK/SN/464684/2020) i – finalnie – spotykamy się w listopadzie! Czytelnicy Archeowieści mogą dołączyć do nas dzięki kanałowi Youtube Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego!
4th Warsaw Seminar on Underwater Archaeology odbędzie się 18–20 listopada 2021 r. W kwietniu zakończyliśmy nabór zgłoszeń. I tym razem, nawet pomimo pandemii, ogromne zainteresowanie tak „starych znajomych”, jak i „debiutantów” jest niemal sensacyjne. Będziemy gościć badaczy nie tylko z Polski, a także Włoch, Grecji, Słowenii, Czarnogóry, Turcji, Chorwacji, Hiszpanii, Słowacji, Niemiec, Rosji, Walii, Austrii i Szwajcarii…
Najstarsza populacja na Ziemi
Badania genetyczne cieszą się w ostatnich latach słuszną popularnością. Dostarczają bowiem informacji na temat zmian w krajobrazie kulturowym i genetycznym świata. Istnieją jednak wyjątki, o czym świadczą badania zespołu prof. Eske Willersleva z Uniwersytetu w Kopenhadze, które udowadniają, że nie wszędzie dochodziło do tak wyraźnych przetasowań społecznych jak na przykład w Europie. Obszarem wyjątkowym pod tym względem jest Australia. Badania wykazały, że rdzenni mieszkańcy tego kontynentu są bezpośrednimi spadkobiercami populacji, które opuściły Afrykę około 51–72 tysięcy lat temu. Wyniki analiz sugerują, że rdzenni mieszkańcy Papui-Nowej Gwinei i Australii są najstarszą populacją na Ziemi.
© P. Trześniowski