ArcheoWizualizacje: dziękujemy za udział w ankiecie!


Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w naszej ankiecie poświęconej sposobom, w jakie postrzegamy i interpretujemy obrazy przeszłości tworzone z wykorzystaniem generatywnej Sztucznej Inteligencji.

Wasze odpowiedzi są dla nas niezwykle cenne!

Dzięki nim możemy bowiem lepiej zrozumieć, jak współczesne technologie wizualne wpływają na odbiór dziedzictwa archeologicznego i praktykę archeologicznej komunikacji popularnonaukowej. Cieszy nas szczególnie to, że w badaniu wzięli udział zarówno archeolodzy, jak i osoby niezwiązane zawodowo z archeologią. Tak szeroka perspektywa pozwoli nam spojrzeć na temat ten jeszcze pełniej.

Bądźcie z nami!

To bowiem dopiero początek analiz i rozmów o tym, jak przeszłość spotyka się z technologią przyszłości. Wkrótce podzielimy się też wynikami ankiety oraz krótkim omówieniem najciekawszych obserwacji.

Które zdjęcie zostało wygenerowane przez Sztuczną Inteligencję?

A zgodnie z obietnicą zdradzimy teraz, które z opublikowanych niedawno zdjęć zostało wygenerowane przez Sztuczną Inteligencję, a które jest autentyczną fotografią z badań archeologicznych prowadzonych w latach czterdziestych XX wieku.

Uwaga…

Zdjęcie wygenerowane z wykorzystaniem narzędzi Sztucznej Inteligencji to… fotografia A. Prompt: Fotografia w sepii lub czarno-biała, przedstawiająca wykopaliska w Mykenach, w pobliżu Skarbca Atreusza, prowadzone przez Brytyjczyków w 1939 roku. Fotografia pokazuje archeologów podczas prac terenowych. Narzędzie: Midjourney.

Zdjęcie prawdziwe to natomiast fotografia B. Pochodzi z badań prowadzonych w latach 40. XX wieku na panamskim stanowisku Sitio Conte. Źródło: Penn Museum

Materiały prasowe Archeowieści

I co, zdziwieni?

Ta zagadka wraz z całą ankietą miała nie tylko bawić/zmęczyć naukowym bajdurzeniem, ale przede wszystkim skłonić do refleksji nad tym, jak łatwo pomylić dziś fikcję z rzeczywistością, i jakie może mieć to realne skutki dla praktyki naukowej czy społecznej.

Bo nawet jeśli generatywna Sztuczna Inteligencja z czasem straci na znaczeniu i nie będzie już tak powszechnie wykorzystywana, to jej wytwory z nami pozostaną…

Czy za te kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt lat znajdzie się ktoś, kto przeglądając czeluści internetu, zastanowi się nad faktycznym istnieniem tych obrazów lub ich źródłem?

Odpowiedź na to pytanie jest w zasadzie właściwym celem naszego badania.

Bardzo zatem dziękujemy wszystkim za zaangażowanie, czas
i wszystkie przekazane dalej linki.

To dzięki Wam projekt ArcheoWizualizacje może rozwijać się dalej, a my poznawać mechanizmy odbioru treści archeologicznych.

Bądźcie z nami!

Redakcja Archeowieści

Projekt „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców” jest dofinansowany ze środków Inicjatywa Doskonałości Uczelnia Badawcza na Uniwersytecie Warszawskim.

Projekt badawczy realizowany jest pod patronatem honorowym Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministry Kultury i Dziedzictwa Naukowego oraz Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Patronat medialny nad inicjatywą objęli: Archeologia Żywa, Pulsar, National Geographic Polska, Radio Kampus, oraz Polskie Radio RDC.

Projekt wspierają m. in. CAA Polska, Fundacja Terra Desolata, Archeologiczne Warsztaty, W inne światy, Ciekawostki Historyczne, Archeopasja, Historyczny Top, @_histo_rycznie, Archeolożka Zosia, Archaeology – w gruncie rzeczy, Archeologia po godzinach, Historykon.pl, Archeowyprawy oraz Tajne Stowarzyszenie Jawnych Przeciwników Barokizowania Budowli Gotyckich.

Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Twoje zdanie ma znaczenie!

Drodzy Czytelnicy,

W ostatnim czasie coraz częściej spotykamy się z wizualizacjami przeszłości tworzonymi z wykorzystaniem Sztucznej Inteligencji (SI). I choć na pewno narzędzia SI są tanie, szybkie, wygodne i efektywne, to trudno powiedzieć, co tak naprawdę o nich wszyscy sądzimy. 

Zapraszamy Was zatem do udziału w ankiecie, która pomoże nam lepiej zrozumieć, jak odbierane są obrazy generowane przy pomocy SI w popularyzacji archeologii.

Jej wypełnienie zajmie Wam ok. 10 minut, a udział może wziąć każda pełnoletnia osoba, zarówno zawodowo związana z archeologią, jak i wyłącznie pasjonująca się naukami o przeszłości.

https://archeowiesci.webankieta.pl/

 

Czytaj dalej „Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Twoje zdanie ma znaczenie!”

Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Patroni projektu

Z przyjemnością informujemy, że nasz projekt badawczy „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców” został objęty licznymi patronatami honorowymi oraz medialnymi.

To dla nas nie tylko wyróżnienie, ale również ważny sygnał, że podejmowany temat – rola generatywnej Sztucznej Inteligencji w tworzeniu i odbiorze obrazów przeszłości – spotyka się z coraz bardziej rosnącym zainteresowaniem ze strony środowisk naukowych, kulturalnych i medialnych.

Z tych właśnie środowisk wywodzą się także kolejne inicjatywy współpracujące i wspierające projekt, których grono nieustannie się powiększa.

Serdecznie dziękujemy wszystkim instytucjom, partnerom oraz patronom za okazane zaufanie i zaangażowanie. Państwa wsparcie pozwoli nam skuteczniej dotrzeć z badaniem ankietowym do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych nauką i badaniami nad przeszłością.

Czytaj dalej „Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Patroni projektu”

Kleopatra VII – królowa strategii. Polityczna gra o koronę Egiptu

W historii starożytnego Egiptu Kleopatra VII Filopator zajmuje miejsce szczególne – nie tylko jako ostatnia władczyni hellenistycznej dynastii Ptolemeuszy, ale jako świadoma aktorka polityczna, która w trudnych czasach schyłku niezależności Egiptu potrafiła wykorzystać swoje atuty w grze o władzę z najpotężniejszym imperium tamtych czasów – Rzymem.

Czytaj dalej „Kleopatra VII – królowa strategii. Polityczna gra o koronę Egiptu”

ArcheoWizualizacje: nowy termin badania ankietowego

Drodzy Czytelnicy,

z przyczyn technicznych musimy przesunąć termin uruchomienia naszej ankiety towarzyszącej projektowi „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców”.

Pierwotnie planowaliśmy rozpocząć badanie 20 października, jednak ze względu na drobne kwestie organizacyjne ankieta zostanie udostępniona 23 października 2025 r.

Czytaj dalej „ArcheoWizualizacje: nowy termin badania ankietowego”

Dlaczego Warto Narzekać Na Młode Pokolenie? Czy Jesteśmy Głupsi Od Rzymian?

W nowym podcaście Przemka Gorczyka gościem jest prof. Piotr Dyczek, archeolog i znawca antyku. Rozmawiają o tym, jak wyglądał skarb archeologa w czasach, gdy odkrycia potrafiły zmienić historię – i dlaczego Juliusz Cezar niemal zawsze wygrywał swoje bitwy.

Dowiecie się też, jak powstawały gigantyczne budowle starożytności, co wciąż zaskakuje badaczy Rzymu i… dlaczego czasem warto ponarzekać na młode pokolenie.

To rozmowa pełna wiedzy, anegdot i humoru, która pokazuje, że Rzym nadal potrafi fascynować i uczyć – nie tylko historyków.

Czytaj dalej „Dlaczego Warto Narzekać Na Młode Pokolenie? Czy Jesteśmy Głupsi Od Rzymian?”

Generowana przeszłość, czyli o obrazach, których nigdy nie było

Obrazy mają moc, a jakże! I wiemy to już od wielu, wielu tysiącleci… Zamiast jednak sięgać po malowidła naskalne z Lascaux czy Altamiry, w dzisiejszym artykule przyglądamy się wizualizacjom, które od dwóch lat przyprawiają naszą Redakcję o zawrót głowy. Chodzi mianowicie o wyobrażenia przeszłości tworzone z użyciem generatywnej Sztucznej Inteligencji. Nie znajdziecie tu jednak słów czystej krytyki. Przyjrzymy się temu tematowi bowiem bardzo holistycznie. Zatem, wracając do otwarcia, musimy to jeszcze raz podkreślić:

Obrazy mają moc! 

Czytaj dalej „Generowana przeszłość, czyli o obrazach, których nigdy nie było”

Sagi islandzkie – historie bogów, biskupów i wikingów

Sagi islandzkie – historie bogów, biskupów i wikingów | prof. Jakub Morawiec, dr Marta Rey-Radlińska | Radio Naukowe

Opowieści o królach, o możnych rodach, o poetach, o wojnach, biskupach, a w dużej mierze… o alkoholu. Sagi islandzkie powstawały od XII do XV wieku, spisywano wtedy historie, które w ustnej tradycji krążyły o wiele dłużej. Wiemy to, bo pojawiają się w nich postaci historyczne z X wieku.

Czytaj dalej „Sagi islandzkie – historie bogów, biskupów i wikingów”

Kolejne skarby w Pruszczu Gdańskim – efekty badań archeologicznych na terenie Cukrowni

Zakończył się najważniejszy etap badań archeologicznych na terenie dawnej Cukrowni w Pruszczu Gdańskim.  Zespół z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, pracujący na zlecenie dewelopera NDI Development, odkrył ponad 200 obiektów archeologicznych, które rzucają nowe światło na dziedzictwo tego regionu.  Wyniki prac, które zaprezentowano 5 września 2025 roku w Domu Wiedemanna w Pruszczu potwierdzają, że już ponad dwa tysiące lat temu teren ten był ważnym ośrodkiem na bursztynowym szlaku.

Wykopaliska na terenie Cukrowni Pruszcz (mat. pras. MAG) 

Czytaj dalej „Kolejne skarby w Pruszczu Gdańskim – efekty badań archeologicznych na terenie Cukrowni”

Jadeit – kamień, który łączy światy

Jadeit był jednym z najcenniejszych surowców przedhiszpańskiej Mezoameryki – symbolem życia i boskości, a zarazem wyznacznika prestiżu jego właścicieli. Wykorzystywano go zarówno do wyrobu ozdób, jak i przedmiotów o charakterze rytualnym, które nierzadko składano jako dary grobowe. Badania prowadzone przez polskich archeologów w San Isidro w Salwadorze ujawniły 37 wyrobów z zielonego kamienia, w tym unikatowe zawieszki typu dios hacha. Odkrycia te pokazują, że San Isidro było ważnym punktem w sieci dalekosiężnych kontaktów handlowych i ideologicznych, łączących Mezoamerykę z Dolną Ameryką Środkową.

Czytaj dalej „Jadeit – kamień, który łączy światy”