Ostrza z obsydianu sugerują, że do kamiennych budowli w Göbekli Tepe przybywali pielgrzymi z różnych regionów Bliskiego Wschodu.
Krąg B w Göbekli Tepe. Zdjęcie dzięki uprzejmości Niemieckiego Instytutu Archeologicznego (Deutsches Archäologisches Institut)
Göbekli Tepe to kompleks kamiennych konstrukcji datowanych na około 11 tys. lat odkryty w południowo-wschodniej Turcji. Często zwie się go pierwszą świątynią, bądź pierwszym sanktuarium świata. Jednak na razie naukowcy nie zdołali rozstrzygnąć, jakie w rzeczywistości było przeznaczenie tych budowli.
Prof. Klaus Schmidt, który jako pierwszy zwrócił uwagę na niezwykłość tego miejsca i kieruje jego badaniami, od dawna uważa, że do Göbekli Tepe przybywali pielgrzymi z rozległych obszarów Bliskiego Wschodu.
Na niedawnej konferencji w Barcelonie zespół badający stanowisko zaprezentował wyniki analiz znalezionych tam dotąd 130 ostrzy z obsydianu.
Okazało się, że surowiec pochodził z bardzo wielu miejsc. Trzy źródła obsydianu pochodzą z Kapadocji w środkowej Anatolii, czyli ziem położonych 500 km od Göbekli Tepe. Co najmniej trzy kolejne źródła znajdują się w okolicach jeziora Van (250 km od stanowiska), a jeszcze jedno źródło leży w północno-wschodniej Turcji, 500 km od domniemanego centrum pielgrzymkowego.
Badacze podkreślają, że tak wiele źródeł pochodzenia znalezionych w Göbekli Tepe obsydianowych narzędzi jest ewenementem. Ale to nie koniec. Analizy wykazały też, że narzędzia są wykonane w stylach charakterystycznych dla różnych regionów Bliskiego Wschodu – Mezopotamii, Iranu i wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego.
Oczywiście odległość źródeł obsydianu nie oznacza, że ludzie pokonywali setki kilometrów, by dotrzeć do domniemanego sanktuarium. Obsydian i wykonane z niego narzędzia były bowiem przedmiotem wymiany między różnymi grupami ludzi i często pokonywały dużo większe dystanse. Obsydian nie pozwala więc stwierdzić, skąd ludzie przybywali.
Jednak różnorodność źródeł surowca i sposobów wykonania narzędzi to zdaniem badaczy dowód na to, że do tych tajemniczych kamiennych konstrukcji przybywali ludzie z różnych regionów. A to pasuje do wizji Göbekli Tepe, jako prehistorycznego centrum pielgrzymkowego.
Na podstawie LiveScience.
„Jednak różnorodność źródeł surowca i sposobów wykonania narzędzi to zdaniem badaczy dowód na to, że do tych tajemniczych kamiennych konstrukcji przybywali ludzie z różnych regionów. A to pasuje do wizji Göbekli Tepe, jako prehistorycznego centrum pielgrzymkowego.”
Jest to bardzo bardzo słaby dowód, ponieważ na innych neolitycznych stanowiskach również znajdowany jest obsydian pochodzący z różnych źródeł. Co ciekawe, obsydian znaleziony w takim na przykład Tell Halula pochodzi z trzech źródeł w Kapadocji, trzech w okolicach jeziora Van i jednego z innych okolic (:
E. Pernicka et al., Obsidian from Anatolian sources in the Neolithic of the middle Euphrates region (Syria), Paléorient 23/1:1997, 113-122.
No to mamy sieć centrów pielgrzymkowych :D
Widać, że działalność religijna i handlowa funkcjonują w ścisłej symbiozie od dość dawna….