Pierwsze skojarzenie, które mamy myśląc o starożytnym Egipcie, to monumentalne budowle – czy to grobowce, czy świątynie. Chcąc nie chcąc, swoje wyobrażenie o starożytności w czasach faraonów opieramy więc na perspektywie pozostawionej przez przedstawicieli elit. Tymczasem archeologia osadnicza daje nam wgląd także w życie innych warstw społecznych, otwierając przed nami możliwości poznania rzeczywistości należącej do prostych mieszkańców. W niniejszym artykule przenosimy się zatem do Tell el-Retaba pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e. – osady leżącej na egipskim pograniczu – po to, by zobaczyć na własne oczy, jak żyli jej mieszkańcy.
Mamy to! Pierwszy odcinek Podcastu Archeologicznego już dostępny!
Z wielką radością i nutą ekscytacji ogłaszamy premierę naszego Podcastu Archeologicznego – nowej inicjatywy redakcji Archeowieści, w której będziemy zabierać Was w podróż przez najważniejsze odkrycia, tematy i postaci związane z archeologią – tą polską i światową.
Naszym celem jest popularyzowanie rzetelnej wiedzy, prezentowanie aktualnych badań i – przede wszystkim – oddawanie głosu tym, którzy naprawdę badają przeszłość.
Czytaj dalej „Mamy to! Pierwszy odcinek Podcastu Archeologicznego już dostępny!”
Muzyka Słowian. Czego słuchali nasi przodkowie?
Muzyka tradycyjna, czyli właściwie jaka? Teoria zakłada, że to rodzaj muzyki, która jest przekazywana z pokolenia na pokolenie przez różnorodne społeczności lub kultury. Przez lata dźwięki ludowe były w pewnym sensie zapomniane i zamknięte w skansenach. Jednak w ciągu ostatnich lat dziedzictwo muzyczne naszych przodków przeżywa istny renesans.
Czytaj dalej „Muzyka Słowian. Czego słuchali nasi przodkowie?”
Projekt Nowy Chorów: zwyczaje pogrzebowe związane z prostokątnymi kurhanami na wczesnośredniowiecznym Pomorzu
W czasopiśmie Antiquity ukazała się właśnie publikacja zespołu archeologów z Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, poświęcona nowym odkryciom na cmentarzysku w Nowym Chorowie, w powiecie słupskim.
W 2022 roku rozpoczęto tam badania wczesnośredniowiecznego kompleksu kurhanów. Stanowisko wyróżnia się obecnością czworobocznych kopców z obstawami kamiennymi, określanych zwykle mianem kurhanów typu orzeszkowo. Choć formy te znane są archeologom już od XIX wieku, ich dokładna znaczenie i chronologia pozostają niejasne. Ostatnie systematyczne wykopaliska tego typu obiektów prowadzono w latach 1966–1968 w Żydowie.
Pradziejowe ozdoby bursztynowe z Żuław Wiślanych z perspektywy surowcowej
Bursztyn od tysięcy lat fascynuje ludzi swoim pięknem i wyjątkowymi właściwościami. A że sezon wakacyjny już oficjalnie się rozpoczął i większość z nas spędzi go zapewne chociaż przez chwilę na polskim wybrzeżu Bałtyku, to w dzisiejszym artykule postanowiliśmy pochylić się nad rolą, jaką odgrywał on wśród społeczności zamieszkujących te obszary w późnym neolicie oraz nad tym, jak jego selekcja – pod względem barwy, przezroczystości i struktury – odzwierciedlała preferencje estetyczne oraz technologiczne pradziejowych rzemieślników i użytkowników. Obserwacje te zestawimy następnie z dzisiejszymi trendami w jubilerstwie, chcąc ukazać pewne nieoczywiste analogie między przeszłością a współczesnością. Zapraszamy zatem do udziału w tej fascynującej podróży przez czas, estetykę i technikę, która udowadnia, że wybór bursztynu nigdy nie był przypadkowy. Inspiracją do powstania tego artykułu są rezultaty badań wytworów z pracowni bursztyniarskiej, która funkcjonowała około 4,5 tys. lat temu na Żuławach Wiślanych, opublikowane niedawno przez badaczy z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego i PAN Muzeum Ziemi w Warszawie w czasopiśmie Praehistorische Zeitschrift.
Czytaj dalej „Pradziejowe ozdoby bursztynowe z Żuław Wiślanych z perspektywy surowcowej”
Mumie groby i uczeni. Tajemnice prekolumbijskiego Peru
Rozmowa z Łukaszem Majchrzakiem, współzałożycielem niezależnej „Grupy Badawczej Los valles de Barranca”, na temat najnowszych odkryć tego zespołu dokonanych w Peru (w regionie Norte Chico) w ostatnich latach. Rozmowa uzupełniona jest fotografiami wykonanymi przez Różę Dziubińską i Łukasza Majchrzaka.
Czytaj dalej „Mumie groby i uczeni. Tajemnice prekolumbijskiego Peru”
Zagadka znikających królowych Egiptu Okresu Późnego
Królowe starożytnego Egiptu – to słowa, które pobudzają wyobraźnię, przywołując obrazy egzotycznych kobiet, przyodzianych w wykwintne szaty i towarzyszących faraonom w wyszukanych rytuałach świątynnych. Wizje te przynajmniej częściowo zawdzięczamy dziewiętnastowiecznym malarzom takim jak John Reinhard Weguelin (1849–1927) czy Frederick Arthur Bridgman (1847–1928), którzy spopularyzowali orientalizujące wyobrażenia starożytnych Egipcjanek.
Czytaj dalej „Zagadka znikających królowych Egiptu Okresu Późnego”
Jeśli zabraknie mitologii, zostanie pustka. Prof. Katarzyna Marciniak i Projekt PULSAR
Do czego w życiu przydają się antyczne opowieści? Po co je przypominać? Jak ich uczyć? Opowiada prof. dr hab. Katarzyna Marciniak, filolożka klasyczna i italianistka z Artes Liberales na Uniwersytecie Warszawskim.
Olandia. Wyspa wiatru i słońca
Między 25 a 31 maja 2025 roku odbyła się szesnasta edycja objazdów rowerowych po stanowiskach archeologicznych, organizowanych przez prof. ucz. dr. hab. Adama Cieślińskiego i dr. Sławomira Wadyla. Wyjazd odbył się w ramach zajęć „Basen Bałtyku w czasach Germanów późnej epoki żelaza i Wikingów”, prowadzonych na Wydziale Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. W tym roku grupa studentów i pracowników naukowych miała okazję odwiedzić kolejną z bałtyckich wysp – Olandię, choć nie była ona jedynym celem wyprawy.
Kreacje Władzy tym razem w Centrum Nauki Kopernik
Już 26 czerwca doceniona na całym świecie wystawa „Kreacje Władzy. Obraz rodziny królewskiej i kleru w chrześcijańskiej Nubii” zawita w Centrum Nauki Kopernik, które zaprasza na kolejny Wieczór dla dorosłych – wydarzenie stworzone z myślą o pełnoletnich uczestnikach. W wieczornej, spokojnej atmosferze będzie można zwiedzać wystawy bez tłumów, uczestniczyć w spektaklach i pokazach, a także spotkać się z ekspertami i wziąć udział w warsztatach. Tematem przewodnim tego wieczoru będzie archeologia, a szczególna uwaga zostanie poświęcona średniowiecznej Nubii.
Czytaj dalej „Kreacje Władzy tym razem w Centrum Nauki Kopernik”