W dniu 15 listopada Narodowe Centrum Nauki (NCN) ogłosiło kolejne – piąte – listy rankingowe wniosków zakwalifikowanych do finansowania w ramach konkursu OPUS 26+LAP/Weave. W gronie tegorocznych laureatów znalazło się dwóch naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego. Prof. Arkadiusz Sołtysiak oraz prof. Adam Izdebski.
Projekt prof. Adama Izdebskiego z Wydziału „Artes Liberales” pt. Zrozumieć upadek systemu: kryzys i odbudowa społeczno-ekologicznych systemów przednowoczesnej Brandenburgii i Wielkopolski otrzymał finansowanie w wysokości 1 994 700 zł.
Projekt badawczy będzie kolejną fazą wieloletniego, interdyscyplinarnego programu badawczego realizowanego wspólnie z prof. Piotrem Guzowskim (UwB), prof. Mariuszem Lamentowiczem (UAM), dr. Samborem Czerwińskim (UG), oraz szerszym zespołem rozsianym po uczelniach i instytutach badawczych w Polsce i Niemczech. Jego celem jest stworzenie nowego, przyrodniczo-społecznego ujęcia historii Polski, od jej piastowiskich początków po XX wiek. Nasze wspólne badania zostały zainicjowane ponad dekadę temu wspólnym projektem NPRH, który po raz pierwszy przewidywał połączenie badań przyrodniczych i historycznych w odniesieniu do historii Polski. Dzięki polsko-niemieckiej współpracy będziemy teraz w stanie uwzględnić w szerokim zakresie rolę klimatu w badanych przez nas procesach społeczno-ekologicznych – mówi prof. Adam Izdebski z Wydziału „Artes Liberales” UW.
Na realizację projektu pt. Określenie wpływu krótkoczasowych zmian klimatu na populacje ludzkie Bliskiego Wschodu przy łącznym użyciu metod histologicznych i izotopowych prof. Arkadiusz Sołtysiak z Wydziału Archeologii otrzymał grant w wysokości 1 992 992 zł.
Zrozumienie wpływu zmian klimatycznych na dawne społeczności ludzkie jest ważnym tematem badań w archeologii, jednak dostępne dane mają stosunkowo niską rozdzielczość czasową i niekoniecznie są dostępne dla najgęściej zaludnionych regionów. W ramach projektu opracujemy i przetestujemy nowe podejście do badania zmienności klimatu w przeszłości, oparte na bezpośredniej rekonstrukcji krótkoterminowych wahań klimatu na konkretnych stanowiskach archeologicznych przy użyciu sekwencji pomiarów proporcji izotopów tlenu w przyrostowych warstwach ludzkiego szkliwa – wyjaśnia prof. Arkadiusz Sołtysiak z Wydziału Archeologii UW i dodaje: – W stosunkowo liczebnym zbiorze zębów ludzkich z północnej Mezopotamii i Iranu (ok. 200 osobników), będziemy szukać wzorców sezonowości i fluktuacji klimatu, aby opracować długoterminową chronologię bezpośredniego wpływu klimatu na społeczności ludzkie w tym regionie. Skoncentrujemy się na dwóch okresach, w których prawdopodobnie wystąpiły długotrwałe susze, podczas przejścia od wczesnej do środkowej epoki brązu (ok. 2200-2000 p.n.e.) oraz od późnej epoki brązu do epoki żelaza (ok. 1200-800 p.n.e.). Ostatecznym efektem projektu będzie opracowanie nowego i elastycznego narzędzia zwiększającego zdolność do identyfikowania wpływu krótkoterminowych wahań klimatu na dawne populacje ludzkie.
Z kolei w konkursie OPUS 27 przyznano dofinansowanie dla projektów:
- Problem inicjalnego górnego paleolitu w zachodniej części Azji Centralnej, dr hab. Małgorzata Anna Kot
- Aktywność neandertalczyków i najstarszych ludzi współczesnych anatomicznie na północnych rubieżach ich osadnictwa (w rejonie Zwolenia i Góry Puławskiej), dr hab. Katarzyna Anna Pyżewicz
- Odkrywanie pretorium. Rozplanowanie, chronologia i funkcja rezydencji dowódcy w rzymskiej twierdzy legionowej Novae (dziś Bułgaria), dr hab. Agnieszka Ewa Tomas
- Z Argamum do Troesmis. Szlaki lądowe i wodne przez północną Dobrudżę w antyku, dr Martin Lemke
- Tuż przed redukcją: spotkania kultur w Chacuas Jirca w przedhiszpańskim i wczesnokolonialnym Peru, dr hab. Patrycja Prządka-Giersz
- Rozwoje i upadki. Dynamika i mechanizmy rozwojów oraz załamań osadnictwa w górach północno-zachodniego Omanu w epoce brązu i żelaza, prof. dr hab. Piotr Bieliński
- Jaskinia Mamutowa – rozsupływanie zapomnianych splotów. Osadnictwo człowieka od holocenu do wczesnego górnego paleolitu w świetle starych materiałów i najnowszych wykopalisk, dr hab. Jarosław Wilczyński
- Przygotowanie opatrzonego wstępem oraz komentarzem historycznym bilingwicznego (grecko-angielskiego oraz grecko-polskiego) wydania dzieła ‘Historia Tripartita’ Teodora Lektora (editio princeps) na podstawie rękopisu Codex Marcianus gr. 344, dr hab. Rafał Kosiński
- Praecipua pronuntiationis adiumenta: komunikacja za pomocą gestów w rzymskim życiu publicznym, dr Kamil Kopij
- Głuchoniemcy (Walddeutsche, Taubdeutsche) w Małej Epoce Lodowej: struktury mobilności a środowisko przyrodnicze, prof. dr hab. Marcin Solarz
W konkursie PRELUDIUM 23 dofinansowano projekty:
- Krajobraz osadnictwa Mazowieckiego Centrum Starożytnego Hutnictwa w świetle analiz przestrzennych, Mareka Baczewskiego
- Epidemie wśród mieszkańców wczesnośredniowiecznego przedmieścia Wrocławia. Czy zmiany wewnątrzczaszkowe mogą być wyznacznikiem chorób zakaźnych?, Joanny Wysockiej
- Charakterystyka gospodarki roślinnej i zmian w relacji człowiek-środowisko w południowo-wschodniej Polsce w okresie wczesnego neolitu (kultura ceramiki wstęgowej rytej i kultura malicka), Magdaleny Kapcia
- Sztuka tatuowania na wybrzeżu prekolumbijskiego Peru: badania interdyscyplinarne kolekcji Museo Arturo Ruiz Estrada, Judyty Bąk
- Od kamiennych narzędzi do języka: Porównanie modeli protojęzyka opartych na pantomimie i archeologii, Svetlany Kuleshovej
- Historia Bałtów z obszaru dzisiejszej północno-wschodniej Polski w epoce żelaza i średniowieczu na podstawie analiz kopalnego DNA, Michała Golubińskiego
Serdecznie gratulujemy!