Obsydian dowodem pielgrzymek do Göbekli Tepe?

Ostrza z obsydianu sugerują, że do kamiennych budowli w Göbekli Tepe przybywali pielgrzymi z różnych regionów Bliskiego Wschodu.

Krąg B w Göbekli Tepe. Zdjęcie dzięki uprzejmości Niemieckiego Instytutu Archeologicznego (Deutsches Archäologisches Institut)

Göbekli Tepe to kompleks kamiennych konstrukcji datowanych na około 11 tys. lat odkryty w południowo-wschodniej Turcji. Często zwie się go pierwszą świątynią, bądź pierwszym sanktuarium świata. Jednak na razie naukowcy nie zdołali rozstrzygnąć, jakie w rzeczywistości było przeznaczenie tych budowli.

Prof. Klaus Schmidt, który jako pierwszy zwrócił uwagę na niezwykłość tego miejsca i kieruje jego badaniami, od dawna uważa, że do Göbekli Tepe przybywali pielgrzymi z rozległych obszarów Bliskiego Wschodu.

Na niedawnej konferencji w Barcelonie zespół badający stanowisko zaprezentował wyniki analiz znalezionych tam dotąd 130 ostrzy z obsydianu.

Okazało się, że surowiec pochodził z bardzo wielu miejsc. Trzy źródła obsydianu pochodzą z Kapadocji w środkowej Anatolii, czyli ziem położonych 500 km od Göbekli Tepe. Co najmniej trzy kolejne źródła znajdują się w okolicach jeziora Van (250 km od stanowiska), a jeszcze jedno źródło leży w północno-wschodniej Turcji, 500 km od domniemanego centrum pielgrzymkowego.

Badacze podkreślają, że tak wiele źródeł pochodzenia znalezionych w Göbekli Tepe obsydianowych narzędzi jest ewenementem. Ale to nie koniec. Analizy wykazały też, że narzędzia są wykonane w stylach charakterystycznych dla różnych regionów Bliskiego Wschodu – Mezopotamii, Iranu i wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego.

Oczywiście odległość źródeł obsydianu nie oznacza, że ludzie pokonywali setki kilometrów, by dotrzeć do domniemanego sanktuarium. Obsydian i wykonane z niego narzędzia były bowiem przedmiotem wymiany między różnymi grupami ludzi i często pokonywały dużo większe dystanse. Obsydian nie pozwala więc stwierdzić, skąd ludzie przybywali.

Jednak różnorodność źródeł surowca i sposobów wykonania narzędzi to zdaniem badaczy dowód na to, że do tych tajemniczych kamiennych konstrukcji przybywali ludzie z różnych regionów. A to pasuje do wizji Göbekli Tepe, jako prehistorycznego centrum pielgrzymkowego.

Na podstawie LiveScience.