Bardzo stara świątynia z Ukrainy

Funkcjonującą 6000 lat temu świątynię znaleźli archeolodzy w ruinach wielkiej prehistorycznej osady w środkowej Ukrainie.

Pięknie malowana ceramika kultury trypolskiej. Fot. CristianChirita

Zbudowana z gliny i drewna świątynia miała około 60 na 20 metrów i aż dwie kondygnacje. W ocenie archeologów z ukraińskiej Narodowej Akademii Nauk była głównym miejscem kultu w pradawnej osadzie, którą badacze zwą Nebeliwka.

Nie była to bynajmniej mała wioska. Badania geofizyczne prowadzone w ostatnich latach ujawniły, że na otoczonym rowem obszarze o powierzchni 238 ha znajdowało się około 1200 budynków, które łączyło 50 ulic. Cała ta wielka osada została spalona z nieznanych przyczyn właśnie około 6000 lat temu. Pożar zniszczył także świątynię.

Na jej ruiny ukraińscy archeolodzy natrafili w 2009 r. Dokładne badania pozwoliły dość dobrze odtworzyć jej wygląd i to nie tylko parteru, ale także zawalonego piętra.

We wnętrzu budowli archeolodzy znaleźli łącznie pozostałości ośmiu glinianych platform, które mogły być ołtarzami. Jedna znajdowała się na piętrze, a pozostałe na parterze, gdzie były także dwa gliniane pojemniki z kamieniami. Pozostałości zbudowanych z gliny ścian pozwoliły badaczom ustalić, że górna kondygnacja była podzielona na pięć pomieszczeń. Ich podłogi i ściany były pomalowane na czerwono.Nie udało się jedynie znaleźć pozostałości dachu. Badacze podejrzewają, że mógł być wykonany z mat plecionych z sitowia.

Na zdjęciu: Figurka kobiety z kultury trypolskiej. Fot. CristianChirita, Creative Commons

Na terenie świątyni leżały liczne nadpalone kości zwierząt. Archeolodzy znaleźli je m.in. przy domniemanym ołtarzu na piętrze. Mnóstwo kości i ceramiki było także na dziedzińcu świątyni. Prawdopodobnie są to pozostałości składanych niegdyś ofiar.

Wśród leżących w świątyni zabytków były także fragmenty antropomorficznych figurek oraz ozdoby z kości i złota. Te drugie miały około 2 cm długości i mogły być noszone we włosach.

W ocenie naukowców zbudowanie świątyni kosztowało mieszkańców osady tyle pracy, co postawienie kilkudziesięciu domów. Później również wymagała sporo zachodu. Na zachowanych elementach budowli widoczne są ślady licznych napraw.

Nebeliwka jest jedną z kilku największych osad kultury trypolskiej, która kwitła na terenie Ukrainy około 5400-2750 p.n.e. i w tamtym czasie niewiele ustępowała wielkim cywilizacjom Mezopotamii i Egiptu. Te największe osady (obok Nebeliwki były to m.in. Majdanskoje, Talianki, Dobrowody) wielu badaczy zwie już protomiastami. W niektórych z nich żyło być może nawet ponad 10 tys. ludzi. Odnalezienie tak dużej świątyni dodatkowo wzmocni argumenty przemawiające za prawie miejskim charakterem tych ośrodków.

Kultura trypolska nie istniała bynajmniej w próżni. Zaraz obok niej, na terenach Rumunii, funkcjonowała bardzo podobna kultura Cucuteni, a bardziej na południe (sięgając aż do Bułgarii) istniał nie mniej rozwinięty kompleks kulturowy Gumelnita-Karanowo. Wszystkie były dziełem rolników, którzy wytwarzali piękną ceramikę, a także mieli dobrze rozwiniętą metalurgię (w tym aspekcie przewyższali nawet ówczesnych mieszkańców Bliskiego Wschodu).

Niestety, ta wspaniała kultura ze środkowej Ukrainy zniknęła, zanim przekształciła się w cywilizację. Powody upadku nie są całkowicie jasne, ale wydaje się, że był on wywołany zmianami klimatycznymi i napływem nomadów z Wielkiego Stepu.

O wynikach badań ukraińscy archeolodzy poinformowali na niedawnym spotkaniu European Association of Archaeologists w Stambule. Szczegółowo zaprezentowali je na łamach rosyjskojęzycznego magazynu naukowego Tyragetia. Napisały o nich także serwisy Live Science (galeria zdjęć) i Sci-News (rysunkowa rekonstrukcja świątyni).

Wyniki niedawnych brytyjsko-ukraińskich badań geofizycznych w Nebeliwce ukazały się natomiast w Antiquity (liczne zdjęcia pokazujące jak doskonale widać pozostałości prehistorycznych chat)

(Oddanych głosów: 21, średnia ocen: 6,00 na 6)

Loading...