Kategoria: Archeologia Polska

Opublikowane w

Wojeciech Kóčka – jeden z pierwszych badaczy Ostrowa Tumskiego

Wojciech Kóčka – wybitny antropolog i archeolog, działacz polityczny, człowiek o nieprzeciętnej osobowości i ciekawym życiorysie. To właśnie on był jednym z pierwszych badaczy, którzy zgłębiali początki Państwa Polskiego i prowadzili wykopaliska na wrocławskim Ostrowie Tumskim. Przyjrzymy się bliżej tej postaci.

Choć projekt Historia na Slajdach skupia się na latach 70. i 80. XX wieku oraz na ekspedycjach, które w tym czasie prowadził na Ostrowie Tumskim Prof. Józef Kaźmierczyk, warto pamiętać, że nie był on pierwszym badaczem, który zainteresował się tym tematem. Wśród naukowców, którzy od końca lat 40. XX wieku zajmowali się tematem wrocławskiego Ostrowa Tumskiego, na szczególną uwagę zasługuje Wojciech Kóčka, którego praca pomogła stworzyć podwaliny dzisiejszej wiedzy o wczesnośredniowiecznym grodzie, który był kolebką Wrocławia.

Wojciech Kóčka (źródło: Przewodnik Katolicki)

Wojciech Kóčka (źródło: Przewodnik Katolicki)

Czytaj dalej „Wojeciech Kóčka – jeden z pierwszych badaczy Ostrowa Tumskiego”

Opublikowane w

Na wezwanie Odyna. Tajemnice wikingów – początki państwa polskiego

W ramach nowego cyklu audycji poświęconych cmentarzysku w Bodzi – jednemu z najbardziej fascynujących odkryć archeologicznych na terenie Polski. To bogato wyposażone stanowisko archeologiczne, gdzie u schyłku X wieku chowano przedstawicieli ówczesnych elit, nie tylko z terenu naszego kraju.

Cykl składa się z trzech odcinków, w których o Bodzi opowiada prof. Andrzej Buko.

Ilustracja promująca serię podcastów „To jest Temat” © MSHM

 

Opublikowane w

Szlakiem zamków i jaskiń. Tajemnice Jury Krakowsko-Częstochowskiej

Jakie ślady funkcjonowania ludzi w przeszłości znajdziemy na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej? Dlaczego archeolodzy tam kierują swoje zainteresowania?  Kto i kiedy budował zamki na tamtym obszarze? Czym były warownie jurajskie i jakie ich zagadki budzą zainteresowanie badaczy dzisiaj?  Jakie badania nad średniowiecznymi zamkami są prowadzone na tym obszarze ?  Czy rekonstruować warownie na Jurze? Dlaczego warto badać jaskinie na obszarze Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej? Jak przebiegają badania krakowskich badaczy w jaskiniach i jakie są ich efekty?  Jakie tajemnice kryje ten obszar? Jak wygląda kwestia turystyki na tym obszarze? Czy istnieją jakieś szlaki lub przewodniki zawierające wiedzę o zamkach i jaskiniach? Co warto zobaczyć podczas np. wakacyjnych wędrówek?

Ruiny Zamku w Mirowie
© J. Opioła, na licencji CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Czytaj dalej „Szlakiem zamków i jaskiń. Tajemnice Jury Krakowsko-Częstochowskiej”

Opublikowane w

Jaskinie Doliny Sąspowskiej, czyli tajemnice magazynów UW

Do jaskiń ciągnęło mnie od zawsze. Ale ten projekt zaczął się zupełnie w inny sposób. Wczesna wiosna 2015 roku – byłam świeżo po doktoracie. Likwidowaliśmy stare magazyny Instytutu Archeologii i przenosiliśmy je w nowe miejsce. Pierwsza od lat sposobność, aby zrobić porządki w kolekcjach zabytków. Któregoś dnia do Zakładu Paleolitu koledzy zaczęli przynosić pudła i pytać, czy to czasem nie nasze, bo są podpisane „jaskinia”, a w środku znajdują się krzemienie. Zaczęliśmy przeglądać kartony.

Wszystkie jaskinie badane wykopaliskowo przez Profesora W. Chmielewskiego w Dolinie Sąspowskiej © M. Jakubczak, na licencji CC BY-SA 4.0
Wszystkie jaskinie badane wykopaliskowo przez Profesora W. Chmielewskiego w Dolinie Sąspowskiej
© M. Jakubczak, na licencji CC BY-SA 4.0

Czytaj dalej „Jaskinie Doliny Sąspowskiej, czyli tajemnice magazynów UW”

Opublikowane w

[WYWIAD] Grody, garnki i uczeni. O archeologicznych tajemnicach ziem polskich. Wywiad autorski!

Archeologiczne dobro narodowe zamknięte w pigułce – takie opinie na temat książki “Grody, garnki i uczeni. O archeologicznych tajemnicach ziem polskich” krążą po salonach. Co na ten temat odkryć w Polsce sądzi sama Autorka? Jakie tematy archeologiczne zasługują według niej na szczególną uwagę? W jakim kierunku powinna rozwijać się archeologia?  Wszystkiego dowiecie się z wywiadu z Agnieszką Krzemińską, która nie tylko odpowiedziała Archeowieściom na powyższe pytania, ale również zdradziła co nieco ze swojego popularnonaukowego podwórka.

Czytaj dalej „[WYWIAD] Grody, garnki i uczeni. O archeologicznych tajemnicach ziem polskich. Wywiad autorski!”

Opublikowane w

O grobie Haralda Sinozębego, czyli dlaczego nie należy nic przyjmować na wiarę

W ciągu ostatnich dni przez chyba wszystkie media w Polsce przetoczyła się ekstatyczna fala tytułów (oraz artykułów, doniesień czy notatek) anonsujących odkrycie w Polsce (a dokładnie: w Wiejkowie koło Wolina) grobu wikińskiego króla (Haralda Sinozębego). Jako że pochówków królewskich na Pomorzu Zachodnim zbyt wielu nie mamy, tematu zlekceważyć nie można.

Harald Bluetooth, fresk z XVI wieku w katedrze w Roskilde, Zelandia, Dania, Domena Publiczna
Harald Bluetooth, fresk z XVI wieku w katedrze w Roskilde, Zelandia, Dania, Domena Publiczna

Czytaj dalej „O grobie Haralda Sinozębego, czyli dlaczego nie należy nic przyjmować na wiarę”

Opublikowane w

Pochodzenie późnoneolitycznych ozdób bursztynowych w Polsce

Obszar południowo-wschodnich pobrzeży Bałtyku jest terenem zapewniającym łatwy dostęp do surowca bursztynowego. Tak też było w pradziejach, na co wskazują m.in. liczne późnoneolityczne (III tysiąclecie p.n.e.) pracownie bursztyniarskie i ozdoby bursztynowe znajdowane na stanowiskach zlokalizowanych na Żuławach Wiślanych na południe od Zatoki Gdańskiej. Zastanawiające jest zatem, że zarówno z tego obszaru jak i z pobliskiego regionu północno-wschodniej Polski pochodzi stosunkowo mało gotowych wyrobów bursztynowych. Wśród niewielu współcześnie znanych znajdują się ozdoby z unikatowych stanowisk Ząbie 10, Supraśl 3 i Supraśl 6. Wybrane artefakty poddano zatem analizie stylistycznej i technologicznej w celu określenia miejsca ich wykonania, uwzględniając również rodzaj użytego surowca. Badania wykazały, że choć ozdoby powstały najpewniej z surowca pozyskanego w strefie południowo-wschodnich pobrzeży Bałtyku (stwierdzono sukcynit, gedanit i gedano-sukcynit), to jednak nie posiadają one tam bezpośrednich analogii.

Uszkodzone i niedokończone na różnych etapach obróbki wytwory bursztynowe pochodzące z warsztatów bursztyniarskich w okolicach wsi Niedźwiedziówka © K. Kwiatkowska, na licencji CC BY-NC-SA 4.0
Uszkodzone i niedokończone na różnych etapach obróbki wytwory bursztynowe pochodzące z warsztatów bursztyniarskich w okolicach wsi Niedźwiedziówka
© K. Kwiatkowska, na licencji CC BY-NC-SA 4.0

Czytaj dalej „Pochodzenie późnoneolitycznych ozdób bursztynowych w Polsce”

Opublikowane w

IMAGMA – szyfry z przeszłości

Do czasów projektu IMAGMA panowało w nauce powszechne przekonanie, że początki pieniądza germańskiego datowane są na koniec V i VI wieku, czasy osiedlanie się społeczności germańskich na obszarach Cesarstwa Zachodniorzymskiego. Nowe ustalenia badaczy jednoznacznie udowodniły niesłuszność tego poglądu. Dokonano przełomowego odkrycia: korzenie pieniądza germańskiego należy przesunąć co najmniej o dwa wieki wstecz, do drugiej połowy III wieku i lokować na innych terytoriach – obszarach zachodniej Ukrainy.

Kadr z filmu IMAGMA - szyfry przeszłości
Kadr z filmu IMAGMA – szyfry przeszłości

Czytaj dalej „IMAGMA – szyfry z przeszłości”

Opublikowane w

Zły szeląg i złamany grosz. O pieniądzu i jego historii

Co to jest numizmatyka i czym się dziś zajmuje? Jakie miejsce w badaniach nad przeszłością zajmują analizy numizmatyczne? Co nam daje wiedza z zakresu numizmatyki, o czym mówią nam dawne monety? Kiedy rozpoczęła się produkcja pieniądza monetarnego, dlaczego on się pojawił, dlaczego właśnie w takiej a nie innej formie? Jak pozyskuje się i bada pieniądz monetarny? Kolekcjonerstwo a numizmatyka – co je łączy? Numizmatyka a archeologia – jak te dwie specjalności ze sobą współpracują? Gabinet Numizmatyczny Muzeum Narodowego w Krakowie – co to za instytucja i jakie posiada zbiory? Jak pracuje nowoczesny numizmatyk? Czy są jakieś nowe nurty/metody badawcze w ramach numizmatyki? Czy rozwój technologii jest widoczny w badaniach numizmatycznych?

Monety
Monety metalowe
© M. Sander, opublikowano na licencji CC BY-SA 4.0

Czytaj dalej „Zły szeląg i złamany grosz. O pieniądzu i jego historii”

Opublikowane w

Czym są rondele? O niezwykłych odkryciach z Nowego Objezierza

Zastanawialiście się czym są rondele oraz jaką funkcję pełniły? Gdzie znajdowały się? Skansen Archeologiczny – Grodzisko w Sopocie przygotował interesujący film przybliżający odpowiedzi na te pytania.
O niezwykłych odkryciach z Nowego Objezierza opowiada prof. Lech Czerniak z Instytutu Archeologii i Etnologii,   Uniwersytet Gdański

Czytaj dalej „Czym są rondele? O niezwykłych odkryciach z Nowego Objezierza”