Zagadka znikających królowych Egiptu Okresu Późnego

Królowe starożytnego Egiptu – to słowa, które pobudzają wyobraźnię, przywołując obrazy egzotycznych kobiet, przyodzianych w wykwintne szaty i towarzyszących faraonom w wyszukanych rytuałach świątynnych. Wizje te przynajmniej częściowo zawdzięczamy dziewiętnastowiecznym malarzom takim jak John Reinhard Weguelin (1849–1927) czy Frederick Arthur Bridgman (1847–1928), którzy spopularyzowali orientalizujące wyobrażenia starożytnych Egipcjanek.

Czytaj dalej „Zagadka znikających królowych Egiptu Okresu Późnego”

Olandia. Wyspa wiatru i słońca

Między 25 a 31 maja 2025 roku odbyła się szesnasta edycja objazdów rowerowych po stanowiskach archeologicznych, organizowanych przez prof. ucz. dr. hab. Adama Cieślińskiego i dr. Sławomira Wadyla. Wyjazd odbył się w ramach zajęć „Basen Bałtyku w czasach Germanów późnej epoki żelaza i Wikingów”, prowadzonych na Wydziale Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. W tym roku grupa studentów i pracowników naukowych miała okazję odwiedzić kolejną z bałtyckich wysp – Olandię, choć nie była ona jedynym celem wyprawy.

Czytaj dalej „Olandia. Wyspa wiatru i słońca”

Kreacje Władzy tym razem w Centrum Nauki Kopernik

Już 26 czerwca doceniona na całym świecie wystawa „Kreacje Władzy. Obraz rodziny królewskiej i kleru w chrześcijańskiej Nubii” zawita w Centrum Nauki Kopernik, które zaprasza na kolejny Wieczór dla dorosłych – wydarzenie stworzone z myślą o pełnoletnich uczestnikach. W wieczornej, spokojnej atmosferze będzie można zwiedzać wystawy bez tłumów, uczestniczyć w spektaklach i pokazach, a także spotkać się z ekspertami i wziąć udział w warsztatach. Tematem przewodnim tego wieczoru będzie archeologia, a szczególna uwaga zostanie poświęcona średniowiecznej Nubii.

Czytaj dalej „Kreacje Władzy tym razem w Centrum Nauki Kopernik”

Wielka historia nierówności. Kto czyni(ł) nas biednymi?

Nigdy w historii ludzkości nie było tak wielu multimilionerów. A zatem żyjemy w czasach skrajnej nierówności. I nie, nie wynika to bynajmniej z tego, że przez większość historii ludzkości nikt nie prowadził dokładnego rejestru majątków możnowładców. Po prostu coraz większa grupa ekonomistów zwyczajnie zwraca uwagę na fakt, że przyszło nam żyć w czasach największej dysproporcji majątku. Innymi słowy — garstka ludzi rozporządza ogromnymi bogactwami, podczas gdy reszta… cóż, nie ma tyle szczęścia. Dla niektórych to naturalna konsekwencja wielowiekowych procesów, zapoczątkowanych wraz z rozwojem urbanizacji, a kulminujących w epoce późnego kapitalizmu. Dla innych – jawna, choć historycznie ugruntowana niesprawiedliwość. W dużym skrócie: historia ludzkości miałaby być historią wykładniczego wzrostu hierarchizacji majątku i narastających nierówności społecznych. Ale czy rzeczywiście tak było, jest i będzie? Przynajmniej pierwszy — chronologiczny — aspekt tego twierdzenia postanowili zweryfikować naukowcy z kilku prestiżowych ośrodków akademickich w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Wyniki ich badań opublikowano niedawno na łamach czasopisma PNAS.

Czytaj dalej „Wielka historia nierówności. Kto czyni(ł) nas biednymi?”

Archeologia Wojny

W październiku 2025 roku na Wydziale Archeologii UW rozpoczynają się jednoroczne, podyplomowe studia „Archeologia wojny”. Będą one pierwszym w Polsce interdyscyplinarnym kierunkiem edukacji, kształcącym nie tylko w zakresie bronioznawstwa, lecz również obejmującym zagadnienia sztuki fortyfikacyjnej, taktyki i sposobów prowadzenia walki oraz archeologii terroru i przemocy z uwzględnieniem osiągnięć antropologii na tym polu. Realizację tych ambitnych założeń zapewni grono najlepszych znawców wybranej tematyki z wielu ośrodków w całej Polsce. Początek rekrutacji startuje 5 czerwca 2025 r.

Czytaj dalej „Archeologia Wojny”

Faras, czyli tym razem o sztuce… pamiętania

W sercu dzisiejszego Sudanu tętniły niegdyś życiem chrześcijańskie królestwa Nubii. Jednym z ich najważniejszych ośrodków religijnych i kulturalnych była katedra w Faras – pomnik pamięci zbiorowej średniowiecznych Nubijczyków. Taką narrację wokół polskiego odkrycia z lat 60. XX wieku kreśli w swoim niedawnym artykule doktor Grzegorz Ochała z Katedry Epigrafiki i Papirologii Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Posługując się koncepcjami z zakresu studiów nad pamięcią (ang. memory studies), badacz ten stara się odpowiedzieć na pytanie, jaki obraz przeszłości wyłania się z analizy nośników treści kulturowej stworzonych przez społeczności, których historię tak trudno uchwycić za pomocą tradycyjnych podejść badawczych. W dzisiejszym artykule przyglądamy się żmudnym zmaganiom nubiologia usiłującego rozszyfrować znaczenie materii zabytkowej najpierw przysypanej piaskiem, a następnie zalanej wodami jeziora Nasera. Poszukujemy wraz z nim treści, które mogą ukazać ukryty za fasadą cennej architektury i malowniczej sztuki potencjał interpretacyjny jednego z najważniejszych reliktów średniowiecznej Nubii. Zapraszamy zatem do tej iście intrygującej lektury. 

Czytaj dalej „Faras, czyli tym razem o sztuce… pamiętania”

To o czym klekoczą kości?

Czy zastanawialiście się kiedyś, co nasz szkielet może powiedzieć o nas po śmierci? Jeśli tak, książka „Tajemnice szkieletów. O czym klekoczą kości?” autorstwa profesora Wiesława Więckowskiego i doktor Marty Guzowskiej to pozycja, którą zdecydowanie warto poznać. Publikacja, wzbogacona pięknymi ilustracjami Joanny Czaplewskiej, zabiera czytelnika w fascynującą podróż po świecie osteologii i antropologii biologicznej. Zapraszamy do lektury naszej recenzji. Czytaj dalej „To o czym klekoczą kości?”