Archeologiczna Kaszëbë Runda

W pierwszy weekend czerwca 2023 roku grupa studentów, pracowników Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego i zaprzyjaźnionych entuzjastów przygód rowerowych podjęła próbę przejechania niezwykłej archeologicznej rundy przez Kaszuby. Objazd odbył się w ramach zajęć „Kamienne kręgi, święte bagna, kurhany i grodziska. Pomorze w okresie wpływów rzymskich i we wczesnym średniowieczu”. Była to kolejna – 14 już (!) – edycja wypraw rowerowych organizowanych przez naszych pracowników.

Czytaj dalej „Archeologiczna Kaszëbë Runda”

„Od teorii do praktyki — podstawy archeologii publicznej”

Szanowni Państwo,

Komisja Metod i Teorii Badań Archeologicznych Komitetu Nauk Pra i Protohistorycznych Polskiej Akademii Nauk oraz Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, zapraszają do udziału w Seminarium nr 1 – Forum Archeologii Publicznej, które odbędzie się pod tytułem „Od teorii do praktyki — podstawy archeologii publicznej”

Czytaj dalej „„Od teorii do praktyki — podstawy archeologii publicznej””

Przemoc w kolebce cywilizacji

Od setek lat trwa spór o rolę przemocy w rozwoju ludzkiej cywilizacji. Niektórzy autorzy, inspirowani przez mit szlachetnego dzikusa albo pisma Jeana-Jacquesa Rousseau, uważają, że ludzie pierwotni byli z natury dobrzy i dopiero rozwój kultury doprowadził do konfliktów, których kulminację stanowiła II wojna światowa. Inni z kolei, idąc za poglądami Thomasa Hobbesa, uznają człowieka za istotę z gruntu złą, której skłonność do agresji jedynie instytucje państwa trzymają w ryzach. Ten spór o naturę człowieka ma wiele odsłon i jest w dużym stopniu sporem filozoficznym, wykorzystującym niekiedy obserwacje etnograficzne albo socjologiczne, w mniejszym stopniu dane historyczne, zwłaszcza z ostatnich kilkuset lat, a wyniki badań archeologicznych bardzo wybiórczo albo wcale.

Czytaj dalej „Przemoc w kolebce cywilizacji”

Wykład profesora Iana Kujita: Społeczności neolitu preceramicznego

Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego organizuje wykład profesora Iana Kuijta (Wydział Antropologii, Uniwersytet Notre Dame) zatytułowany „Social abstraction, egalitarianism, and Pre-
Pottery Neolithic communities: Reconsidering the evolution of the world’s first villages”.

Odbędzie się on 13 października, godz. 11:30-13:00, w sali 212 w budynku Wydziału Archeologii,
Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa. Wykład będzie dostępny również online; w celu otrzymania linku prosimy o kontakt z dr hab. Aldoną Mueller Bieniek (a.muellerbie@uw.edu.pl).

Czytaj dalej „Wykład profesora Iana Kujita: Społeczności neolitu preceramicznego”

Wyzwania i zagrożenia współczesnej archeologii

Ostatnie kilkanaście lat to czas intensywnego i imponującego rozwoju archeologii jako dyscypliny nauki. Rozwój ten został osiągnięty przez pogłębienie się współpracy ze specjalistami z innych dziedzin, czerpanie z ich osiągnięć i szerokiego wachlarza metod. Jesteśmy w stanie uzyskać coraz więcej informacji z coraz mniejszych próbek. Pojawiają się jednak głosy studzące entuzjazm archeologów i nawołujące do ostrożności. W takim tonie wypowiedział się niedawno D. Killick, który w artykule opublikowanym na łamach „Journal of Archaeological Science wypunktował wyzwania i zagrożenia współczesnej archeologii, z jakimi musi się ona zmierzyć w związku z bardzo szybkim rozwojem archeometrii (określanej także mianem archaeological science) – w znaczeniu odrębnej dziedziny badań archeologicznych, polegającej na łączeniu klasycznych metod warsztatu archeologa z analizami specjalistycznymi z zakresu nauk ścisłych i przyrodniczych.

Czytaj dalej „Wyzwania i zagrożenia współczesnej archeologii”

Trzy bursztynowe paciorki

Bałtycki bursztyn (eoceński sukcynit) był materiałem bardzo cenionym w starożytności i już w górnym paleolicie jego niewielkie ilości docierały do południowej Polski, a nawet na Słowację. Jednak dopiero w III tysiącleciu p.n.e. wraz z rozprzestrzenieniem się w zachodniej i środkowej Europie pucharów dzwonowatych większe ilości bałtyckiego bursztynu trafiały za Zachód, a sporadycznie nawet do krajów śródziemnomorskich, gdzie już wcześniej eksploatowane były złoża mezozoicznych bursztynów, m.in. na Półwyspie Iberyjskim. Wreszcie w epoce żelaza, a zwłaszcza po utworzeniu na przełomie er efektywnego szlaku bursztynowego, wielkie ilości bałtyckiego bursztynu zaczęły być importowane do wszystkich prowincji Cesarstwa Rzymskiego, a nawet na Bliski Wschód. Dwie niedawne publikacje pokazują jednak, że sukcynit znacznie wcześniej trafiał na stanowiska archeologiczne położone zaskakująco daleko od wybrzeży Bałtyku.

Czytaj dalej „Trzy bursztynowe paciorki”

Piramidy, giganci, Atlantyda i Wielka Lechia. Czym jest zakazana archeologia?

Archeologia to dziedzina, w której naturę wpisana jest fragmentaryczność materiału źródłowego, dlatego też zachowanie ścisłego rygoru naukowego ma fundamentalne znaczenie w procesie interpretacji znalezisk. Nierzadko zdarza się, że na zadane pytania nie da się udzielić jednoznacznych odpowiedzi, a nasza wiedza na temat przeszłych ludzkich populacji jest pełna luk i niejasności. Taka sytuacja kreuje szerokie pole dla przedstawicieli pseudonauki, którzy pod płaszczykiem tytanicznej walki z “uniwersyteckim mainstreamem” próbują, często z sukcesem, przeforsować niemające wiele wspólnego z wynikami badań, ale za to przemawiające do wyobraźni fantazje na temat minionych czasów.

Czytaj dalej „Piramidy, giganci, Atlantyda i Wielka Lechia. Czym jest zakazana archeologia?”