Zęby ujawniają tajemnice miast Mezopotamii

Najwcześniejsze wielkie miasta powstały w północnej Mezopotamii w późnym chalkolicie (ok. 4200-2900 p.n.e.). Był to czas przejścia od lokalnych wiejskich struktur społecznych do wielkich miast z hierarchicznymi społeczeństwami, bardziej wyraźnym podziałem pracy i rozwojem władzy centralnej prowadzącym do formowania się wczesnych państw. Szczególnie szybko rozwijało się stanowisko Tell Brak, które osiągnęło ponad 120 hektarów już w pierwszej połowie IV tysiąclecia p.n.e. Nie było jednak jasne, czy proces ten był spowodowany jedynie przyrostem naturalnym w miejscowej populacji, czy też migracją i wchłanianiem ludzi z różnych obszarów. Artykuł opublikowany niedawno w Journal of Anthropological Archaeology dostarczył nowych przesłanek sugerujących, że rozwój miast w późnym chalkolicie był wspierany przez imigrację. Podobnie jak dzisiaj, ludzie migrowali do miasta grupami i osiedlali się w osobnych dzielnicach, które nie integrowały się przez kilka pokoleń. Czytaj dalej „Zęby ujawniają tajemnice miast Mezopotamii”

Pochodzenie Indoeuropejczyków – nowe dane paleogenetyczne

Paleogenetycy już od ponad trzydziestu lat mieszają w głowach archeologom, ostatnio coraz śmielej ze względu na rosnące możliwości rekonstruowania całych genomów przy użyciu sekwencjonowania nowej generacji. Przełomem było również odkrycie, że kostne struktury ucha wewnętrznego lepiej przechowują dawne DNA niż zębina, dzięki czemu znacznie wzrosło prawdopodobieństwo uzyskania przynajmniej częściowej sekwencji nawet w przypadku silnie zerodowanych szkieletów. Dlatego na naszych oczach zmienia się skala badań paleogenetycznych: kiedyś sukcesem było zsekwencjonowanie genomu kilku lub kilkunastu osobników, obecnie coraz częściej są to setki sekwencji. Umożliwia to udzielenie coraz bardziej precyzyjnych odpowiedzi na pytania o ruchy grup ludzkich w pradziejach.

W piątkowym numerze magazynu Science można przeczytać trzy artykuły, w których ogromny zespół paleogenetyków i archeologów (ponad 200 autorów w zespole kierowanym przez Davida Reicha z Uniwersytetu Harvarda i Rona Pinhasiego z Uniwersytetu Wiedeńskiego) na podstawie 727 nowych i kilkuset wcześniej opublikowanych genomów przedstawicieli wielu kultur archeologicznych z pasa nazwanego “Południowym Łukiem”, sięgającego od północnego Iranu przez Armenię i Anatolię do Bałkanów, odpowiada na szereg istotnych pytań dotyczących historii miejscowych populacji. Ten ogromny materiał będzie pewnie jeszcze wiele razy dyskutowany na naszym blogu, ale zacznijmy dzisiaj od najbardziej spektakularnego odkrycia, czyli odpowiedzi na pytanie, skąd się wzięli Indoeuropejczycy.

Artystyczna wizja mieszkańców “Południowego Łuku”, od lewej Mykeńczyk, Minojka, Hetyta, Armenka i Urartyjczyk. © Oliver Uberti

Czytaj dalej „Pochodzenie Indoeuropejczyków – nowe dane paleogenetyczne”