Wpisy

Opublikowane w

Nurkowanie dla Nauki!

W roku 2022 studenci Koła Naukowego Archeologii Podwodnej Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego zainaugurowali projekt „Nurkowanie dla Nauki”. Jest to cykl warsztatów, które pozwolą na zdobycie wiedzy i umiejętności i wzbogacą przygotowanie zawodowe kształconych przez UW archeologów podwodnych. Proponowane zajęcia są uzupełnieniem do oferty dydaktycznej Wydziału Archeologii UW. Uczestnicy spotkań nabywają dodatkowe kompetencje przydatne do uczestnictwa w praktykach terenowych oraz – w przyszłości – samodzielnego prowadzenia i organizowania podwodnych badań archeologicznych.

Część uczestników projektu „Nurkowanie dla Nauki”: Adrian Zwierzyński, Michalina Tarasiuk-Bereżańska, Klaudia Kuncewicz, Patrycja Ciesielska, Bartosz Czyżewski i Weronika Białek, Małgorzata Mileszczyk (PAP WA UW) oraz prowadząca warsztaty z pierwszej pomocy nurkowej Irena Kosowska
© M. Mileszczyk, opublikowano na licencji CC BY-NC-SA 4.0

Czytaj dalej „Nurkowanie dla Nauki!”

Opublikowane w

Opowieść o małym gryzoniu w zmieniającym się świecie

Lato roku 9750 p.n.e. (lub inaczej 11700 lat temu) na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej było cieplejsze i bardziej deszczowe niż normalnie. O zachodzie słońca, samotny Lasiopodomys anglicus drepcze przez wzgórza, najpierw w dół w kierunku rzeki Sąspówki, potem w górę, w kierunku wyżyny, w poszukiwaniu swojego ulubionego pożywienia, aby zgromadzić zapasy na zimę. Szuka głównie pędów traw i turzyc, z każdym rokiem rzadszych i trudniejszych do znalezienia z powodu rozrastającego się lasu. Przyszło mu żyć w okresie dużych zmian. Zaledwie kilka dekad wcześniej, jego przodkowie żyli w odpowiednim dla nich środowisku tundry, mając wszystko, czego potrzebowali: latem pod dostatkiem pożywienia, zimą wystarczająco dużo śniegu i lodu do przechowywania zapasów nasion ich ulubionych traw – w dolinach było mnóstwo norników tego gatunku. A teraz wszystko się zmieniło. Nasz samotny gryzoń głoduje. Jest ostatnim przedstawicielem swojego gatunku w południowej Polsce. Z powodu globalnego ocieplenia i ekspansji puszczy, cała jego „rodzina” przeniosła się na północ już dawno temu.

Czytaj dalej „Opowieść o małym gryzoniu w zmieniającym się świecie”

Opublikowane w

Miejsce, które rodziło władzę – książka o grodzie w Pasymiu

W dniu 19 stycznia 2023 roku odbędzie się premiera książki „Miejsce, które rodziło władzę. Gród z początków wczesnego średniowiecza w Pasymiu na Pojezierzu Mazurskim”. Zapowiadana publikacja to monografia wielokulturowego osiedla kojarzonego przede wszystkim z wczesnym średniowieczem. Książka składa się z 13 rozdziałów zawierających elementy analizy źródłoznawczej, wyniki badań paleośrodowiskowych, wyniki analiz specjalistycznych, a także partie dotyczące analizy kulturowej, uwzględniającej różnorodne aspekty funkcjonowania grodu i osady w Pasymiu.

Czytaj dalej „Miejsce, które rodziło władzę – książka o grodzie w Pasymiu”

Opublikowane w

Archeologiczny katastrofizm

Ponad dwieście lat temu, kiedy geologia stawała się samodzielną nauką, pojawiło się pytanie, dlaczego w różnych skałach znajdują się szczątki różnych organizmów żywych i co doprowadziło do tego, że część z nich wyginęła. Na to pytanie odpowiedział Georges Cuvier (1769–1832), który — ewidentnie zainspirowany biblijną opowieścią o potopie — uznał, że w historii Ziemi następowały cyklicznie katastrofy prowadzące do zagłady jednych i pojawiania się innych gatunków. Teoria Cuviera została później nazwana katastrofizmem.

Czytaj dalej „Archeologiczny katastrofizm”

Opublikowane w

Opowieści z egipskiej krypty

Rekonstrukcja 3D mastaby S3503 z Saqqary (na podstawie planów wykonanych przez W. B. emery, „Great Tombs of the First Dynasty”, II, 1954, pl. XXXVIII)
wyk. F. Monnier
na licencji CC BY-SA 3.0, via Wikimedia
  • Dlaczego archeolodzy badają dawne groby? Jakich informacji w nich poszukują?
  • Dlaczego akurat egipskie grobowce budzą takie zainteresowanie i pobudzają od dawna wyobraźnię ludzi?
  • Co wiemy o najstarszych egipskich grobach?
  • Jak narodziły się egipskie wierzenia i zwyczaje pogrzebowe?
  • Skąd wzięły się mastaby i jak powstała idea piramidy jako grobowca faraona? Co wiemy o przedmiotach składanych w egipskich grobach, jak wyglądało to w różnych epokach?
  • Czego nie wiemy o grobach i pochówkach w Egipcie?
  • Co dziś badają archeolodzy i na jakie pytania szukają odpowiedzi?  
  • Czego dotyczą badania krakowskich archeologów nad najstarszymi, egipskimi grobami?
  • Jakie obserwacje dotyczące egipskich zwyczajów pogrzebowych czynią dziś naukowcy?

Zapraszamy na wywiad z dr Joanną Dębowską-Ludwin!

Czytaj dalej „Opowieści z egipskiej krypty”

Opublikowane w

Schronisko Bramka – co ostatni europejscy łowcy robili w jaskini

Obracam w palcach malusieńki fragment krzemienia. Widzę, że jeden z jego boków został bardzo precyzyjnie ukształtowany drobnymi odbiciami, aby powstało narzędzie w kształcie trójkąta. Ma ono nieco ponad centymetr długości. Aby dostrzec szczegóły muszę oglądać narzędzie przez lupę. Kto je wykonał? Kiedy? Czy byli to ostatni europejscy łowcy? Dlaczego zostawili je w jaskini?

Czytaj dalej „Schronisko Bramka – co ostatni europejscy łowcy robili w jaskini”

Opublikowane w

Polska szkoła archeologii prof. Stefana Krukowskiego

„Polska szkoła archeologii prof. Stefana Krukowskiego” prezentuje biografię jednego z najwybitniejszych badaczy epoki kamienia, nie tylko na gruncie Polskim, ale również Europejskim i światowym.

W filmie zebrano ponad 50 fotografii przedstawiających profesora Stefana Krukowskiego oraz wspomnienia jego uczniów i współpracowników:

Czytaj dalej „Polska szkoła archeologii prof. Stefana Krukowskiego”

Opublikowane w

Celtyberyjskie kobiety. Rola kobiety w przedrzymskich społecznościach Mesety

Epoka żelaza tradycyjnie przedstawiana jest jako czas wojowników: miecza i tarczy. Prawie zawsze jako głównych bohaterów tego okresu przedstawia się mężczyzn. Mimo tego, legendy o wojowniczych Banshee czy Walkiriach także zapisały się na stałe w europejskiej kulturze. Badaczka z Uniwersytetu w Salamance w najnowszym artykule opublikowanym na łamach European Journal of Archaeology skupiła się na próbie odszukania obrazu kobiety w kontekście archeologicznym w rejonie Meseta w środkowej części Iberii. Próbowała odpowiedzieć na pytanie: jakie role pełniły kobiety w przedrzymskich społecznościach zamieszkujących ten rejon w późnej epoce żelaza?

Czytaj dalej „Celtyberyjskie kobiety. Rola kobiety w przedrzymskich społecznościach Mesety”

Opublikowane w

Dziewczynka z jaskini Tunel Wielki. Zagadka, grób i popkultura

O dziewczynce z jaskini Tunel Wielki napisano i powiedziano już bardzo wiele. Wiemy, że pochowano ją w drugiej połowie XVII lub pod koniec XVIII wieku w płytkiej jamie grobowej, na plecach, z rękoma ułożonymi wzdłuż ciała. Do ust włożono jej czaszkę, a najpewniej głowę, zięby. Drugą, identyczną znaleziono obok lewego policzka zmarłej. Być może także ta czaszka pierwotnie tkwiła w ustach dziecka.

Czytaj dalej „Dziewczynka z jaskini Tunel Wielki. Zagadka, grób i popkultura”

Opublikowane w

Wielkie kobiety średniowiecza [Podcast]

W kolejnym podcaście z serii „1000 lat. Prześwietlenie” spotkamy się z wybitnymi kobietami polskiego średniowiecza. Ich rola jest niedoceniana. A przecież Dobrawa przyniosła Polsce chrześcijaństwo, Rycheza uratowała dynastię Piastowską, Gertruda była pierwszy polskim pisarzem. A było ich znacznie więcej – dzielnych, mądrych, władczych, a czasem okrutnych i bezwzględnych. Dlaczego więc tak mało o nich wiemy? Kto i dlaczego zepchnął je na margines historii? Czemu znana nam ze źródeł historia, to niemal wyłącznie historia mężczyzn? Łukasz Starowieyski wraz z dr. Tomaszem Borowskim postarają się prześwietlić tę sprawę.

Czytaj dalej „Wielkie kobiety średniowiecza [Podcast]”