Starożytny komentarz w okładce księgi sądowej z Krakowa

Pergaminowe karty z około X w. znalazł naukowiec Uniwersytetu Jagiellońskiego podczas badań XVI-wiecznej księgi. Znalezisko jest jednym z najstarszych zabytków piśmienniczych w polskich zbiorach.

Jedna z odkrytych kart z X w. Fot. UJ

Dr Marcin Starzyński z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego podczas badań nad jedną z XVI-wiecznych ksiąg sądowych przechowywanych w Archiwum Narodowym w Krakowie odkrył, iż do wykonania jej oprawy zużytkowane zostały dwie pergaminowe karty spisane minuskułą karolińską (rodzajem pisma, które wykształciło się na przełomie VIII i IX wieku).

Na podstawie cech stylistycznych liternictwa znalezione karty są wstępnie datowane na X stulecie. Jak informuje Uniwersytet Jagielloński, jest to bezspornie najstarszy jak dotąd zidentyfikowany zabytek przechowywany w zbiorach krakowskiego Archiwum Narodowego i jeden z niewielu pochodzących z tego czasu w zbiorach polskich w ogóle.

Na odkrytych kartach widnieje fragment II księgi komentarza do „Retoryki” Cycerona autorstwa Gajusza Mariusza Wiktoryna, żyjącego na przełomie III/IV wieku tłumacza dzieł Arystotelesa i Porfiriusza, komentatora Cycerona i Wergiliusza, nauczyciela retoryki i filozofii.

Wzmiankowany pergamin naklejono w jednym z krakowskich warsztatów introligatorskich na okładziny papierowej księgi, która mieści zapiski z lat 1564–1565 związane z działalnością urzędnika miejskiego zwanego hutmanem ratusznym (capitaneus pretorii), sprawującego nie tylko nadzór nad funkcjonowaniem ratusza miejskiego, ale także czuwającego nad pilnowaniem porządku w mieście, w tym rozsądzającego drobne sprawy sporne pomiędzy mieszczanami.

Używanie kart ze starych ksiąg podczas wytwarzania nowych było w dawnych czasach częstą praktyką.

Niestety, nie można dziś rozstrzygnąć, kiedy i w jaki sposób owe karty (a być może pierwotnie nawet cały kodeks) trafiły do Krakowa.

W zasobach Archiwum Narodowego w Krakowie znajduje się ponad 1,3 miliona jednostek inwentarzowych, najstarsze z nich powstały w XII wieku. Instytucja jest spadkobiercą powstałych w XIX wieku Krajowego Archiwum Aktów Grodzkich i Ziemskich oraz Archiwum Akt Dawnych Miasta Krakowa.

Na podstawie komunikatu UJ.

(Oddanych głosów: 16, średnia ocen: 5,56 na 6)

Loading...