W październiku 2025 roku na Wydziale Archeologii UW rozpoczynają się jednoroczne, podyplomowe studia „Archeologia wojny”. Będą one pierwszym w Polsce interdyscyplinarnym kierunkiem edukacji, kształcącym nie tylko w zakresie bronioznawstwa, lecz również obejmującym zagadnienia sztuki fortyfikacyjnej, taktyki i sposobów prowadzenia walki oraz archeologii terroru i przemocy z uwzględnieniem osiągnięć antropologii na tym polu. Realizację tych ambitnych założeń zapewni grono najlepszych znawców wybranej tematyki z wielu ośrodków w całej Polsce. Początek rekrutacji startuje 5 czerwca 2025 r.
Czy Polacy mają w sobie celtycką krew?
W najnowszym odcinku „Polityki o historii” rozmawiamy o fascynujących odkryciach archeologicznych związanych z Celtami, którzy nie tylko byli doskonałymi wojownikami, ale i twórcami pierwszych monet i miast w Europie. Prof. Bartosz Kontny, specjalista od broni, archeolog z Uniwersytetu Warszawskiego, płetwonurek, opowiada o wyjątkowych znaleziskach, w tym celtyckim depozycie z III w. p.n.e. w Jeziorze Jezuickim, oraz o roli Celtów w historii Europy. Zdradza także, jakiego rodzaju zabytki pozostawili po sobie na ziemiach polskich. Rozmowę prowadzi Agnieszka Krzemińska.
Archeoczwartek: wywiad z prof. Bartoszem Kontnym
Kolejny film z serii Archeoczwartków, tym razem w nowej odświeżonej formule. Dr hab. Bartosz Kontny prof. UW opowie o arkanach archeologii podwodnej i o tym co w ostatnim czasie udało mu się odkryć pod wodą.
Czytaj dalej „Archeoczwartek: wywiad z prof. Bartoszem Kontnym”
O pochodzeniu Brązów z Beninu
Brązy z Beninu w przeciągu ostatnich dwóch lat dwukrotnie zwróciły uwagę światowych mediów. Nazwa odnosi się do szerokiego wachlarza typów zabytków wykonanych z metalu ale i innych tworzyw takich jak drewno czy kość słoniowa między XVI a XIX wiekiem przez rzemieślników z Królestwa Beninu, rozwijającego się na obszarze stanu Edo w południowej Nigerii. Po raz pierwszy głośno o brązach zrobiło się na przełomie roku 2021 i 2022, kiedy to szereg europejskich muzeów rozpoczęło procedurę zwrotu brązów do państw Afryki Zachodniej. Zabytki te trafiły na nagłówki po raz drugi tydzień temu, kiedy to opublikowano artykuł, w którym stwierdzono, że znaczną część Brązów wykonano z surowca pochodzącego ze złóż położonych w Niemczech!
Powstał Polski Komitet Nurkowania Naukowego!
W 2022 roku powstał Polski Komitet Nurkowania Naukowego. W jego skład weszło sześć instytucji, zajmujących się badaniami pod wodą. Są to: Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk, Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, Instytut Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk oraz Centrum Archeologii Podwodnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

© R. Domżał, opublikowano na licencji CC BY-NC-SA 4.0
Kupiec sztokholmski. Nowa tajemnica z dna jeziora Hammersø na Bornholmie
Wydział Archeologii (wcześniej Instytut Archeologii) Uniwersytetu Warszawskiego od kilku lat prowadzi rozpoznanie podwodne największego i najgłębszego jeziora Danii, a przy tym jedynego zbiornika polodowcowego na Bornholmie. Badania w latach 2019–2021 przyniosły ciekawe odkrycia militariów: późnośredniowiecznego grotu ze skrzydełkami i wąsami, topora oraz grotów bełtów kuszy, w niektórych przypadkach z zachowanymi fragmentami drewnianych promieni. Położenie bełtów pozwala wiązać je z epizodem militarnym, natomiast izolowane znalezisko grotu sugeruje raczej zabieg o charakterze ofiarnym.
Czytaj dalej „Kupiec sztokholmski. Nowa tajemnica z dna jeziora Hammersø na Bornholmie”
Nurkowanie dla Nauki!
W roku 2022 studenci Koła Naukowego Archeologii Podwodnej Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego zainaugurowali projekt „Nurkowanie dla Nauki”. Jest to cykl warsztatów, które pozwolą na zdobycie wiedzy i umiejętności i wzbogacą przygotowanie zawodowe kształconych przez UW archeologów podwodnych. Proponowane zajęcia są uzupełnieniem do oferty dydaktycznej Wydziału Archeologii UW. Uczestnicy spotkań nabywają dodatkowe kompetencje przydatne do uczestnictwa w praktykach terenowych oraz – w przyszłości – samodzielnego prowadzenia i organizowania podwodnych badań archeologicznych.

© M. Mileszczyk, opublikowano na licencji CC BY-NC-SA 4.0
Podwodny, tajemniczy świat Majów
- Czym jest archeologia podwodna?
- Dlaczego warto prowadzić badania podwodne w Gwatemali?
- Co przyniosły badania krakowskich archeologów?
- Jaka jest specyfika tych prac?
- Jakie skarby można znaleźć na dnie jeziora Petén Itzá?
- Czy Majowie składali ofiary z ludzi w wodzie?
- Czym prace w Gwatemali różnią się od badan podwodnych np. w Europie?
- Czy badania podwodne są niebezpieczne?
- Jak zostać archeologiem podwodnym?
Na część z tych pytań mogliście znaleźć odpowiedzi w naszym wcześniejszym artykule „Podwodne dary dla boga deszczu. Archeologia jeziora Petén Itzá”
Dziś zapraszamy na rozmowę z Magdaleną Krzemień (doktorantka w Zakładzie Archeologii Nowego Świata, Instytut Archeologii UJ) na temat podwodnych badań archeologicznych prowadzonych przez nią i jej zespół w ramach „Petén Itzá Project – Underwater Archaeological Expedition to Guatemala”.

© E. Łuba, A. Górnicki, opublikowano na licencji CC BY-NC-SA 4.0
Nie zamulaj! Jak się dziś prowadzi badania na palafitach w Austrii?
Kuratorium Pfahlbauten to austriacka organizacja pozarządowa, która zajmuje się badaniem i ochroną podwodnych stanowisk archeologicznych w alpejskich jeziorach na terenie Austrii. Ich głównym spektrum działania są osiedla palowe, zwane także palafitami, które budowano na brzegach jezior lub w płytkiej wodzie – zwłaszcza te uznane przez UNESCO za światowe dziedzictwo kulturowe. W październiku 2021 roku badacze zrzeszeni w Kuratorium zorganizowali pod egidą UNESCO warsztaty, aby pokazać młodym archeologom, jak się prowadzi badania na palafitach w Austrii. Pochodzący z wielu krajów świata uczestnicy szkolenia usłyszeli o dotychczasowych sukcesach i dalszych planach na ochronę podwodnego dziedzictwa kulturowego w Austrii, wzięli praktyczny udział w badaniach archeologicznych w jeziorze i dowiedzieli się, czemu austriaccy badacze zapełniają muzealne lodówki mułem z dna jeziora!

© M. Mileszczyk, opublikowano na licencji CC BY-NC-SA 4.0
Czytaj dalej „Nie zamulaj! Jak się dziś prowadzi badania na palafitach w Austrii?”
Archeologia podwodna na XXVII Festynie Archeologicznym w Biskupinie
W środę 14 września rozpoczęło się coroczne święto archeologii: Festyn Archeologiczny w Biskupinie. Tym razem hasłem przewodnim dla rekonstruktorów, badaczy i popularyzatorów nauki jest Matka Natura – nie mogło więc zabraknąć tych, których żywiołem jest woda!
Czytaj dalej „Archeologia podwodna na XXVII Festynie Archeologicznym w Biskupinie”