Kategoria: Archeologia Światowa

Opublikowane w

Methodica. Od szkicu w notesie do chmury danych (część I)

Nie ma co się oszukiwać. Archeolog prowadząc wykopaliska niweluje bezpowrotnie to, co było ukryte przez tysiące czy setki tysięcy lat. Na tym bowiem w zasadzie polega ten fach – na trwałej anihilacji reliktów okoliczności przeszłej, przy jednoczesnym tworzeniu nowego rodzaju materii – zabytków, które tę oto przeszłą okoliczność poświadczają (żaden bowiem przedmiot przeszły nie powstał po to, by być artefaktem…). Archeolog zatem to paradoksalnie również i twórca. Do jego „dzieł” należy zaś nie tylko owa materia zabytkowa, ale także cały zestaw – uwaga! – nie danych, co z łacińskiego capta – (wszelkich) informacji dotyczących owej przeszłej okoliczności, które zostały przez archeologa dostrzeżone, zebrane, czy w bezpośrednim tłumaczeniu uchwycone. 

Podstawową metodą „chwytania” w archeologii jest zaś dokumentacja. Jej właśnie* poświęcimy najbliższe kilka minut. Nie traćmy zatem czasu i zanurzmy się w świat pachnący niegdyś tuszem i papierem, który dzisiaj pulsuje cyfrowym kontentem. 

*Artykuł powstał we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa jako element działań popularyzujących serię publikacji o metodach dokumentacji archeologicznej, zatytułowanych zbiorczo „Methodica”. 

Czytaj dalej „Methodica. Od szkicu w notesie do chmury danych (część I)”

Opublikowane w

ArcheoWizualizacje: dziękujemy za udział w ankiecie!


Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w naszej ankiecie poświęconej sposobom, w jakie postrzegamy i interpretujemy obrazy przeszłości tworzone z wykorzystaniem generatywnej Sztucznej Inteligencji.

Wasze odpowiedzi są dla nas niezwykle cenne!

Dzięki nim możemy bowiem lepiej zrozumieć, jak współczesne technologie wizualne wpływają na odbiór dziedzictwa archeologicznego i praktykę archeologicznej komunikacji popularnonaukowej. Cieszy nas szczególnie to, że w badaniu wzięli udział zarówno archeolodzy, jak i osoby niezwiązane zawodowo z archeologią. Tak szeroka perspektywa pozwoli nam spojrzeć na temat ten jeszcze pełniej.

Bądźcie z nami!

Czytaj dalej „ArcheoWizualizacje: dziękujemy za udział w ankiecie!”

Opublikowane w

Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Twoje zdanie ma znaczenie!

Drodzy Czytelnicy,

W ostatnim czasie coraz częściej spotykamy się z wizualizacjami przeszłości tworzonymi z wykorzystaniem Sztucznej Inteligencji (SI). I choć na pewno narzędzia SI są tanie, szybkie, wygodne i efektywne, to trudno powiedzieć, co tak naprawdę o nich wszyscy sądzimy. 

Zapraszamy Was zatem do udziału w ankiecie, która pomoże nam lepiej zrozumieć, jak odbierane są obrazy generowane przy pomocy SI w popularyzacji archeologii.

Jej wypełnienie zajmie Wam ok. 10 minut, a udział może wziąć każda pełnoletnia osoba, zarówno zawodowo związana z archeologią, jak i wyłącznie pasjonująca się naukami o przeszłości.

https://archeowiesci.webankieta.pl/

 

Czytaj dalej „Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Twoje zdanie ma znaczenie!”

Opublikowane w

Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Patroni projektu

Z przyjemnością informujemy, że nasz projekt badawczy „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców” został objęty licznymi patronatami honorowymi oraz medialnymi.

To dla nas nie tylko wyróżnienie, ale również ważny sygnał, że podejmowany temat – rola generatywnej Sztucznej Inteligencji w tworzeniu i odbiorze obrazów przeszłości – spotyka się z coraz bardziej rosnącym zainteresowaniem ze strony środowisk naukowych, kulturalnych i medialnych.

Z tych właśnie środowisk wywodzą się także kolejne inicjatywy współpracujące i wspierające projekt, których grono nieustannie się powiększa.

Serdecznie dziękujemy wszystkim instytucjom, partnerom oraz patronom za okazane zaufanie i zaangażowanie. Państwa wsparcie pozwoli nam skuteczniej dotrzeć z badaniem ankietowym do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych nauką i badaniami nad przeszłością.

Czytaj dalej „Sztuczna Inteligencja w służbie przeszłości? Patroni projektu”

Opublikowane w

ArcheoWizualizacje: nowy termin badania ankietowego

Drodzy Czytelnicy,

z przyczyn technicznych musimy przesunąć termin uruchomienia naszej ankiety towarzyszącej projektowi „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców”.

Pierwotnie planowaliśmy rozpocząć badanie 20 października, jednak ze względu na drobne kwestie organizacyjne ankieta zostanie udostępniona 23 października 2025 r.

Czytaj dalej „ArcheoWizualizacje: nowy termin badania ankietowego”

Opublikowane w

ArcheoWizualizacje – sztuczna inteligencja w służbie przeszłości? Projekt badawczy Archeowieści

Drodzy Czytelnicy,

Po dwóch latach działań redaktorskich z okładkami tworzonymi przy pomocy Sztucznej Inteligencji (SI) wreszcie jesteśmy gotowi ogłosić światu naszą nową inicjatywę badawczą!

Jako redakcja Archeowieści rozpoczynamy bowiem projekt zatytułowany „Interpretacja treści wizualnych generowanych przez sztuczną inteligencję w komunikacji naukowej archeologii: perspektywa autorów i odbiorców”, który umożliwi nam przyjrzenie się temu, jak obrazy syntetyczne – tworzone przy pomocy najnowocześniejszych technologii SI – kształtują nasze wyobrażenia o przeszłości, wpływają na sposób odbioru informacji naukowych czy w ogóle funkcjonują w szerokim społeczeństwie.

Czytaj dalej „ArcheoWizualizacje – sztuczna inteligencja w służbie przeszłości? Projekt badawczy Archeowieści”

Opublikowane w

Kiedy zaczęły się wojny?

Archeologia wojny to dziedzina zajmująca się badaniem śladów wojen i konfliktów w przeszłości, od najdawniejszych czasów po współczesność . Analizuje ona zarówno aspekty psychologiczne i społeczne, jak i materialne pozostałości bitew, fortyfikacji i przemocy. W kontekście archeologii wojennej bada się różne rodzaje źródeł, w tym artefakty, krajobraz, a także teksty historyczne i relacje świadków.

W październiku 2025 roku na Wydziale Archeologii UW rozpoczynają się jednoroczne, podyplomowe studia „Archeologia wojny”.
Rekrutacja rusza już 19 sierpnia.
W związku z tym chcielibyśmy przypomnieć  podcast Archeologii Żywej „Kontekst” o archeologii wojny. Prof. Bartosz Kontny omawia zmieniające się metody badania i rozumienia wojen od prehistorycznych potyczek po współczesne konflikty. Dyskutowane są także ważne teorie, badania terenowe jak Tollense, aspekty psychologiczne wojny, oraz związane z nią rytuały i rozwój technologii wojskowe
Asyryjski relief przedstawiający rydwan
Domena publiczna

Czytaj dalej „Kiedy zaczęły się wojny?”

Opublikowane w

Egiptolog w operze. Auguste Mariette i „Aida”

 „Aida” – często określana jako „opera egiptologiczna” – stała się klasyką niemal natychmiast po jej premierze w 1871 roku. Początkowo miała ona uświetnić uroczystości związane z otwarciem Kanału Sueskiego, jednak ostatecznie plan ten nie doszedł do skutku – od inauguracji Kanału do pierwszego wystawienia „Aidy” upłynęły ponad dwa lata. Osadzona w realiach starożytnego Egiptu do dzisiaj przyciąga tysiące widzów, zafascynowanych tragiczną historią głównej bohaterki i oszałamiającą muzyką autorstwa Giuseppe Verdiego. Niewiele osób wie, że za „archeologiczny” charakter tej opery odpowiadał człowiek, którego nazwisko dziś znane jest każdemu pasjonatowi starożytnego Egiptu – francuski egiptolog Auguste Mariette (1821–1881).

Czytaj dalej „Egiptolog w operze. Auguste Mariette i „Aida””

Opublikowane w

Archeologia Wojny

W październiku 2025 roku na Wydziale Archeologii UW rozpoczynają się jednoroczne, podyplomowe studia „Archeologia wojny”. Będą one pierwszym w Polsce interdyscyplinarnym kierunkiem edukacji, kształcącym nie tylko w zakresie bronioznawstwa, lecz również obejmującym zagadnienia sztuki fortyfikacyjnej, taktyki i sposobów prowadzenia walki oraz archeologii terroru i przemocy z uwzględnieniem osiągnięć antropologii na tym polu. Realizację tych ambitnych założeń zapewni grono najlepszych znawców wybranej tematyki z wielu ośrodków w całej Polsce. Początek rekrutacji startuje 5 czerwca 2025 r.

Czytaj dalej „Archeologia Wojny”