Infomacje ze świata archeologii
Poznaj górników z epoki kamienia. Zgłąb korytarze, jakie wydrążyli pod ziemią tysiące lat temu. Odkryj piękno i znaczenie surowca, który tak zawzięcie wydobywali. Spichlerz Błękitny Baranek zaprasza na wystawę „Krzemionki. Pradziejowe kopalnie krzemienia pasiastego”.
Czytaj dalej „Krzemionki. Pradziejowe kopalnie krzemienia pasiastego”
Neolityczna kultura Shomu-Shulaveri, znajdująca się w samym sercu Zakaukazia, wciąż urzeka badaczy. Ten prehistoryczny fenomen, który obejmuje terytoria dzisiejszej Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu, wyróżnia się bowiem szeregiem unikalnych cech. Wciąż pozostaje jednak nie do końca zrozumiany. Jednym z powodów jest to, że wiele z dotychczasowych badań koncentrowało się głównie na jego archeologicznych reliktach w Armenii i Azerbejdżanie, natomiast obszar Gruzji, a w szczególności Khrami Didi Gora – największe z tutejszych stanowisk, pozostawał niejako na marginesie badawczych zainteresowań… Fakt ten dziwi tym bardziej, że odkryta tu osada skrywa niezwykłe źródła, świadczące między innymi o wysokich umiejętnościach rolniczych i rzemieślniczych, czy też zagadkowych wierzeniach duchowych, których przejawem są liczne figurki antropomorficzne. Jakie historie kryją się za odkrywanymi tutaj obiektami? Jak wyglądało życie społeczności Shomu-Shulaveri zamieszkujących tę osadę? Czy było ono podporządkowane wierzeniom? A może dalekosiężnym sieciom społecznym i wymianie? To tylko niektóre z pytań oczekujących odpowiedzi…
Ostatnie wykopaliska w Khrami Didi Gora, jednym z największych stanowisk neolitycznych w Gruzji, miały miejsce w ubiegłym wieku. Po czterdziestu latach od ostatnich badań, młoda archeolog Mariam Eloshvili, rozpoczyna tutaj nowe prace badawcze mające na celu pełne rozpoznanie stanowiska oraz odkrycie nieznanych dotąd wątków związanych z jego funkcjonowaniem. Czy tchnie ona nowe życie w historię jednego z najsłynniejszych stanowisk neolitycznych Zakaukazia? Oceńcie sami…
Czytaj dalej „Powrót do Khrami Didi Gora, słynnej gruzińskiej osady neolitycznej”
Film dr. Mirosława Furmanka poświęcony jego wieloletnim, interdyscyplinarnym badaniom w miejscowości Dzielnica — niewielkiej wiosce w górnym dorzeczu Odry. O bogatej przeszłości tego miejsca, między innymi o neolitycznych i datowanych na epokę brązu osadach i cmentarzyskach.
Stonehenge, prehistoryczny kompleks w południowo-zachodniej Anglii, wciąż budzi kontrowersje. Niestety, nie tylko z powodu swojego dawnego przeznaczenia. Choć wciąż trwają dyskusje na temat jego przeszłej funkcji, to tajemnica jednego z najsłynniejszych stanowisk archeologicznych Wielkiej Brytanii i tak przyciąga rzesze turystów, wśród których gros ma iście religijny stosunek do kręgów kamieni postawionych w tym miejscu około 4500 lat temu. W tym roku na przykład z okazji przesilenia letniego Stonehenge odwiedziło około 15 tysięcy osób, z kolei transmisję na żywo z tego wydarzenia obejrzało w internecie ponad 200 tysięcy internautów! Zagadka Stonehenge z jednej strony turystycznie zbawienna dla UK, z drugiej – przyciąga odbiorców z coraz to bardziej zróżnicowanych (niekoniecznie pożądanych) kręgów zainteresowań. W przeddzień solstycjum ten wyjątkowy zabytek zwabił nawet grupę aktywistów, którzy na kanwie szczytnego apelu o ograniczenie ekspansji antropogenicznej, postanowili znacznie nadwyrężyć stan zachowania tej sławnej na całym świecie budowli megalitycznej. W dzisiejszym poście nie będziemy zastanawiać się nad tym, dlaczego ten prehistoryczny kompleks stał się tak wyjątkowo atrakcyjnym miejscem, ani dlaczego przyciągnął osoby, które uważają się za moralnie upoważnione do niszczenia mienia znajdującego się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nie. W dzisiejszym tekście piszemy o tym, czym właściwie Stonehenge jest. W skrócie: o co tutaj takie wielkie halo.
Czytaj dalej „Stonehenge pod ostrzałem: tajemnice prehistorycznego kompleksu”
Nie tylko jaskinie! Naukowcy znani naszym czytelnikom z badań w Polskich jaskiniach prowadzą także prace badawcze w innych obszarach. Tym razem na łamach czasopisma The Holocene podzielili się wynikami badań na temat wpływu zmian klimatu na praktyki hodowli wielbłądów w okresie neolitu w Azji Centralnej.
Czytaj dalej „Lubelski Podcast Naukowy „Badania archeologiczne neolitu””
„Bajanie w kwarantannie” to projekt Grodziska w Sopocie, który rozpoczął się w, już na szczęście, odległych czasach pandemii. Dzięki popularności, cykl doczekał się już trzech sezonów!
Poniżej zebraliśmy dla Państwa pierwsze sześć odcinków sezonu pierwszego, dotyczących między innymi początków państwa Polskiego.
Czytaj dalej „Archeologicznie „Bajanie w kwarantannie” – sezon 1”
Projekt COST DIVERSICROP (CA22146) “Harnessing the potential of underutilized crops to promote sustainable food production” ma na celu promocję badań nad metodami upraw, przetwórstwa i konsumpcji jednych z najważniejszych roślin uprawnych dla prehistorii społeczeństw europejskich, natomiast w obecnych czasach w wielu regionach zostały zapomniane. Wybrane zostały dwie rośliny strączkowe: groch (Pisum sativum) i cieciorka (Cicer arietinum) i jedno zboże – żyto (Secale cereale).
W listopadzie 2023 nakładem Wydawnictwa W.A.B. ukazało się polskie wydanie książki Annalee Newitz „Cztery zaginione miasta”. Tej właśnie publikacji poświęcone są niniejsze uwagi. Na początku zaznaczam i uprzedzam, że nie jest to recenzja książki, raczej głos dotyczący jednej z części publikacji, poświęconej Çatalhöyük – neolitycznemu stanowisku w Turcji, umieszczonemu na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Czytaj dalej „„Cztery zaginione miasta” – polski głos w sprawie Çatalhöyük”
Od setek lat trwa spór o rolę przemocy w rozwoju ludzkiej cywilizacji. Niektórzy autorzy, inspirowani przez mit szlachetnego dzikusa albo pisma Jeana-Jacquesa Rousseau, uważają, że ludzie pierwotni byli z natury dobrzy i dopiero rozwój kultury doprowadził do konfliktów, których kulminację stanowiła II wojna światowa. Inni z kolei, idąc za poglądami Thomasa Hobbesa, uznają człowieka za istotę z gruntu złą, której skłonność do agresji jedynie instytucje państwa trzymają w ryzach. Ten spór o naturę człowieka ma wiele odsłon i jest w dużym stopniu sporem filozoficznym, wykorzystującym niekiedy obserwacje etnograficzne albo socjologiczne, w mniejszym stopniu dane historyczne, zwłaszcza z ostatnich kilkuset lat, a wyniki badań archeologicznych bardzo wybiórczo albo wcale.