Kategoria: Archeologia Ameryki Południowej

Opublikowane w

Kokaina, marihuana, opium i inne używki w XVII-wiecznym Mediolanie

Opiaty, kokaina i marihuana. Według danych Statista z 2021 to właśnie te trzy substancje są najbardziej popularnymi środkami psychoaktywnymi na świecie. Popkultura doprowadziła do tego, że ich zażywanie kojarzy nam się dzisiaj głównie z drugą połową XX wieku i funkcjami czysto rekreacyjnymi. Dane archeologiczne dostarczają nam jednak dowodów, które przeczą temu stwierdzeniu. Kiedy i w jakim celu substancje te zaczęto wykorzystywać w Europie. Cennych informacji w tym temacie dostarczają nam badania z XVII-wiecznego cmentarzyska przyszpitalnego w Mediolanie.

Czytaj dalej „Kokaina, marihuana, opium i inne używki w XVII-wiecznym Mediolanie”

Opublikowane w

Węże z Orinoko: Znacznie prekolumbijskiej sztuki naskalnej z Kolumbii

Sztuka naskalna to szczególnie interesująca kategoria źródeł archeologicznych. Ryty czy malowidła znajdowane są na wszystkich kontynentach, zarówno na stanowiskach otwartych jak i jaskiniowych. W ostatnim czasie pisaliśmy choćby o stanowisku Toro Muerto, wspominaliśmy o badaniach archeologów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w stanie Kolorado, a świat pod koniec 2020 roku obiegły informacje o odkryciu przedstawień zwierząt z epoki lodowcowej na panelu w lasach deszczowych Amazonii. 

Jak wiemy, sztuka naskalna nie była tworzona jedynie w Nowym Świecie, ale to w obu Amerykach szczególnie dynamicznie rozwijają się badania nad dawnymi arcydziełami zapisanymi w kamieniu. Związane jest to poniekąd z widocznym odejściem od inwazyjnych prac wykopaliskowych, szczególnie na terenie Stanów Zjednoczonych, gdzie głos społeczności rdzennych sprzeciwiający się bezrefleksyjnemu rozkopywaniu stanowisk osadniczych ich przodków (nie mówiąc już o cmentarzyskach!) jest coraz wyraźniej słyszalny. Zachęca to naukowców w bliskiej współpracy z autochtonami do badań nad tym co widoczne gołym okiem na powierzchni kamienia. 

W dzisiejszym tekście zaprezentujemy Państwu najnowsze odkrycia sztuki naskalnej ze środkowego i górnego biegu rzeki Orinoko w Kolumbii, próbując podobnie jak w przypadku sztuki z Toro Muerto, zrozumieć co mogły oznaczać motywy przedstawione na panelach.

Czytaj dalej „Węże z Orinoko: Znacznie prekolumbijskiej sztuki naskalnej z Kolumbii”

Opublikowane w

Otwarcie wystawy „Elity rzemieślnicze Wari z Castillo de Huarmey” w Limie

Miło jest nam podzielić się informacją o otwarciu drugiej w historii polskiej archeologii wystawy muzealnej w Peru, poświęconej zabytkom odkrytym podczas wykopalisk w Castillo de Huarmey kierowanych przez dr. hab. Miłosza Giersza, prof. UW.

© Proyecto Invicsstion Arqueológico Castillo de Huarmey

Czytaj dalej „Otwarcie wystawy „Elity rzemieślnicze Wari z Castillo de Huarmey” w Limie”

Opublikowane w

Z gliny powstałeś w skorupę się obrócisz: Ceramika i ceramologia w Castillo de Huarmey

Stanowisko Castillo de Huarmey zlokalizowane jest na północnym wybrzeżu Peru około 850 kilometrów od serca Imperium Wari, która znajduje się w okolicach dzisiejszego miasta Quinua. Założenie samego mauzoleum w Huarmey jest niewątpliwie związane z Wari, co potwierdzają charakterystyczna architektura, wysokiej jakości rękodzieła, obrządki pogrzebowe oraz ogromna liczba fragmentów ceramiki. Castillo de Huarmey jest monumentalnym założeniem, składającym się ze złożonego systemu komnat i komór grobowych zajmujących łącznie obszar 45 ha. W efekcie mauzoleum zajmuje nie tylko całe wzgórze, ale rozciąga się na okoliczne doliny. Biorąc pod uwagę ten ogrom i majestat, polscy oraz peruwiańscy badacze stwierdzili, że Castillo de Huarmey nie jest tylko elitarnym grobowcem, ale regionalnym centrum władzy Imperium Wari, a także ośrodkiem religijnym skupionym wokół kultu przodków. Oddawanie czci zmarłym, nadal praktykowane w rejonie andyjskim, ma głębokie korzenie sięgające prekolumbijskiej przeszłości tamtejszych. Skorupy ceramicznych naczyń są nie tlyko jednym z rodzajów zabytków archeologicznych świadczących o praktykowaniu tych obrzędów również w okresie świetności Imperium Wari, ale również częstymi pozostałościami po rytualnych ucztach spożywanych zarówno przez żywych, jak i przez ich przodków…

Czytaj dalej „Z gliny powstałeś w skorupę się obrócisz: Ceramika i ceramologia w Castillo de Huarmey”

Opublikowane w

“Księżycowe łzy”: o pochodzeniu srebra z Castillo de Huarmey

Dawni mieszkańcy Peru wierzyli, że Księżyc płacze srebrnymi łzami i z tego powodu uważali ten metal za wyjątkowy. Mimo że dziś wiemy, iż nie miał on pozaziemskiego pochodzenia, to poszukiwanie źródła surowca służącego do wytworzenia konkretnych przedmiotów wcale nie jest proste i przysparza archeologom nie lada problemów. W sukurs badaczom przyszłości przychodzą analizy fizykochemiczne, które pozwalają poznać i zrozumieć sieć połączeń kulturowo-społeczno-handlowych między różnymi, często bardzo oddalonymi od siebie ośrodkami i zdobyć wiedzę na temat technologii stosowanej do wytwarzania danych przedmiotów. 

Analizy archeometryczne artefaktów kultury Wari odnalezionych w Castillo de Huarmey pozwoliły na określenie źródła surowca i poznania technologii ich wytwarzania. 

Czytaj dalej „“Księżycowe łzy”: o pochodzeniu srebra z Castillo de Huarmey”

Opublikowane w

Muzyka zapisana w kamieniu: Znaczenie zygzaków z Toro Muerto

Niedawno mieli Państwo okazję dowiedzieć się o działaniach polsko-peruwiańskiego projektu badającego Toro Muerto, jedno z największych otwartych stanowisk ze sztuką naskalną na świecie. W dzisiejszym tekście przyjrzymy się interpretacji niektórych petroglifów z tego zdumiewającego i tajemniczego miejsca. Propozycję nowego odczytania zygzakowatych motywów występujących na wielu kamiennych blokach oraz figur tzw. tancerzy (danzantes), o których była mowa tydzień temu, przedstawili niedawno dwaj uczestnicy Projektu Badań Archeologicznych Toro Muerto, profesorowie Andrzej Rozwadowski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Janusz Wołoszyn z Uniwersytetu Warszawskiego.

Czytaj dalej „Muzyka zapisana w kamieniu: Znaczenie zygzaków z Toro Muerto”

Opublikowane w

Zagadka danzantes: badania sztuki naskalnej Toro Muerto

Bogato zdobione rytami bloki skalne, które ok. 2000 lat temu były świadkami ceremonii, składania ofiar, tańców i śpiewów, przedstawiają tysiące różnych motywów. Wśród nich znajdują się liczne sylwetki tzw. danzantes (tancerzy), prawdopodobnych uczestników tamtych ceremonii. Co dzisiaj archeolodzy mogą wyczytać z tych enigmatycznych przedstawień pozostawionych przez reprezentantów przedhiszpańskich kultur?

Czytaj dalej „Zagadka danzantes: badania sztuki naskalnej Toro Muerto”

Opublikowane w

Archeologia Ameryk i Oceanii oczami przyszłych naukowców

W dniach 11 – 12 kwietnia 2024 roku  na Wydziale Archeologii UW odbyła się konferencja studencka „Archeologia Ameryk i Oceanii oczami przyszłych naukowców“, zorganizowana przez Studenckie Koło Naukowe „Puerta del Sol“. Spotkanie to miało na celu zainicjowanie współpracy pomiędzy studentami różnych jednostek badawczych w Polsce, a także stworzenie możliwości prezentacji przez studentów wyników własnych badań. W wydarzeniu wzięło udział 20 prelegentów z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Wrocławskiego.

Czytaj dalej „Archeologia Ameryk i Oceanii oczami przyszłych naukowców”

Opublikowane w

Ochrona dziedzictwa archeologicznego w Peru – przypadek Toro Muerto

Toro Muerto, wyjątkowy w skali światowej kompleks sztuki naskalnej badany od 2015 roku przez archeologów z Uniwersytetu Warszawskiego, stanowi istotny element dziedzictwa kulturowego ludzkości. Niestety, jego przetrwanie dla przyszłych pokoleń – choćby w stanie, w jakim znajduje się obecnie – jest zagrożone, z jednej strony przez czynniki środowiskowe, na które praktycznie nie mamy wpływu, z drugiej przez dewastacyjne działania ludzkie. W 2002 roku Toro Muerto zostało wpisane na listę Dziedzictwa Kulturowego Peru, a w 2019 – na listę informacyjną (listę kandydatur) światowego dziedzictwa UNESCO. Ochrona tego stanowiska wciąż pozostaje ogromnym wyzwaniem i warto zadać sobie pytanie, jakie środki można przedsięwziąć, by walka o jego przetrwanie mogła zakończyć się sukcesem.

Czytaj dalej „Ochrona dziedzictwa archeologicznego w Peru – przypadek Toro Muerto”

Opublikowane w

Tysiąc lat po Castillo: Chińczycy z Huarmey

Jednym z najbardziej nieoczywistych i niespodziewanych odkryć na stanowisku Castillo de Huarmey były pochówki powstałe najprawdopodobniej na samym początku dwudziestego wieku. Zostały odkryte w trakcie badań na terenie tak zwanego  palacio, czyli założenia architektonicznego u podnóża wzgórza, na którym znajduje się mauzoleum, z którego Castillo de Huarmey jest znane. Okazało się, że w dużej mierze funeralne stanowisko, w którego okolicy znajdowano groby datowane od Horyzontu Wczesnego (patrz: Tysiąc lat przed Castillo: Atypowe pochówki z Huarmey), przez Horyzont Środkowy (pochówki związane z obecnością na tym terenie Imperium Wari), po Horyzont Późny, być może trwało jako takie w świadomości nawet dwudziestowiecznych mieszkańców doliny Huarmey. Na pewno samo Castillo, mocno wyróżniające i wyodrębniające się z krajobrazu, a przed wielkim trzęsieniem ziemi z 1970 roku pewnie nawet jeszcze bardziej niż współcześnie, uważane było za huaca, czyli takie „święte miejsce”. Podobnie jak platformy z doliny Moche, czy te z obszaru współczesnej Limy (np. Huaca Pucllana leżąca w Miraflores).

Uwaga! Artykuł zawiera zdjęcia szczątków ludzkich.

Czytaj dalej „Tysiąc lat po Castillo: Chińczycy z Huarmey”