Infomacje ze świata archeologii
W dniu 15 listopada Narodowe Centrum Nauki (NCN) ogłosiło kolejne – piąte – listy rankingowe wniosków zakwalifikowanych do finansowania w ramach konkursu OPUS 26+LAP/Weave. W gronie tegorocznych laureatów znalazło się dwóch naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego. Prof. Arkadiusz Sołtysiak oraz prof. Adam Izdebski.
Niewielkie zdobione motywami geometrycznymi płytki z kamienia znajdowane w setkach egzemplarzy na Półwyspie Iberyjskim przynajmniej od początków XIX wieku, wciąż stanowią prawdziwą zagwozdkę badawczą. Pierwsze teorie na temat ich przeznaczenia zaproponowano już w 1878 roku, widząc w nich amulety, insygnia i obiekty kultowe. Czym faktycznie były niewielkie przedmioty odnajdywane tak licznie przede wszystkim w kontekstach grobowych? Odpowiedzi na to pytanie udzielili niedawno badacze z University of Iowa. Artykuł naukowy opublikowano na łamach prestiżowego czasopisma European Journal of Archaeology.
Czytaj dalej „Genealogia rodów pradziejowych zapisana na kamiennych płytkach”
Gdy obudziłam się 6 grudnia 2022 roku, nawet nie przypuszczałam, że tego dnia Narodowe Centrum Nauki sprawi mi wyjątkowy mikołajkowy prezent. Otrzymałam grant Preludium, który pozwolił mi realizować moje badania. Od tego wydarzenia minęły już dwa lata, a ponieważ koniec roku sprzyja podsumowaniom, to doskonały moment, aby podzielić się naukowymi osiągnięciami, które udało się zrealizować w ramach projektu. Jednym z ciekawszych zagadnień badanych przez archeologów jest życie codzienne ludzi w przeszłości. Przydatnym źródłem wiedzy na ten temat są źródła pisane. Jednak nie każde z polskich miast dysponuje zachowanym zasobem dokumentów czy wzmianek na swój temat. Ale co najważniejsze, teksty źródłowe często nie opisują życia wszystkich grup społecznych, które tam mieszkały. Badania archeologiczne mogą pomóc uzupełnić lukę w wiedzy o przeszłości. W celu odpowiedzenia na coraz bardziej szczegółowe pytania archeolodzy sięgają po metody z pogranicza wielu dyscyplin i dziedzin. Celem mojego projektu jest zbadanie diety i higieny ludzi żyjących w Nowożytnej Polsce i pochowanych na cmentarzu przy ulicy Lubelskiej 72a w mieście Chełm. Oprócz analizy tekstów historycznych i ludzkich szczątków, ważnym źródłem informacji dla projektu są pasożyty, a konkretnie ich jajeczka. Ale zacznijmy od początku!
Czytaj dalej „Chełm, pasożyty, dieta i higiena, czyli przez żołądek w przeszłość”
W dniu 3 grudnia Europejska Rada ds. Badań Naukowych (European Research Council, ERC) ogłosiła wyniki konkursu na granty Consolidator, którego laureatką została prof. Małgorzata Kot z Wydziału Archeologii UW. Jest to jedyny grant Consolidator przyznany w tym roku polskiej instytucji. Co więcej, pierwszy w historii grant ERC Synergy dla Uniwerystetu Warszawskiego otrzymał prof. Adam Izdebski z Wydziału Artes Libreales.
Czytaj dalej „Granty ERC dla archeologów i historyków z Uniwersytetu Warszawskiego!”
W niedzielę 24 listopada świat archeologii zatrzymał się na wieść o śmierci jednego z najwybitniejszych światowych archeologów wszechczasów. W wieku 87 lat zmarł prof. Lord Colin Renfrew (1937-2024), pionier archeologii kognitywnej, badacz prehistorycznych cywilizacji, twórca wielu teorii naukowych oraz prac odnoszących się do metodyki datowania radiowęglowego, paleolingwistyki, archeogenetyki, neuroarcheologii oraz ochrony stanowisk archeologicznych, poinformowała w niedzielę 24 listopada administratorka grupy The Prehistoric Society.
Czytaj dalej „Nie żyje gigant światowej archeologii. Prof. Lord Colin Renfrew zmarł w wieku 87 lat”
Rozmowa z dr Joanną Dębowską-Ludwin z Instytutu Archeologii UJ o jej nowej książce, która opisuje znaleziska na wczesno-egipskim cmentarzysku w Tell el-Farcha (Delta Nilu).
Czytaj dalej „Cmentarz pierwszych Egipcjan. Rozmowa z dr Joanną Dębowską-Ludwin”
Tekstylia towarzyszą nam niemalże w każdym etapie życia codziennego. Cenimy je nie tylko za funkcjonalność, ale za ich aspekty wizualne. Kolorystyczny szał i moda nie są bynajmniej nowym fenomenem kulturowym. W Państwie Środka tradycja tkacka i farbiarska rozwijała się przez całe tysiąclecia, aby stać się istnym kanonem. Odzwierciedlał on nie tylko bogatą symbolikę kultury Chin, ale także określały status społeczny. W dzisiejszym tekście opowiemy o najnowszych badaniach naukowców z Chin nad farbiarstwem z okresu dynastii Ming i Qing. Zastosowanie przez nich szeregu analiz spektrometrycznych pozwoli nam lepiej zrozumieć warsztat dawnych arcymistrzów rzemiosła, jakim jest farbiarstwo.
Czytaj dalej „Nowe szaty cesarza. Badania nad farbiarstwem w Państwie Środka”
Film dr. Mirosława Furmanka poświęcony jego wieloletnim, interdyscyplinarnym badaniom w miejscowości Dzielnica — niewielkiej wiosce w górnym dorzeczu Odry. O bogatej przeszłości tego miejsca, między innymi o neolitycznych i datowanych na epokę brązu osadach i cmentarzyskach.
Zapraszamy 14 listopada 2024 roku, o godzinie 19, na wykład on-line prof. Małgorzaty Kot, która będzie opowiadała o badaniach jaskiń w Tien Szanie. Jest to opowieść o tym, że w górach warto słuchać lokalnych pasterzy i jak ważni dla archeologa są speleolodzy.
Czytaj dalej „Co kryją jaskinie Tien Szan, czyli kiedy archeolog potrzebuje pomocy speleologa?”
Symboliczna rocznica odzyskania Niepodległości w dniu 11 listopada to okazja do zwrócenia uwagi na nieco mniej znaną stronę archeologii i archeologów, którzy angażują się w badania nad walkami o niepodległość. Liczne powstania i zrywy wolnościowe XVIII i XIX wieku pozostawiły bowiem za sobą nie tylko ślad historyczny, ale także pozostałości archeologiczne – które od kilku lat są badane w ramach archeologii pól bitewnych.